Nos salario minimo actualmente ta na Afl. 1986,20 pa luna, loke no lo impresiona esnan cu mester biba di esey. Costo di bida ta haltisimo y e cifranan pa proba esey ta disponible. Pero promer cu nos bay den e discusion ey, con realmente nos ta para, compara cu e region di cual nos ta parti? Al fin y al cabo, mayoria di e paisnan aki tin turismo como sector principal, o por lo menos un di e esunnan mas importante. Por lo tanto, nan ta competidor serio pa nos economia.

Nos salario minimo pa luna ta na dollar Americano $ 1103,40 pa luna. Pa ora e ta alrededor di US$ 6,43 pa ora (a base di 40 ora pa siman). Pa cuminza: ken ta den mihor situacion cu nos? Esey ta e teritorionan di Estadonan Uni den Caribe, Puerto Rico y US Virgin Islands: sueldo pa ora US$ 10,50. A base di 40 ora pa siman esey ta algo mas di US$ 1800, es decir na dollar casi mes hopi cu nos tin na florin. Fuera di esakinan, ta dificil pa detecta otro teritorio cu ta yega na nos nivel. Un di e islanan cu ta yega na US$ 6 pa ora ta Anguilla. Otro cu ta na nos nivel ta Bahamas, unda salario minimo ta na BSD 6,50 pa ora, cu ta na par cu dollar Americano.

Barbados tin un posicion intermedio, cu ta na US$ 4,25 pa ora (US$ 736 pa luna). Otronan cu ta mas abao ta por ehemplo Grenada (US$2,7 pa ora); St Kitts & Nevis (US$ 3,98 pa ora). Pais mas grandi den nos region cu ta fuerte den turismo: Republica Dominicana (US$ 307) y Jamaica (US$ 417 pa luna). Sint Maarten ta mas o menos na mesun nivel cu nos: salario minimo na US$ 1000,- (NAF 10,40 pa ora). Mas comparacion? E paisnan riba continente Latinoamericano cu salario minimo mas halto ta: Costa Rica (US$ 603), Uruguay (US$ 540), y Chile (US$ 475), tur pa luna.

Pero awor e otro banda di e medaya, e costo di bida cu ta bay cu e salario aki. Naturalmente no tur hende tin un salario minimo, pero e grupo cu tin djis un tiki mas cu esey ta grandi. For di publicacion di e propio CBS nos por mira cu e necesidad basico pa un persona soltero ta Afl. 2615, loke ta duna un deficit compara cu e actual salario minimo di Afl. 629 pa luna. Haciendo un comparacion cu 2019, nos por mira cu den 5 aña salario minimo a aumenta cu Afl. 171, mientras cu e costo di bida compara cu 5 aña pasa a bira Afl. 332 mas halto, casi dos biaha e aumento salarial.

Conclusion: e brecha entre salario minimo y costo di bida ta habriendo; nada straño, esey nos tur sa. E pregunta cardinal ta: kico por haci y kico ta bay haci? Nos no ta referi aki solamente na loke gobierno por o ta desea di haci; tin pregunta mas general cu ta dirigi na henter sector priva, cu ta por ehemplo: ta posible aumenta productividad cambiando manera di opera, loke por conduci na menos persona na trabao, pero mihor paga? Tin un responsabilidad grandi aki pa cada empresario pa busca solucion pa nan mes, segun nan propio posibilidadnan. Si no haci esey, e cuchiu ta corta di otro banda: bo ta bay tin empleado cu ta tuma ‘side-job’ pa por sobrevivi y no ta presta na nivel, pa via di cansancio. No por sigui ignora e situacion aki.

Gobierno di su banda no lo ni pensa pa hisa e nivel di salario minimo drasticamente pa cera e brecha, loke nos por comprende pasobra aumento di salario ta hiba nos den direccion di prijs mas halto ainda, derotando e accion ey di forma contundente. Pero ban pensa por ehemplo riba transporte publico. Ken realmente ta haci uso di transporte publico? Tur esnan cu di berdad no por paga un auto, sino nan lo a cumpr’e caba. Ora nos ta contempla e noticianan reciente, unda atrobe Arubus ta bin dilanti como un ehemplo di un empresa estatal cu no por tene su cabez riba awa, a pesar cu loke ta cobra e ciudadano ta bastante pica caba. E conclusion sin embargo na cual ta yega mas tanto, esta cu mester cobra mas ainda pa haci e empresa rentable, ta esun corecto? Segun nos opinion no, por mira e asunto di otro banda. Si nos no kier yega na 100.000 vehiculo priva, nos lo mester aumenta y mehora transporte publico? Pero con, cu subsidio? Esey ta posible, si ta haci un distincion entre subsidia pa mantene mal maneho y servicio mediocre, o subsidia pa inverti pa amplia y mehora servicio, pa por para e aparicion di mas auto riba caminda, cu tambe ta costa nos placa. Cu mehora servicio nos ta referi por ehemplo na e situacion, cu ta existi pa hopi aña caba, cu trahadornan cu ta baha tempran di San Nicolas y alrededor mester cambia bus na Playa pa por sigui pa trabao na area di hotel. A drecha e situacion aki mientras tanto? Tambe mester tuma na cuenta cu e fenomeno di taxi ilegal a surgi pasobra tin tanto persona indocumenta presente, y di otro banda e sistema di transporte publico ta asina deficiente cu esey ta brinda oportunidad pa empresa ilegal. Aruba mester na varios nivel cuminza pensa ‘outside the box’ pa por yega na ataca e brecha salarial di varios banda; e problema di transporte caro pa esnan di menos recurso ta djis un di nan.