Dia seis di tratamento di presupuesto di pais Aruba pa aña 2023 a continua ayera na Parlamento cu presencia di minister di Finanzas y Cultura, Xiomara Maduro, ken a duna contesta na preguntanan di parlamentarionan presente den e sala.
Continuando cu e ausencia di partidonan di oposicion, minister Maduro a trece dilanti cu den e parti di Cultura ta hopi importante pa por conserva locual ta di Aruba. El a bisa cu aworaki tin un proyecto den cual nan ta bin digitalisando e parti historico di e pais, Biblioteca Nacional hunto cu Archivo Nacional ta trahando den esaki. Siman pasa tabatin un profesor di Hulanda cu a bay riba e parti aki, manera el a splica, pa e parti di conservacion, pero mas importante pa haci e informacion ey accesibel pa un publico grandi riba internet.
Pa otro siman lo tuma luga e Memory of The World Latin America and Caribe (Mowlac), un conferencia dedica na e memoria di mundo, unda cu na Aruba un profesional di area aki lo forma parti di e comite ehecutivo cu ta dirigi e organisacion aki. “Aruba a wordo scogi debi na e trabao grandi y tambe pionero cu nos a bin ta haci”, minister Maduro a bisa.
Riba e parti cultural, esaki ta un di e partinan esencial pa loke ta trata reconocemento. Riba Dia di Santa Cecilia, cu tambe ta dedica na e musiconan, ta bay duna un reconocemento na seis baluarte riba e tereno musica di nos pais.
Riba e mesun topico di Cultura, minister Maduro a señala cu ta importante pa scolnan ricibi informacion di cultura di Aruba. “Aworaki tur hende den Reino ta realisa cu pa e paisnan aki por funciona debidamente, pa nos por funciona debidamente, nos tin derecho di sa ken nos ta, nos tin derecho di desaroya den nos manera y na nos tempo y den nos ambiente.”
Den e comision di Cultuureducatie aworaki a pasa un parti caminda nan a papia cu tur stakeholder, e gruponan di interes, pa asina trece dilanti kico ta importante pa hobennan por haya na scol tocante e cultura di Aruba. Ya caba na Departamento di Cultura tin cierto informacion, segun minister Maduro a sigura, pero importante ta pa por cuadra esaki cu e parti didactico.
“P’esey a grupo aki ta haciendo un trabao pa asina por presenta un plan con nos ta bay implementa esaki. Na mesun momento, e plan ey tambe lo fungi riba e nivel di Reino como modelo pa implementacion den otro paisnan den Reino”, Maduro a bisa. Discusionnan tocante uso di idioma Papiamento y Hulandes pa basta tempo a bin dilanti, pero awor esey a wordo introduci na Cultuureducatie.
Di loke ta trata e fondonan pa cultura, na nivel di Reino ta papiando riba institui e fondonan y Aruba ta esun cu ta trek e parti aki. Ademas, Maduro a sigura cu ta importante pa indica cu ya tin e trabao pa e cuadro cu mester traha riba dje, pero cu ta buscando un parti di e fondonan caminda cu ‘per capita’ e paisnan den Reino lo pone fondonan disponibel pa asina por tin investigacionnan pa e islanan aki.
Tambe a informa cu 4 scol di Aruba ta bay ta riba un netwerk di Unesco, unda nan ta bay haya diferente programa cu e principionan di e metanan sostenibel SDG’s number 4, pa enseñansa di calidad. Nan ta bay traha riba topiconan como construi paz, bringa pobresa, pusha desaroyo sostenibel y traha na base di principio di igualdad di genero.
Di loke ta trata finanzas publico, a bin dilanti e pregunta cual ta e nivel aceptabel pa gasto di ambtenaar. Di esaki, minister Maduro a indica cu un margen cu internacionalmente ta wordo usa pa e gastonan di personal ta te cu 10% di GDP.
“Pa aña 2022 gobierno ta bin cumpliendo cu e 10% aki y pa 2023 esey ta bay subi na 10.2%. Locual cu nos tin akinan na gasto di personal, nos a traha beleidsplan belangen personeel kosten cu a duna su frutonan y nos a keda na e nivel internacional, kiermen nos gastonan di personal no ta exorbitante”, el a expresa.
Di mesun manera, el a splica cu e 1% di surplus pa cu supervision financiero cu CAft a indica ultimo cu mester ta den presupuesto, den ley di LAft ta indica cu e 1% aki di norma ta conta pa e sector colectivo di Aruba (articulo 14, inciso 2). “Un porciento no ta e resultado solamente di e presupuesto di Aruba. Mi tin cu bisa cu e presupuesto cu nos tin dilanti ta conta caba cu un surplus di 1%, pero e ta tuma hunto esun di AZV, SVb, Stichting EPB, Serlimar, ATA, entre otro cu ta forma parti di e sector colectivo y tur di nan e mester forma 1%. Aworaki nos ta den e 1% ey y tambe nos a tira un bista riba e sector colectivo, tur dos banda ta cumpli cune”, el a finalisa.