Periodo di horcan ta bay cuminsa dia 1 di juni y ta caba dia 30 di november, pa e motibo ey ayera mainta den un conferencia entre Meteo Aruba y Crisis Management Office (CMO) a informa cu e aña aki ta bay tin un periodo di horcan basta activo segun rapportnan di National Hurricane Center y Colorado State University (CSU Tropical Weather & Climate Research).

Rodney Tromp di Meteo Aruba a señala cu Colorado State a publica un rapport e luna pasa na unda ta indica e temporada di horcan caminda nan ta premira cu averahe normal di Named Storms ta di 14.4 unda cu den temporada tin 23, pa horcan e averahe pa e aña aki ta di 7.2 cu 11 horcan registra pa 2024, ademas nan ta registra 5 horcan grandi, dianan di Named Storms pa 2024 ta 115 loke ta nifica cu “e aña aki ta mustra un temporada di horcan basta activo den Caribe, Atlantico y e region,” Tromp a sigura.

Meteo Aruba ta vigila e datonan aki diariamente manera el a sigura cu un ekipo di 8 persona unda nan ta zorg pa manda alerta “adecuadamente” pa e comunidad y asina keda informa y por ta na altura di kico por haci conhuntamente cu CMO pa asina por garantisa e seguridad di e isla den temporada di horcan aki.

Na e momentonan aki e temperatura di lama den region ta basta cayente y nan ta considera cu “ta riba e nivel normal” pa lo cual nan ta sigura cu tin basta energia den region, igualmente Tromp a comenta cu e fenomeno El Niño cu ta un evento di origen climatico relaciona cu calentamento global di Ocean Pacifico ta bay switch cu e otro fenomeno La Niña caracterisa pa fria e awanan superficial di e parti central y oriental di Pacifico lo cual ta algo faborabel pa formacion di horcan segun Tromp a sigura.

Di otro banda, Tromp a señala cu nan ta trahando riba un plan y si lo tin menasa nan lo activa e plan mesora, ademas el a bisa cu e situacion di Aruba y Corsou ta diferente pa motibo cu biento di Aruba ta mas fuerte, “Corsou tin su local effect, Aruba tin su local effect, tin pronostico pa dia y pa anochi pero den temporada di horcan ora tin menasa nos tur (ABC) tin cu coordina hunto cu Hulanda y National Hurricane Center pa hunto nos pone un warning.”

Di su parti, Rino Geerman di CMO a splica cu ta premira cu e temporada di horcan e aña aki ta bay ta mas activo den region Caribense cu e probabilidad cu mas sistema ta bay drenta Caribe compara cu e añanan anterior cu a keda pafo di Caribe door cu tin efecto di La Niña unda ta pronostica cu lo tin 85% mas actividad di horcan.

Aruba su problema mas grandi ta awasero y no biento, segun Geerman a bisa historia ta mustra cu di 10 horcan, 8 ta di awasero, “nos a cuminsa prepara pa horcan despues di 18 di maart, nos a deal cu Hulanda cu Aruba no ta desampara ni ta su so na nivel di Reino unda varios instancia a reuni caba.”

Pa loke ta trata con nan ta alerta Aruba, Meteo Aruba, Meteo Corsou, Hurricane Center ta bay den un reunion prome cu nan lo emiti un Warning “ta bon pa nos informa comunidad cu asina cu un sistema yega Barbados akinan ta ser activa of 120 ora prome nos ta cuminsa e proceso huridico di pidi prome minister e permiso pa nos pone Aruba riba alerta, cuminsa prepara nos departamentonan y e capacidad probablemente 48ora prome cu e sistema pasa riba Aruba of panort di Aruba, pueblo ta ser informa,” el a bisa.

Den 2024 nan ta bay purba pa comunidad no bay den panico ora ta wak un flag cora riba internet, “Meteo ta responsabel pa informa CMO y nos no ta igual cu Corsou ni cu Miami, Miami ta duna bo recomendacion di kico nan ta wak basa riba nan experticio pero nan no por pone Aruba riba Warning, Meteo Aruba tampoco, CMO conhuntamente cu Crisis, Gobierno y conseho di ministernan ta tuma e decision pa pone Aruba riba Warning y kico ta e fasenan cu nos lo duna,” Geerman a señala.

Pa augustus probablemente tur e dilema cu tin na e momentonan aki lo caba ora e Early Warning System lo keda instala na Aruba unda e informacion lo sali den 4 idioma, manera Geerman a indica.

“Pa esunnan cu nan dak ta leak, mi ta recomenda pa wak e dak bon pasobra e aña aki ta un temporada cu hopi yobida, pa esunnan cu ta biba den un area cu ta conoci pa bay bao awa tene cuenta cu e aña aki ta bay tin un tiki molester, pa e mal tempo cu ta cuminsa di marduga tene cuenta si ta cera scol y ki ora ta cera scol,” Geerman a comenta.

Tambe a informa cu pa mañan diabierna dia 31 di mei CMO cu no solamente ta encarga cu Aruba sino tambe den Reino Hulandes, nan tin cu prepara Sint Maarten cu ta den e zona mas cayente di horcan den caso cu algo lo bay robes na Sint Maarten of na otro islanan di ariba Aruba por acapara nan victima tambe.

Pa loke ta trata e parti di turismo, Geerman a sigura cu ATA ta den e crisis team y nan ta haya tur e informacion, el a sigura cu den historia nan no ta haya un impacto directo riba Aruba, pero e problema ta awasero cu por ta cu den juni of juli awaseronan ta cuminsa den dia y e tera ta satura, den e siguiente awaseronan cu ta drenta augustus lo crea inundacion.

Mirando cu tin diferente area cu ta keda afecta door di awaseronan, Geerman a bisa cu Aruba no tin pomp di un magnitud grandi, nan lo yega na augustus na Marinierskazerne, “pero atrobe Aruba tin cu cuminsa pensa y a yega tempo pa nos cuminsa cumpra nos mesun pompnan.”

Riba e pregunta kico ta e diferencia entre temporada di horcan di añanan anterior cu esaki, Geerman a afirma cu durante full un aña Aruba ta haya 300 millimeter di awa, e temporada aki ta bay ta dobel, “kiermen nos tin cu prepara pa nos yega 600 millimeter di awa.”

Tur informacion di CMO of di Meteo ta bay sali riba prensa local di Aruba.