Falta di plan concreto lo nifica problema mas grandi pa Aruba na April

Gobierno di Aruba no tin un plan concreto. Y cu e cantidad di contagio di COVID-19, probablemente debi na Omicron, e miedo cu Miguel Mansur tin ta bira mas grandi. Esta cu no a cumpli cu Hulanda y turismo lo haya un sla pa motibo di cancelacionnan. Esaki ta locual e lider di Accion21 a bisa Bon Dia Aruba recientemente.

E comentario aki a bin a base di e declaracion di Prome Minister Evelyn Wever Croes cu Aruba tin un plan B despues cu Gobierno di Reino a dicidi pa wanta cu e decision pa duna sosten di likides pa Aruba. Manera ta conoci, Mansur a bisa cu probablemente, e plan B ta pusha tur pago cu por pa e siguiente periodo. Pero esaki mas bien ta nifica haci e problema financiero y economico di Aruba pio.

“E imagen ta bira mas cla na April ora cu placa di Gobierno ta caba. Ora mi bisa cu no tin plan, ta basa riba e poco informacion cu tin. Di e pidanan informacion cu tin bista kico mester keda implementa y haci, pero ta sigui cu e politica di avestruz y ta trata solamente cu crisis di momento y ta pone atencion na e otronan ora cu nan bira mas grandi. Pero no tin un plan solido con ta sanea finanzas pa yega na un structura duradero. E reformanan cu mester bin ta doloroso, y locual Gobierno no tin ta e disponibilidad pa tuma e pasonan, pasobra e ta bay afecta politicamente.”

Locual Mansur no ta compronde pakico no a papia palabra cla, pasobra tur esaki tabata conoci prome cu eleccion na Juni. “P’esey nos a sugeri un gabinete nacional of un zakenkabinet, pasobra ningun hende kier carga e consecuencia politico. Pero si no ta proactivo, ta haci cu e reformanan ta mas doloroso ainda.”

Mester formalisa COHO mas lihe posibel

Tanten cu no yega na formalisacion di COHO, no tin acceso na e fondonan cu e organo lo tin pa yuda economia. Segun Mansur, COHO berdad ta e miho posibilidad pa Aruba na e momentonan aki pa economia di Aruba ya cu e reformanan cu mester a tuma luga ya pa 25 aña caba por fin lo tuma luga.

E plan di recuperacion y diversificacion economico ‘Reposicionando nos Belanan’ ta papia hopi di economia di conocemento. “Tur esey ta rekeri un infrastructura di ICT competitivo. Tuma Digicel Business. Nan mester cumpra for di Setar. Setar ta cobra nan 16 mil dollar pa un Gigabyte, mientras cu e prijs di mercado ta 2500 dollar. Mi a manda un serie di pregunta pa Minister di Comunicacion Geoffrey Wever y mi a haya contestanan kens. Mi lo warda comienzo di aña, ora cu nos ta bek di IPKO pa un reunion, pasobra ta identifica sectornan prometedor, pero no kier reforma economia pa nan por cuminza lanta. Pues ta realmente ta keda riba papel, vooral si nos internet ta esun mas caro na mundo. Nada di economia di conocemento por desaroya bao di e condicionnan ey.”

Sector publico mester bira menos costoso

Segun e economista, pa economia di Aruba por cuminza lanta bek y diversifica, mester modernisa mercado laboral y gastonan mester baha. “Nos mester haci nos sector publico menos costoso. E tipo di actividad economico cu kier atrae mester competi cu resto di mundo, of sikiera regional. Si e costo pa haci negoshi na Aruba ta mas halto cu den region, no por lanta otro sector economico. Como tal Gobierno mester reforma, y reduci gasto. Y nan no ta mustra disponibilidad pa haci esey. Y mi ta kere Hulanda ta para fuerte riba esey. Mi no sa con leu e sindicatonan lo bay, pero e resistencia pa pasa ley di COHO, falta di sosten di likides, por imagina 10 a 15 porciento di nos turismo lo keda afecta pa e virus Omicron, pues ta bay haci e situacion financiero mas dificil ainda. Kizas Gobierno lo por sobrevivi e prome kwartaal di 2022, pero ya na April nos ta den problema grandi.”

Coalicion a aproba 8 miyon pa personal adicional

Gobierno a bisa cu 132 trahado cu mester a tuma y ta cay den e 8 miyon florin den e Presupuesto Complementario ta personanan cu mester den e area di siguridad, manera Polis y Brandweer, ademas den Aduana y tambe den e departamentonan di crisis manera Rampenbureau Aruba. Otronan ta parti di Sociaal Crisis Plan y e Family Justice Center. Pues tur ta profesional esencial.

“Nos a mira den presupuesto cu den tur departamento tin un abuso di overtime. Pues por cuminza atende cu esey. Berdad ta hendenan cu mester traha den Family Justice Center y cuerponan di siguridad. Pero tin evidencia cu nan ta sigui tuma nan campañadornan. Ta mescos cu nombracionnan di Directornan. Ta nombra nan y e profielschets ta bin despues. Sin un presupuesto, sin un bista kico ta bay sosode a largo plazo, ta dificil pa apoya un maneho asina. Y irespectivo di e necesidad di e profesionalnan, con ta posibel bo no ta paga bo empleadonan nan salario completo y toch ta tuma mas, irespecto e necesidadnan di comunidad.” Mansur ta bisa cu kizas e ta zona duro, pero ta yega momento pa anda mas basa riba filosofia empresarial pa maneha e gastonan.

Ningun hende lo perde trabao

Durante e encuentro publico riba 35 aña di Status Aparte, Prome Minister Evelyn Wever Croes a enfatisa cu Gobierno lo no kita ningun ambtenaar. Esaki ta contra e palabracionnan haci den e landspakket, unda te hasta tin e condicionnan acorda cu ta bay cambia e LMA y evalua salario y funcion di cada ambtenaar y funcionario publico. “Pero el a bisa bon cla, cu ningun hende den sector publico y semi publico lo perde nan trabao. Pero si no ta reduci tamaño di aparato gubernamental, si no ta aplica e BVP (Beleidsplan Verlaging Personeelskosten), ta con ta yega na e 10 porciento di GDP pa 2027? Locual nan ta haciendo ta purba gana tempo y laga e reformanan dificil pa e proximo Gobierno lo implementa. Y p’esey ami a haya indicacion di e Hulandesnan, cu e Presupuesto di 2022 mester refleha e palabracionnan haci den e landspakket. Locual Hulanda ta mira ta reduccion di gasto di personal structural. Si no ta implementa e BVP y no ta bay kita ningun hende for di funcion publico, anto Aruba ta den incumplimento cu e landspakket caba. P’esey ma keda hopi desapunta ora cu Director di Finanzas a bisa cu Presupuesto 2022 lo no refleha nada di e palabracionnan di e landspakket. Mi no sa si Hulanda lo guli esaki. Ehecutivonan Hulandes a bisa specificamente cu tur aña kier mira un reduccion pa yega e meta di 10 porciento na 2027. Eynan Hulanda lo mester para fuerte, pasobra sino Gobierno lo laga tur cos pa e proximo Gobierno,” ta e opinion di lider di Accion21.