Recientemente, Bon Dia Aruba a publica e diferente conclusionnan di e rapport di staff di Fondo Monetario Internacional (IMF) riba e Consulta Articulo IV, cual a keda publica luna pasa. Den e edicion aki, nos ta resumi e conclusionnan di e staff.

Economia di Aruba a recupera fuertemente for di pandemia, segun IMF. Esaki ta refleha e regreso rapido di turista despues cu a elimina e restriccionnan introduci durante pandemia.

Prijsnan global halto di energia y cuminda a impulsa inflacion, pero e efectonan aki ta revertiendo.

Na 2023, ta spera cu economia ta bay expande na un manera modera, y inflacion mester desacelera.

Riesgonan na e perspectiva a inclina abao. Ta evalua e posicion externo pa ta substancialmente mas fuerte cu e nivel implicaito den e fundamentalnan y politicanan desea. Revisionnan substancial na e GDP 2018-19 ta punta riba e problemanan potencial di midimento den e data di Cuenta Nacional y representa un necesidad importante di desaroyo di capacidad.

E plan pa reforsa politica fiscal na 2023 ta apropia, considerando e forsa di e recuperacion. E plan pa tene e gastonan nominal actual na e nivel di aña pasa, mientras ta introduci varios medida di impuesto pa aumenta entrada, ta bay yuda mehora e posicion fiscal di e pais. Ta curasha autoridadnan pa introduci rapidamente e resto di e agenda pa reforma fiscal, pa asina sigura cu por cumpli cu e meta fiscal pa 2023 comodamente.

Mester desaroya un plan di contingencia, cu por activa si e fluho di entrada ta cuminsa cay abao di e nivelnan cu a asumi den e presupuesto.

Ademas, IMF ta destaca cu ta bay tin mester di surplus fiscal a termino medio. Ta bolbe enfatisa cu mester introduci un BTW (value-added tax) amplio pa reemplasa e sistema actual di impuesto indirecto, y cu tin espacio pa mehora cumplimento cu impuesto.

Contene e pago di salario, reevalua e prioridad di gasto den bienes y servicio, y facilita transferencia y subsidio, tur lo crea espacio fiscal pa mehora e safety net social y aumenta gasto capital. E revision planea riba gasto publico, ehecuta pa Banco Mundial, mester informa e esfuersonan aki.

Mester aborda e riesgonan a largo plaso relaciona cu e sistema di pension. Aumento di e prima di contribucion, y/of reduccion di e tasa di reemplaso lo por yuda reforsa e solvencia di e sistema.

Reforsa e marco di politica fiscal a termino medio lo ta un anker pa e caminda pa reduccion di debe, IMF ta enfatisa. UN marco presupuestario a termino medio cu ta bon diseña – guia pa un anker di debe y clausulanan di escape pre-determina pa eventonan inespera – lo sostene disciplina y sostenibilidad fiscal. Tambe lo permiti autoridadnan pa comunica nan plannan a termino medio mas efectivamente. Un strategia sano di maneho di debe lo yuda mitiga riesgonan macro-financiero.

Ademas, IMF ta curasha Banco Central di Aruba pa reduci e rekisitonan di tasa di reserva den tempo. Cu e reduccion di inflacion y cu e reservanan di divisa na nivelnan adecua, tin espacio pa reduci rekisitonan di reserva durante tempo y asina evita desincentiva un profundisacion di intermediacion financiero.

Banco Central di Aruba mester keda vigilante pa cu vulnerabilidadnan den sistema financiero. Monitoreo cercano di standardnan di subscripcion di prestamo di real estate ta hustifica, segun IMF. Introduccion formal di un limite riba e proporcion di prestamo-pa-balor y servicio di debe-pa-entrada pa esnan cu ta fia, y un desaroyo adicional di un marco di politica macroprudencial comprensivo, lo yuda identifica y maneha riesgo. E esfuersonan aki mester ta sosteni pa miho data cu ta mas granular y na tempo, incluyendo riba institucionnan financiero cu no ta banco. Un maneho mas structura pa test stress di likides y solvencia, cu ta mara firmemente na un variedad di scenario macroeconomico lo ta valioso. Ademas, Aruba mester move rapidamente pa adopta standardnan internacional Basel II.

Manera menciona den otro edicionnan, segun IMF ainda tin espacio pa mehora e marconan di AML/CFT (anti-labamento di placa y combatimento di financiamento di terorismo) como tambe transparencia internacional di impuesto. Esaki lo involucra e refuerso di cumplimento tecnico y efectividad di e marco AML/CFT y resolve e problemanan relaciona cu e implementacion di e standardnan di OECD riba intercambio di informacion di impuesto.

Reformanan den area di suministro ta necesario pa aumenta e potencial di crecemento. Politicanan pa aumenta e balor agrega di turismo ta bay ta critico pa sostene crecemento a termino medio. Reformanan cu ta elimina obstaculonan pa haci negoshi, cu ta promove mas flexibilidad den mercado laboral, ta reforsa productividad y ta reduci gap di genero den mercado laboral tur ta bay ta importante.

Ademas IMF ta curasha autoridadnan pa trece e marco di gobernacion den linea cu e Convencion di Nacionnan Uni Contra Corupcion. Esaki mester inclui mehoracion den e capacidad di Bureau di Integridad, establecimento di codigo di conducta pa sirbidornan publico, y tambe rekeri declaracionnan detaya di activonan di sirbidonan publico senior.

IMF tambe ta enfoca riba e prioridad di aumenta resiliencia pa cambio climatico. Un plan di accion concreto pa adaptacion lo yuda duna prioridad na inversion den infrastructura cu ta mehora resiliencia fisico di areanan cu elevacion menor. Lo mester incorpora e inversionnan aki den e marco fiscal general a termino medio.

Tambe mester acelera progreso den financiamento di necesidadnan pa adaptacion pa cambio climatico, y desaroya un strategia nacional di resiliencia pa clima.

Pa finalisa, IMF ta recomenda pa e siguiente discusionnan di consulta riba Articulo IV cu Aruba tuma lugar den un ciclo di 24 luna.