Ayera minister di Asuntonan Economico, Comunicacion y Desaroyo Sostenibel Geoffrey Wever mediante un conferencia di prensa a duna di conoce e “Economic Outlook” pa loke ta trata aña 2023 y 2024 cu ta presenta dos biaha pa aña.

Departamento di Asuntonan Economico, Comercio y Industria (DEACI) ta haci un analisis cu diferente data dos biaha pa aña hunto cu stakeholders importante manera Banco Central, AHATA, ATIA, empresanan priva y entre otro, pa di e forma ey por monitor e desaroyo economico pa haci proyeccionnan cu ta importante ora institutonan internacional ta bishita e pais pa haci ratings of prepara e presupuesto.

Pa e motibo aki, minister Wever a considera importante pa duna di conoce e resultado di e Economic Outlook pero tambe pa comunidad haya sa kico ta haci den DEACI y cu tambe por monitor e desaroyo economico di e pais ora discusionnan ta hiba den prensa, parlamento y pa ciudadanonan sa pa ki motibo esaki ta tuma luga.

E documento aki ta disponibel riba e website di DEACI pa asina ey personanan por wak e resultado cu segun minister Wever a sigura ta positivo y cifranan ta mustra cu e crecemento ta bayendo den bon direccion.

Na november di aña pasa a haci proyeccionnan y ora a reanalisa esaki den DEACI e resultado a destaca cu por ehemplo na aña 2022, den Outlook di november di aña pasa, a premira un crecemento economico di 10% esaki analisa despues di datonan nobo, a resulta na 11.4%, loke ta nifica un crecemento adicional di 1.4% y a hiba e GDP na 97.5% compara cu 2019.

“Ainda nos ta compara e crecemento cu aña 2019, pasobra 2019 ta e aña prome cu pandemia y nos ta usa esaki pa marca con nos pais a recupera despues di Covid-19.”

Pa loke ta 2023, na november e proyeccionnan tabata 4.5% di crecemento nominal despues cu a haya datonan nobo y analisis mas profundo, a resulta den un stimacion di 10.1% cu minister Wever ta considera como un crecemento ainda mucho mas positivo di loke nan tabata premira na november di aña pasa y hiba e GDP na 107.3% compara cu 2019.

Esaki ta mas tanto pa e factornan di turismo, inversionnan priva y consumo total di e pais. El a splica cu pa aña 2024 e stimacion ta cu crecemento nominal compara cu 2023 lo ta 4.6% y ta nifica un crecemento di 112.3% compara cu 2019 y stimacion di grandura di economia pa 2023 ta cu esaki lo yega na 6.5 biyon florin y pa 2024 na 6.8 biyon florin.

Nan ta midi economia den e GDP y tambe nan ta monitor continuamente e cifranan di inflacion. Ora nan ta papia di costo di bida lo cual ta considera un topico hopi importante cu ta regarda tur hende y tin e preocupacion di Gobierno di Aruba, por ehemplo, aworaki nan ta constata cu e desaroyo di inflacion tambe ta bahando. Pa 2023 e stimacion ta cu inflacion lo ta na 4.4% y pa 2024 na 3.2%.

E proyeccionnan aki ta basa entre otro, riba e aumento di BBO di 6% pa 7% cu a drenta na vigor na januari di 2023, reduccion di awa y coriente cu 7.1% cu a drenta na vigor na mei di 2023, datonan di Central Bureau Statistic di Aruba (CBS) y tambe desaroyonan internacional, den proyeccionnan aki tambe ta inclui e impacto di lo cual ta e BBO na frontera cu ta drenta na vigor 1 di juli.

“Den e cifranan bo ta wak cu inflacion ta bahando. Esaki ta cuadra cu proyeccionnan di DEACI y tambe cu proyeccionnan cu IMF a presenta pa Aruba. Bo ta ripara cu e modelo cu Aruba ta usa ta un modelo cu ta cuadra cu standard internacional y cu ta verifica y valida pa instancianan internacional,” el a sigura.

Ora ta papia di entradanan di turismo, minister Wever a bisa cu na 2019 tabatin 3.7 biyon florin di entrada y ya pa 2023 e stimacion ta cu esaki ta bay ta na 4.9 biyon florin cu ta un aumento di casi 130% y pa 2024 e entradanan ta calcula na 5.1 biyon florin cu ta nifica un aumento di 135.5% compara cu 2019.

Esey ta conta tambe ora nan ta analisa e cifranan di e consumo nacional y tambe inversionnan priva, pa loke ta trata inversionnan priva el a indica cu Departamento di Asuntonan Economico ta analisa diferente proyecto, developers, banconan y asina ey ta monitor kico ta e inversionnan cu ta bay tuma luga den añanan binidero pa hinca e informacion aki den modelo macro-economico MARUBA y esey ta duna e resultado aki.

Judesca Briceño di DEACI a splica cu den a parti di consumo unda e parti priva y publico ta inclui, esaki tambe tabatin un impacto riba e GDP debi cu e consumo aunke na 2022 debi na pandemia a baha basta, nan a ripara un recuperacion tiki tiki na 2022, 2023 y 2024.

Na 2023 a yega na 4.8 biyon florin loke ta nifica 102.6% riba e nivel di 2019 y esey ta duna tambe con e consumo ta bayendo y pa 2024 nan ta premira un 104.5% di e nivel di 2019.

E proyeccionnan aki ta basa riba recuperacion di sector priva pero tambe riba e parti publico caminda nan a wak cu na 2022 cu e parti priva a yega casi na salarionan prome cu pandemia y aworaki mirando cu den sector publico tambe ta ahustando e salarionan, ta duna cu tambe ta sigui crece e parti di consumo.

Nan ta premira tambe un crecemento den e parti laboral cu ta relata na turismo y na inversionnan proyecta, ademas nan no por laga atras e efectonan di inflacion riba e salarionan cu tambe ta kita un parti di e consumo.

E parti di inflacion manera Briceño a splica tambe tin su influencia, importacion semper ta crece hunto cu exportacion debi cu un parti di exportacion ta mas riba e parti di turismo y mas turismo tin den cantidad, mas demanda tambe e ta pidi pa importa mas producto, cuminda y servicio.

Importacion na 2023 ta premira pa yega na un nivel di 122.5% compara cu nivel di 2019 y na 2024 e ta bira 125.1% compara cu nivel di 2019.

Nan tambe a publica scenarionan pa aña 2024, na unda nan ta basa den baseline y na banda di esey nan ta tuma scenario positivo y scenario conservativo. Den esaki Briceño a comenta cu nan ta saca e cifranan aki sinta cu diferente stakeholder pa wak y analisa kico nan mester tuma como scenario positivo y conservativo, tempo di pandemia esaki tabata importante pa wak den ki direccion nan por bay y kico nan por a espera.

Pa finalisa el a duna como scenario positivo cu nan ta premira un crecemento di stayovers di 5% lo cual ta duna un crecemento economico di 5.9% y pa e parti conservativo nan a señala cu nan ta tuma un -1.0% di stayovers compara cu 2023.