Pa hopi tempo caba e situacion di mal holo di e planta di purificacion di awa RWZI (Bubali Plas) ta un problema grandi pa e hotelnan den e area aki y un hotel en particular ta sufri grandemente door di esaki. Recientemente, 13 di december 2023, Amsterdam Manor Beach Resort a gana un caso den corte na unda hues a dicta cu Gobierno di Aruba mester paga e hotel daño y perhuicio door di sufri pa 20 aña cu e mal holor di RWZI.

E capacidad di procesa awa di RWZI ta mas o menos 4.500 meter cubico di awa sushi pa dia, pero actualmente e cantidad di awa, mirando e cantidad di hotelnan den e area, cu ta drenta ta excede e capacidad y ta alrededor di 8.000 meter cubico pa dia.

E hotel a wordo traha den añanan 80 y ta situa abao di biento di e RWZI, cu ya tabata presente na e luga ey, y ta experencia molester di mal holor y musca for di e RWZI desde e añanan nobenta.

Na varios ocasion e hotel en cuestion a hiba Gobierno di Aruba corte pa e situacion cu e RWZI y e efectonan negativo cu esaki tin riba e hotel. Dia 13 di december Corte di Aruba den Prome Instancia a dicta veredicto na fabor di e Amsterdam Manor den e caso na unda e hotel tabata busca compensacion pa daño y perhuicio.

E sentencia di e caso a indica cu Gobierno di Aruba ta completamente na altura cu RWZI no ta funciona manera cu e mester funciona y di e consecuencianan di esaki pa e hotel aki en particular, pero tambe pa medio ambiente y e bario en general. E hotel ta sufri un molester di mal holor y musca cu ta peligroso pa salud di su personal y bishitantenan pa aña y esaki ta e caso definitivamente for di 2002.

Den e sentencia ta remarca cu Gobierno di Aruba no a trece solucionnan ni inversionnan structural pa RWZI desde e tempo ey, cu a resulta den e condicion deplorabel di e planta awendia y su mal funcionamento.

Articulo 5:37 BW ta indica cu e doño di un erfpacht no por, segun articulo 6:162 BW, causa molester na doñonan di otro erfpacht manera pa difundi mal holor y/of musca. Segun tur e hechonan ta resulta, segun hues, cu Amsterdam Manor for di 2002, sea continuamente of intermitentemente, ta sufri di molester y incomodidad prohibi di RWZI den forma di molester di mal holor y musca, y esaki a intensifica despues cu a entrega e peticion di entrada.

Segun e documento ta resalta pa Gobierno di Aruba no tin un manera efectivo y adecua di trata cu e problema aki, cu ta constitui un falta di cumplimento di su deber legal, esaki ta un omision ilegitimo cu ta constitui un acto no-derecho y cu ta bay contra e hotel.

E situacion financiero debil cu Gobierno ta alega no ta haci e situacion otro, aunke cu Gobierno ta haya fondo of a sa di haya fondo pa proyectonan costoso, particularmente den construccion di caminda (manera un caminda rond di Oranjestad y un caminda di cuater pista for di aeropuerto te na Pos Chiquito). E ta responsabilidad di gobierno pa, ademas di encarga pa mantencion y funcionamento corecto di RWZI, mantene e capacidad di trata awa sushi den coordinacion cu e cantidad grandi di hotelnan, condominionan y casnan nobo cu a ser construi of ta ser construi cu ta conecta na e sistema di awa sushi cu ta drenta den RWZI2.

Banda di e beneficionan di e construccion grandi aki, tambe e desbentahanan y riesgo ta keda na cargo di Gobierno di Aruba.

E sentencia ta subraya cu e acto di no cumpli cu su deber di cuida pa evita e molester prohibi cu aki Gobierno di Aruba a causa pa Amsterdam Manor, ta causa di su responsabilidad pa e daño sufri, y cu ainda e hotel ta sufri como consecuencia di esaki.

Cu tur e evidencia cu e hotel a presenta di opinion di turistanan cu a keda na e hotel a logra satisface e hechonan di e criteria pa manda e caso aki pa un procedura pa establece daño manera cu Amsterdam Manor tabata kier.

E acto di no cumpli cu su deber di cuida pa evita e molester prohibi cu aki Gobierno a causa pa e hotel, ta causa di su responsabilidad pa e demanda di e hotel. Den luz di esaki, e afirmacion di Amsterdam Manor cu Gobierno tambe ta responsabel pa daño na su bida segun nan trato di prestacion, por keda sin discuti debi na falta di suficiente interes legal.

E sentencia ta resalta cu a resulta for di e propietarionan di Amsterdam Manor cu e molester y prohibi di RWZI pa e hotel cuminsa for di e añanan 90 di e siglo pasa, cual a surgi pa falta di mantencion di e RWZI debi na falta di cuido di Gobierno di Aruba y door di construccion di mas hotel-, condominio y cas na Palm Beach y Eagle Beach, cual a haci cu RWZI mester a trata hopi mas awa sushi cu su capacidad di 4.500 m3 pa dia.

E prome parti di articulo 3:310 BW ta stipula entre otro cu un demanda pa reconocemento di daño ta prescribi door di trayecto di cinco aña for di e fecha cu e dia a cuminsa, siguiendo e dia unda e persona perhudica a bira conoci cu e daño y tambe cu e persona cu ta responsabel pe of riba e dia despues di e dia unda e persona perhudica berdaderamente tabata den condicion di instala un demanda pa reconocemento di daño.

E sentencia ta indica cu mester tene cuenta cu e periodo di prescripcion relativo na molester y fastidio cu RWZI a causa pa e hotel, manera mal holor y musca y e daño resultante, a cuminsa na algun momento durante e añanan 90 di e siglo pasa, durante cu Amsterdam Manor ya tabata conoci cu e daño y kende ta responsabel pa esaki, por lo menos for di 2002.

Esaki ta nifica basicamente cu e demanda di e hotel pa reconocemento di daño como consecuencia di e molester menciona posiblemente por a prescribi si e daño a sucede durante e periodo anterior na e fecha di entrega di e peticion dia 10 di januari 2022 menos cinco aña, of sea, durante e periodo anterior na 10 di januari 2017.

Teniendo esaki na cuenta, hues a dicta veredicto cu Gobierno di Aruba for di 2002 te aworaki ta actuando di manera ilegal contra Amsterdam Manor, pasobra no a tuma medidanan adecua pa repara RWZI y haci e mantencion apto pa trata di procesa e cantidadnan di awa sushi na un manera adecua, di un manera cu e hotel no ta sufri di molester/efecto pa RWZI den forma di mal holor y musca.

Hues a condena Gobierno di Aruba pa paga na Amsterdam Manor e daño cu el a sufri y cu ainda e lo por sufri for di 2002, te na mientras cu RWZI no wordo repara y ta apto pa trata y procesa e cantidadnan di awa sushi na un manera adecua. E suma lo keda determina y detaya na un estado di daño den un acuerdo di pago segun ley, cu lo ser aumenta cu interes legal for di 10 di januari 2022.

Corte a dicta tambe cu Gobierno mester paga e gastonan di procedura di e caso aki cu a surgi di parti di Amsterdam Manor, cu ta calcula te na e fecha di e sentencia na Afl. 3.159,–, cu lo ser aumenta cu interes legal for 15 di januari.