Despues di e veredicto di Corte Supremo Hulandes (Hoge Raad) den e caso di matrimonio pa pareha di mesun sexo, por a anticipa cu lo a bin reaccion di esnan den comunidad cu no ta di acuerdo cu e resultado aki. Esey ta cada ken nan bon derecho pa sigui mantene, y vocifera si nan ta kere necesario, nan opinion, sigur si esey ta ancra den e ideologia religioso cu nan a adopta o hereda.

Sin embargo, ta necesario pa desde inicio señala cu aki no ta trata di mishi di ningun forma cu e institucion ‘matrimonio religioso’, sino solamente e matrimonio civil. Naturalmente ta logico cu un persona cu cierto opinion tocante matrimonio religioso ta desea di mira e mesun filosofia ey refleha tambe den e matrimonio civil, pero no sin mas por traspasa e normanan aki pa e matrimonio civil. Ta importante pa mantene un vista claro riba e fenomeno di matrimonio religioso y civil. Si nos mira atras den historia, nos por observa cu tin un variedad grandi di convivencia di e dos formanan aki di matrimonio. Nos conoce pais unda e ceremonia matrimonial celebra dilanti un representante o autoridad religioso ta keda reconoci pa e autoridad gubernamental como legalmente valido. Nos no mester bay leu pa esey, Colombia ta un caso asina. Den nos caso nos ta pertenece na un nacion cu, manera hopi pais riba continente Europeo den nan desaroyo gubernamental a conoce un estricto separacion di iglesia y estado. No mester mira esey como un tipo di atentado contra religion, pasobra na mes momento e tipo di estado aki a crea un base fuerte di apoyo y proteccion pa religion, sin distincion o faboritismo. Por mira esey por ehemplo den e financiamento estatal pa e sirbidornan religioso, unda e propio institucionnan religioso ta establece e normanan cu cual un persona mester cumpli pa por ta oficialmente pastor, sacerdote o cualkier otro denominacion cu ta duna acceso na salario gubernamental. Es decir, ningun momento por defende e punto di vista cu gobierno di un pais asina lo ta atenta contra interes di cierto religion. En todo caso, den e paisnan aki nos a mira surgimento di e matrimonio civil, y pakico? Pasobra ora un pais tin cu crea y garantiza un base di igualdad pa su ciudadanonan, pa tur su ciudadanonan, ta logico cu mester existi un matrimonio civil pa esnan cu ta desea acceso na e beneficionan di un matrimonio formal, sin cu nan mester acudi na un institucion religioso na cual nan no ta pertenece. No mester lubida cu e fenomeno di hende cu no tin religion no ta algo cu a cuminza recientemente, sino siglos atras caba. Na tur e paisnan aki, matrimonio civil tabata restringi na pareha di sexo opuesto, pasobra asina e pensamento general di tur e sociedadnan ey tabata dicta. Sin embargo, esey a cambia. Den ultimo mitar siglo na gran parti di e paisnan cu gobernacion parlamentario a surgi e consciencia cu ta necesario pa reconoce e derecho di pareha di mesun sexo pa haya acceso na matrimonio – civil – pa asina yega na e beneficionan di un relacion reconoci pa ley. Sigur den un pais manera Hulanda, cu un poblacion cu actualmente pa por lo menos dos tercera parti no tin religion, a sigui e sentimento di e mayoria cu tabata boga pa, o en todo caso no tabatin obhecion pa cambia ley pa esaki. Y con a para cu e gruponan religioso cu tabata opone esaki? A pone nan un banda pasobra di tur manera nan tabata un ‘minoria, descartable anto’? No, pasobra niun dia a mishi cu ningun tradicion, creencia o cultura religioso, cu por sigui cu nan practica religioso manera nan ta haya ta bon… Ningun di nan a perde subsidio gubenamental pasobra nan tin otro pensamento cu loke e ley di matrimonio nobo ta bisa; ta na nan pa dicidi kico e practica religoso lo ta. Pero bao di e estricto separacion di estado y religion, e ultimo aki no por bin reclama poder ni posicion cu nan no tin.

Awor nos situacion particular na Aruba. Realidad ta cu nos comunidad tin un base relgioso fuerte, predominantemente catolico. Esaki ta significa automaticamente cu gran parti di e poblacion ta contra duna acceso na matrimonio civil na pareha di mesun sexo? Nos no sa, no a mira ningun encuesta o mihor ainda un referendum pa e tema aki. Den parlamento tabatin dos biaha un empate, loke a significa rechazo di e propuesta. Nos mester supone o sospecha cu esnan pro e cambio di ley ta mal representante di e pueblo cu a eligi nan? Nos en todo caso no tin absolutamente ningun base pa pensa esey; mas bien ta parce realistico pa pensa cu tin un grupo considerable na fabor di e cambio. Loke a sucede awor den nos sistema hudicial ta cu a duna prioridad na e necesidad cu Corte a mira pa cumpli cu loke gran mayoria di persona den Reino Hulandes ta considera como husto y corecto. “Y nos na Aruba awor, nos no tin nada di bisa,” lo ta e reclamo. Si, dentro di e institucionnan religioso nada no a cambia. Hulanda tambe tin su comunidadnan tradicional cu posiblemente ta rechaza matrimonio homosexual, ningun hende mag molestia nan pa esey. Di otro banda, bao di e separacion di iglesia y estado, cu e beneficionan menciona, cu tin aki na Aruba tambe, religion no por dicta rumbo gubernamental. Un Corte Supremo no por mantene ley diferente pa un comunidad minoritario den e totalidad di Reino, den asunto civil, asina simple e cos ta.

LJMADURO – 17-JUL-2024