Recientemente, riba Facebook, Instagram y otro rednan social, tin un grupo di scammer cu ta enfocando riba Aruba. Nan ta crea postnan falso cu ta pretende di bin for di medionan di comunicacion local, post noticia falso, y ora hende ta click, e ta un estafa. Keto bay nan a usa imagen di diferente medio di comunicacion, incluyendo varios biaha nos corant na Ingles, Aruba Today. Sinembargo, awo hasta nan a usa imagen di Gobernador di Aruba.
Desde luna di februari, un serie di atake cibernetico ta circulando, pretendiendo cu ta noticia local cu ta atacha nomber di cierto minister, cu noticia falso. Entre otro, a publica noticia falso di prome minister Evelyn Wever-Croes (MEP) y minister Ursell Arends (Raiz). Ta haci esaki manera un Ad, cu ta aparece como “sponsored” riba rednan social. E manera con por continua e scam ta cu cada biaha ta crea perfil/cuentanan nobo, y ta delete esunnan cu ta keda reporta, y ta haci esaki cada cierto ora. Esaki ta haci cu ta sumamente dificil pa reporta e Ads y e cuentanan nan tras.
Dia 4 di februari, minister Arends tabata e prome pa alerta di e scam aki. Riba Facebook, el a comparti un screenshot di un di e Ads, cu e mensahe: “Esfuersonan andando pa desinforma? difama? of simplemente manipulacion maligno usando e Aruba Today News brand cual mi ta sigur nan no tin nada di haber cu esaki. Pone atencion pa no cai den noticia falso. E potret cu a wordo usa ta di un politico di Romania, Gigi Becali.”
Bon Dia Aruba y Aruba Today tambe a informa nos lectornan di e manera di estafa aki y a pidi pa no click riba ningun articulo cu no ta publica directamente pa e perfil oficial di ArubaToday, @ArubaTodayNews.
Despues, dia 10 di februari prome minister di Aruba tambe a bira victima di e estafa. Den un otro post usando imagen di Aruba Today, usando potret di prome minister cu un headline falso. Mester enfatisa cu e noticia NUNCA a aparece riba website ni Facebook di Aruba Today, y Aruba Today no ta involucra den esaki di ningun manera. Website ni Facebook di Aruba Today a bira victima di hacking ni nada similar, esaki ta djis potretnan manipula cu ta usa e logo di Aruba Today (y otro medionan) pa haci nan estafa.
E tempo aya, prome minister a indica: “Ta trata di un scam sofistica crea pa delincuentenan pa gaña y causa daño na usuarionan inocente di medianan social. Cualkier persona cu ta compromete nan mes riba e oferta fraudulento aki, ta na risico di perde nan placa. Prome Minister Evelyn Wever-Croes ta enfatisa cu Gobierno di Aruba no tin nada di haber cu e acto delincuente aki y tampoco esaki no tin ningun sosten legal pa niun instituto financiero di nos pais.”
Prome Minister ta urgi cada ciudadano pa keda vigilante y no cay den e trampa di niun oferta financiero sospechoso of di plataformanan online cu ta haci ofertanan y promesa con pa haya placa facil. Conseho ta keda pa cada usuario di medianan social, raporta cualkier oferta dudoso.
“E fuente di algun scam ta bin for di e plataforma di noticia local Aruba Today pero e nomber di e website no ta corespondiente na e plataforma di Aruba Today. Esaki ta un detaye cu usuarionan di internet mester tene cuenta cune pa saca afo e autenticidad di informacionnan. Proteha bo mes y bo famia y amistadnan. Ta importante pa sigui desaroyonan financiero via canalnan corecto entre otro, via autoridadnan concerni, via nos plantanan di television local, via radionan local confiabel, via website di Gobierno, via paginanan social di Gobierno, y via corantnan confiabel.
“Ora cu ripara un link, y ta duda, no click riba dje; raporta e link na e plataforma relevante; si bo ta duda, puntra un famia of amigo; educa bo amigo y famianan tocante e peligronan di estafa via internet, specialmente; comprende e mensahe, si e oferta ta zona irealistico y no a bin di un fuente confiabel, cu ta haci promesanan pa haya placa facil sin gana of traha p’e, hopi sigur ta pasobra e ta falso.”
E dos mandatario tambe a informa Bon Dia Aruba cu e caso a keda presenta cerca Veiligheidsdienst (VDA) caba, cu ta haciendo nan investigacion.
Sinembargo, mirando cu ta hopi dificil pa yega na esnan tras di e scam aki, entre tanto mas Ad fraudulento ta keda aparece.
Estafa ta continua
Dialuna ultimo, atrobe a circula un Ad cu noticia falso cu imagen di prome minister, e biaha aki pretendiendo di ta di e website noticiero 24ora. Riba e mesun dia, tambe Gobernador di Aruba, Su Excelencia Alfonso Boekhoudt, a comparti riba Facebook un di e Ads aki, usando potret y nomber di Gobernador, advertiendo cu e ta un scam y pa no click riba esaki.
Pa cu esaki, dialuna tambe prome minister a comparti mas informacion den un comunicado di prensa.
Prome Minister a indica cu ultimamente, Servicio di Seguridad Nacional di Aruba (VDA) a detecta un aumento grandi den noticianan falso y material manipula (deepfakes), cu ta ser usa pa trata di engaña nos ciudadanonan. Un di e formanan mas comun ta via fraude cu crypto, unda personanan ta wordo convenci pa haci inversion y despues ta perde nan placa.
Prome Minister a expresa cu como Gobierno, nos tin e responsabilidad di proteha nos ciudadanonan
contra e tipo di abuso aki. P'esey ta pidi comunidad pa keda alerta y sigui algun paso importante y
recomendacionnan di VDA.
Con pa reconoce noticianan falso y e asina yama deepfakes
•Controla unda e noticia ta bin. Un solo fuente no ta basta. Verifica e informacion den medio
confiabel y oficial prome cu bo kere of comparti.
•Paga tino na e imagen of video. Deepfakes por parce real, pero tin detayenan straño, manera
movecion no natural of audio cu no ta cuadra.
•Mira si otro medio confiabel a publica e noticia. Si un noticia no ta wordo confirma pa instancianan
oficial, ta miho bo no confia.
•Usa hermentnan di verificacion. Imagen of video por wordo manipula. Usa un ‘reverse image
search’ pa verifica si nan ta autentico.
•Tene cuidou cu oferta di inversion. Scammers ta hopi creativo pa trata di saca placa for di hende.
Nunca inverti sin investiga bon prome.
Con bo por proteha bo mes?
•No comparti bo informacion personal cu persona of organisacionnan desconoci.
•Si bo topa noticianan sospechoso, raporta esaki na VDA (11911) of Polis di Aruba (KPA 11141).
•Keda informa y sigui e campañanan di seguridad digital pa bo sa con pa detecta fraude.