E organisacion no gubernamental (NGO) Aruba Birdlife Conservation (ABC) Foundation regularmente ta trece dilanti nan preocupacionnan pa loke ta trata proteccion di medio ambiente, como tambe casonan unda naturalesa y animalnan ta sali perhudica. Tal ta e caso mas recien cu e fundacion a trece dilanti mediante un publicacion ariba nan pagina di Facebook den cual nan ta lamenta e daño cu algun shoco a sufri.

E fundacion a indica den nan publicacion cu den e luna cu a pasa e shoconan a encontra diferente dificultad. Tres a muri di veneno, un a muri durante mantenemento di caya y dos a ser golpia pa vehiculo. E NGO ta remarca cu esaki ta solamente e casonan cu nan ta na altura di dje y cu pues e cifra di mortalidad ta probablemente mas halto pasobra no tur caso ta ser comparti cu nan.

“Nos ta contento ora nos por yuda esnan cu a sobrevivi pa bolbe na e bida silvestre di parha di Aruba. Pero, algun caso ta rekeri tratamento intensivo, algo cu por tuma mas di un aña prome cu un shoco por ser libera of parcialmente libera back den naturalesa. Ta rekeri conocemento specialisa y gran dedicacion pa yega na e punto di debolbe un Shoco na su habitat natural,” ABC a resalta.

Den nan publicacion e fundacion ta comparti potretnan y a duna splicacion di loke regularmente ta sucede cu un shoco despues cu un vehiculo dal nan.

E potretnan cu nan a publica ta ilustra un shoco cu claramente a perde bista di un banda di wowo y otro shoco cu a perde bista di un banda di wowo y ta parce cu el a perde bista parcialmente di e otro wowo tambe.

ABC ta splica cu e shoconan mester di nan bista pa nan por busca nan cuminda. Si nan por logra esaki exitosamente nan por mantene nan neishi di shoconan baby di e miho manera posible. Pero ora nan bista ta parcialmente perhudica, e ta rekeri di mas esfuerso di e shoco pa e por cuida su mes y su famia.

E fundacion ta duna algun tips y manera con hende por yuda pa evita cu e shoconan ta sufri accidentenan cu ta prevenible. Ta importante pa chauffeurnan core cu mas cautela na momento cu nan ta cerca di un neishi di shoco of ora cu nan wak uni cerca. Tambe ora cu haci “off-road” cu ATV of UTV, mester sigura cu e vehiculonan aki ta keda riba e caminda indica ya cu neishinan di shoco no ta facil pa wak y ta mas facil pa perhudica of destrui un neishi.

E NGO ta remarca cu regularmente un pareha di shoco sa pone nan neishi den seronan di santo pa construccion. P’esey nan ta urgi pa tene mas cuidou na momento di usa of move e santo di construccion, pa check y sigura cu no tin webo of shoco baby den e neishi pa evita sufrimento of morto di e parhanan.

ABC ta enfatisa cu mester tene cuidou na momento di usa quimico of veneno pa mata raton y insecto. Shoconan ta come raton y insecto, y por bira victima indirecto di venenamento. Esaki por trece cune dias di sufrimento prome cu nan muri. Tres shoco a muri recientemente pa motibo di veneno y e fundacion ta sigura cu e cantidad aki ta mas halto pasobra no tur shoco cu a ser venena ta ser haya y reporta.

E tema di uso di vehiculonan di ATV y UTV ta uno cu keda un punto di atencion den comunidad, specialmente pa activista- y fundacionnan manera ABC cu ta lucha na bienestar naturalesa di Aruba.

Den luna di april ultimo mes e conocido activista Greg Peterson a publica cu otro tipo di parha na Aruba, e Patrishi, a disparce di un area hopi frecuenta pa e parha pa motibo di e actividad turistico di UTV y ATV.

E activista, como diferente otro instancia, a remarca na varios ocasion cu pa motibo di e actividad di UTV y ATV, cu ta baha for di caminda, ta haci un impacto serio riba naturalesa di Aruba y ta importante pa regula esaki hopi antes cu e causa mas daño na Aruba su flora y fauna

Den luna maart di maart aña pasa, minister di Transporte, Integridad, Naturalesa y Asuntonan di Adulto Mayor, Ursell Arends, a comunica cu a tuma e decision pa no otorga permisonan nobo den transporte publico pa UTV y ATV, y tampoco transferi permisonan existente pa UTV y ATV. Esaki cu e meta pa pone un paro na e aumento di UTV y ATV den e sector di transporte publico.

Pero te ainda no tin un maneho concreto na luga pa e tipo di vehiculonan aki. Na final di luna di april minister Arends a informa na Bon Dia Aruba cu e maneho pa vehiculonan di motor cu ta ser usa pa huur ta finalisando, sin duna mas detaye.

Den luna di juli aña pasa a crea un taskforce pa mantene e maneho pa loke ta trata UTV/ATV y otro sorto di vehiculonan. E mandatario a sigura cu na Aruba por wak diferente vehiculonan di motor circulando den e careteranan, pa garantisa orden ta necesario pa varios departamento y instancia traha hunto, pa es motibo dia 30 di maart 2023 a institui e taskforce cu ta consisti di Departamento di Transporte Publico(DTP), Korps Politie Aruba (KPA), Dienst Technisch Inspectie (DTI), Departamento di Impuesto (DIMP), Aruba Tourism Authority (ATA) y Ministerio Publico (OM).

E meta di e taskforce ta pa garantisa e cumplimento di ley y reglamentonan relaciona cu UTV, ATV, y otro tipo di vehiculo di motor manera entre otro step electrico y Segways, a traves di un enfoke multi-disciplinario. Esaki cu e meta pa trece orden den trafico pa limita e risiconan cu e vehiculonan aki ta trece cune manera accident, lesion y dañonan.

Mientras cu ainda no tin un solucion concreto pa e problema aki, e bida silvestre di Aruba ta sufri e consecuencianan continuamente. Tournan di ATV y UTV no ta cambia nan practicanan y keda laga e turistanan core den manera cu ta causa riesgo pa e entre otro e shoco y otro tipo di parhanan, sin lubida naturalesa en general.

Potretnan: Facebook Aruba Birdlife Conservation.