Dia 22 di April 2024, Partido Movemento Indigena Arubano a keda registra na Electorale Raad. Lider di MIA ta mr. drs. Helena Croes (Hellen). Den un comunicado di prensa, e partido a indica cu nan meta ta pa proteha e derecho di tur Indigena Arubano.

“Nos definicion di ken ta cay bao indigena Arubano ta tur persona cu por demostra cu tin un ancestro f/m naci na Aruba den siglo 18 y/of siglo 19,” a indica den e comunicado. “MIA ta para pa proteccion di nos tera, nos identidad y nos derecho di autodeterminacion.”

Ademas, a informa cu december 2022 conseho di Partido a formula y firma un declaracion den nomber di pueblo Indigena di Aruba y a entrega esaki na VNO. Dia 31 di januari 2023, lider di MIA cu algun miembro di conseho a bolbe entrega e declaracion cu exigencia, pero e biaha aki personalmente na Secretario di Estado Van Huffelen den presencia di rey Willem Alexander. “Nos a haya contesta di gabinete di rey riba nos declaracion titula ‘Declaracion di Pueblo Indigena Arubano’. Rey a laba man, el a basa su mes riba responsabilidad ministerial. Pe motibo aki nos a lanta MIA,” e partido a indica. “Den nos declaracion nos ta basa nos mes riba tratadonan internacional relaciona cu derechonan di pueblonan indigena.”
Un di e tratadonan aki ta Declaracion di Nacionnan Uni riba Derecho di Pueblonan Indigena. Segun MIA, pueblo autoctono Arubano ta di rasa indjan Caquetio. E colonistanan mayoria di origen Hulandes cu a yega akinan den siglo 18 den transcurso di añanan a mescla cu e miembronan di e pueblo Caquetio existente akinan. Resultado di e prome censo realisa na 1715 a indica cu tabata biba 393 indjan Caquetio na Aruba. Na 1754 gobernante y colonistanan a haya permiso di WIC pa habita Aruba, e comunicado ta bisa. “Nos ta descendiente di e Caquetionan y e prome Europeonan cu a yega e tempo ey. Den 1827 e asina yama indjannan salbahe (Guajira) a wordo registra; nan tambe a mescla cu e indigenanan di Aruba.

“Nos historia sociocultural t’e punto di salida p’e declaracion di Movemento Indigena Arubano. Hulandesnan di WIC a colonisa Aruba sin consentimento di e habitantenan Indjan cu tabata biba trankil den tur libertad. Nan a wordo obliga pa traha sin pago; coba pos, traha trankera, limpia rooinan y core tra’i cabrito. Den 1795 Indjannan a lanta contra tanto abuso y a nenga di sigui traha p’e Hulandesnan. Rebelion indigena a sigui tuma luga te na 1827 ainda.”

Ademas, segun MIA Iglesia Catolico a hunga un rol importante den e represion di pueblo indigena Arubano. “A tene e pueblo abao a base di religion y a spanta pueblo cu dios y fierno.”

Na aña 1824 a descubri oro y atrobe pueblo no a haya ningun beneficio, MIA ta lamenta. Pueblo indigena mes no tabata mag di coba oro. Hulandesnan tabata impone castigo di zweep si nan gara un indigena ta coba oro. “Hopi di nos a yega di tende storianan di nos grandinan tocante benanan scondi den mondi. P’esey un di nos exigencianan den nos declaracion ta pa debolbe nos e balor actual di e oro cu a wordo saca te na 1916 fo’i Aruba. Pasobra tur cos a tuma luga sin consentimento di e pueblo original. Pueblo indigena mes no tabatin mucho di bisa.”

Segun MIA, Hulanda a usa e mesun base canonico cu a wordo usa den tur colonia; Doctrina di Descubrimento. Esaki tin su origen den leynan canonico Papal di 1493 cu ta bisa cu tur pais cu wordo descubri unda hende no ta profesa e fe Catolico, no tin alma y por wordo subyuga y colonisa.

“Nos di movemento Indigena Arubano a pone 15 exigencia dirigi na Estado Hulandes y na Rey. Exigencianan ta entre otro: stop di duna paspoort via Aruba; stop permiso di estadia y trabao; derecho riba tur tereno publico cu no ta duna ainda den erfpacht; pago na nos tribu di 1,180 ton di oro na e balor actual; bin cu un BIVA pa tur hotel/Airbnb, Belasting Inheems Volk van Aruba, y un stop permanente pa duna permiso pa traha hotel, condominio, Airbnb pasobra Aruba ta di NOS.”