Mañan 10 di november ta tuma luga na Den Haag den Corte di Casacion e tratamento oral di e casonan di Aruba y Corsou tocante e apertura di matrimonio pa parehanan di mesun sexo. Pa Aruba ta trata di e caso di Fundacion Orguyo contra Pais Aruba y pa Corsou e caso ta di Human Rights Caribbean Foundation c.s. contra Pais Corsou.

Manera ya caba ta conoci e casonan ta relaciona cu e apertura di matrimonio entre parehnan di mesun sexo. Gemeenschapelijk Hof van Justitie di Aruba, Corsou, Sint Maarten y Boneiro, Sint Eustatius y Saba a declara cu e sentencia cu a wordo dicta dia 5 di december cu e disposicionnan di e leynan di Aruba no ta aplica pa no exclui matrimonio entre parehanan di mesun sexo, pero nan ta inclui si prohibicion di discriminacion.

Den e contexto aki corte a conclui cu exclusion di matrimonio pa parehanan di mesun sexo ta bay contra di e prohibicion di discriminacion aki y pa e motibo aki, corte a declara cu ta conforme derecho cu disposicionnan di legislacion di Aruba lo no ta aplicabel, no por exclui matrimonio di parehanan di mesun sexo.

Gemeenschpaelijk Hof van Justitie a stipula tambe cu e sentencianan aki no tin consecuencia pa e posibilidad di adopcion di mucha pa parehanan di mesun sexo.

Despues di e verdicto aki, den luna di februari, Gobierno di Aruba a anuncia cu nan a tuma e decision di bay casacion pa loke ta e tema di matrimonio di mesun sexo riba base di e punto cu Corte a sinta riba stoel di gobierno.

Den e publicacion di Gobierno den luna di februari, nan a indica cu despues di a ricibi e veredicto aki a busca conseho prome cu dicidi di apela y den e consehonan aki ta recomenda pa apela e punto cu corte a sinta riba stoel di Gobierno.

Pa loke ta trata e punto cu si exclui parehanan di mesun sexo di matrimonio ta discriminacion, Gobierno a ricibi e conseho pa no apela, pasobra e constitucion di Aruba no ta permiti e tipo di discriminacion aki, ni ningun otro discriminacion.

A base di e consehonan aki Gobierno di Aruba a tuma e decision pa bay den casacion contra e punto cu corte a bay sinta riba e stoel di gobierno y nan kier haya claridad si e forma con Corte a duna contenido na e “rechtsvormende taak” (tarea legal), ta corecto.

Comentando ariba e topico aki, Secretario di Estado pa Relacionnan di Reino, Alexandra van Huffelen, a manda un advertencia pa Aruba, y Corsou, cu e rechaso pa permiti matrimonio pa parehanan di mesun sexo por trece e islanan den conflicto cu Reino Hulandes.

Segun e Secretario di Estado, e paisnan mester por lo menos ofrece un alternativa pa parehanan di mesun sexo. Union civil por ta un alternativa y esaki ya ta posible na Aruba.

Den luna di juni e Secretario di Estado a acepta e rechaso di gobiernonan di Aruba, Corsou y Sint Maarten pa habri matrimonio pa parehanan di mesun sexo.

Segun e portal online CuraçaoChronicle a indica, Van Huffelen a skirbi un respuesta na Senador Dittrich di partido D66 ariba e topico aki, den cual el a bisa: “Durante ultimo lunanan, mi a tene discusionnan riba e asunto aki cu prome ministernan di e paisnan Caribense. Maske mayoria di e combersacionnan tabata constructivo y empatico, na e momento aki, no tin suficiente boluntad pa habri matrimonio pa parehanan di mesun sexo. Esaki ta lamentable, pero considerando e autonomia di e paisnan, mi opcionnan pa actua ta limita.”

Desde cu e prome matrimonionan di parehanan di mesun sexo a tuma luga na Hulanda na 2001, mas di 30 otro hurisdiccion rond mundo, den su mayoria na America y Europa, a aproba matrimonio di mesun sexo permitiendo asina homber- y muhennan gay casa legalmente.

Na 2018 e Corte di Husticia di Union Europeo a determina cu tur e paisnan den Union Europeo mester reconoce matrimonio di parehanan di mesun sexo cu e meta di inmigracion, independientemente si e matrimonio pa parehanan di mesun sexo ta legal na e pais ey of no.

Tin hopi pais ainda rond mundo cu no ta permiti matrimonio pa parehanan di mesun sexo y tin hopi pais tambe na unda miembronan di e comunidad LGBTQIA+ ta bao atake pa e hecho cu nan ta forma parti di e comunidad aki.

Pa personanan cu ta forma parti di e comunidad aki, e por ta peligroso pa biba na e diferente paisnan unda nan ta sufri discriminacion. E discriminacion a base di orientacion sexual, identidad y/of expresion di genero y caracteristicanan di sexo, por tin un efecto desastroso riba e salud fisico, mental y emocional pa e personanan aki.

Discriminacion y violencia contra personanan di e comunidad LGBTQIA+ ta tuma luga den diferente forma, manera por ehemplo, bullying, maltrato, violencia basa riba genero, negacion di trabao of atencion medico adecua. Protestanan pa defende derechonan di hende LGBTQIA+ tambe ta enfrenta opresion rond mundo.

Na Aruba, gruponan religioso a vocifera nan opinion, na varios ocasion, contra matrimonio pa parehanan di mesun sexo a traves di organisa marchanan, accionnan di firma y entregamento di cartanan na Gobierno y Parlamento di Aruba.

Parlamentarionan di fraccion Accion21, MAS y RAIZ a expresa na diferente ocasion abiertamente nan sosten pa cu e causa aki y a entrega ley na Parlamento di Aruba pa asina trata e ley pa apertura di matrimonio pa parehanan di mesun sexo na Aruba.