Ainda ta dificil pa comprende cu e accion di gobierno demisionario pa tuma un medida considerable den nos sistema fiscal, e reduccion di inkomstenbelasting pa tur pagador den comunidad, a haya asina poco reaccion di esnan cu ta e actornan principal, esta nos politiconan. E posible motibo pakico e asunto a bay asina ta pasobra e medida ta beneficia tur ciudadano y facilmente oposicion contra e medida ta ser mira como posicion contra ciudadania cu ta haya e beneficio. Sin embargo, ta parce nos importante pa analiza mas di cerca loke a sucede aki, y verifica si e argumentonan usa pa hustifica e accion ta corecto.

Pa cuminza, ta parce nos straño cu gobierno demisionario no a anuncia un medida di gran beneficio pa henter pueblo votador previo dia di eleccion. Si tabata algo cu tabata den planning caba pa 6 di december, y gobierno tabata haya cu e medida tabata completamente hustifica, pakico no a usa esaki durante campaña electoral? Esey talvez lo por a significa un diferencia grandi, ya cu tur pagador di belasting ta beneficia? O por ta cu no a haci esaki pasobra tabatin temor cu e anuncio lo a resulta contraproductivo, cu otro partidonan criticando e coalicion pa actua di manera iresponsable? Esey no ta satisface como splicacion, pasobra awor tambe ta parce cu otro partidonan tin miedo di toca e tema, hustamente pasobra e beneficio ta asina amplio? Realidad ta cu yegando na dia di eleccion a anuncia otro paso faborable, aumento di salario pa ambtenaar y aumento di pension di behez, entre otro, pero no esun aki cu lo tabata un ‘grandslam’ total compara cu loke si a anuncia.

Tin bon motibo anto pa pensa cu e medida a bin dilanti despues di eleccion y muy probablemente tambe pasobra despues di e promer contacto a keda e impresion cu un coalicion cu partido Futuro no lo tabata e posibilidad mas probable. Ademas, si tabata e intencion pa ‘mas o menos’ actua corecto, durante luna di december tabatin suficiente tempo pa anuncia e medida menciona. Manera e asunto a bay awor, ta crea e impresion cu a haci uso anto di un accion, cu tin un impacto grandi pa henter e poblacion cu ta paga belasting, y cu ta pone e coalicion nobo dilanti e tarea pa recalcula con nan situacion financiero lo bay ta na 2025, y despues. Un accion pues di un ‘sore loser’ cu ta dispuesto di crea dificultad extra pa e siguiente gobierno, mientras ta mantene un sonrisa riba cara pasobra ‘a haci pueblo un gran fabor’.

Pero esey no ta tur; falta ainda trata e argumentonan usa, entre otro cu e accion aki tabata relaciona cu e reforma fiscal, cu en berdad tin varios aña na caminda. Ta importante aki pa ta obhetivo ora ta trata di e tema aki. Tin un diferencia entre loke finalmente gobierno a presenta como reforma fiscal y loke en realidad ta e posibilidadnan cu tin pa realmente duna nos regimen fiscal un cara fresco y nobo. Den e acuerdo cu Hulanda tocante e reforma fiscal tabatin como proyecto principal e cambio pa un sistema di BTW, cu no ta cumulativo manera e BBO ta. Hasta a acorda un porcentahe di 12,5%, pero den tur e tempo despues no tabatin ningun avance, y loke nos tin awor ta un sistema cumulativo mas fuerte ainda, pasobra a aumenta e tasa di BBO te 7% y a crea e promer cobranza na frontera, y parce cu ta te ey nan lo yega. Esey no ta convence, pasobra un reforma fiscal adecua lo a ‘ruim op’ varios tipo di impuesto cu ta mas bien un peso innecesario den e sistema fiscal, manera e ‘zegelbelasting’; cu probablemente ta costa mas na administracion cu loke ta drenta caha di gobierno. Tambe no a simplifica e sistema di tarifa di impuesto na frontera, loke lo a facilita trabao di aduana y faborece comercio en general.

A proposito, pakico nos no ta tende e organizacionnan empresarial mes trece esaki dilanti como nan interes? Nan no ta consulta regularmente cu gobierno tocante nan deseonan? Ta casi 20 aña pasa cu un analisis haci pa un entidad internacional a propone introduci un tarifa unico pa tur producto cu ta drenta, sin cu gobierno lo perde entrada den e proceso. Pakico ta net e ideanan aki pa algun motibo no ta penetra, ni cerca politico, ni cerca comerciante?

Contal cu nos, despues di tanto aña di supuesto labor arduo di gobierno, no ta mira mucho cu remotamente ta parce un reforma fiscal drechi.

Finalmente, nos ta kere cu tin un otro manera di mira e medida tuma. Esey ta cu di cierto manera e ta un reconocimento, aunke hopi laat, cu e aumento y eternalizacion di e BBO a bay mucho leu, cu e aumento barbaro cu esaki a ocasiona. Di 2022 pa 2023 e aumento di BBO, hunto cu reactivacion economico, a ocasiona un aumento di algo mas di Afl. 300 miyon den entrada di impuesto. Esaki a ocasiona tambe cu e proporcion di GDP cu gobierno a haya na impuesto, di 2022 pa 2023 a subi di 19,9% te na 22,9% (cu calculo di GDP di CBA).

Awor, e pregunta ta si e gobierno saliente no por a pensa esey promer cu eleccion. Aparentemente no, a kere cu e regalo na ambtenaar y e aumento modera na pensionado lo tabata suficiente pa campaña cune. Di tur manera, e maniobra aki no ta cuadra cu e facultadnan cu normalmente un gobierno demisionario tin, aunke ley ta permiti e accion.