Diahuebs ultimo, Fundacion BOB Aruba a tene un evento special pa duna di conoce nan cambio di nomber pa Fundacion ABO y awor nan ta amplia nan programanan di screening.

BOB Aruba e fundacion cu ta conduci e Programa Nacional di Screening di Pecho a anuncia su nomber nobo: Fundacion ABO, esta Stichting Aruba Bevolkingsonderzoek, na unda e cambio aki ta refleha e expansion di nan mision y programanan di deteccion.

Ademas di e programa ya conoci pa cancer di pecho, Fundacion ABO tambe lo ofrece den proximo aña, un programa di screening pa boca di matriz (BOCA) y cancer di tripa (CORESA).

Boca ta nifica BevolkingsOnderzoek Cervix Aruba, CORESA ta nifica Colorrectal Screening Aruba e cual a ser funda originalmente pa tres pionero, Dr. Chris Franca, Dr. Janice Ho-Kang-You-Arends y Dr. Smit, e cual awor ta ser reintroduci como e nomber oficial di e programa di deteccion di cancer di tripa.

“E cambio di nomber y expansion ta subraya e compromiso cu salud di nos comunidad completo,” Dr. Ho-Kang-You-Arends ken ta presidente di hunta di supervision di Fundacion ABO a señala y ademas a agrega “cu nos socionan, nos ta enfoca tur esfuerso na mehoracion di calidad di bida danki na deteccion na tempo.”

Nan ta sigura cu e paso aki ta posibel danki na colaboracion cu socionan manera Hospital Dr. Horacio Oduber, UO-AZV, DVG y socionan tecnico.

Dr. Ho-Kang-You-Arends tambe a bisa cu nan ta spera cu esaki lo por yuda pa baha e mortalidad den comunidad pero tambe pa nan haya un diagnostico mas trempan y asina ey e trato medico por ta menos invasivo y menos doloroso.

Esaki ta dos programa cu ya caba AZV a pidi nan varios aña pasa pa ehecuta y nan tabata wardando pa Stichting BOB mes por tabata cla “pa tuma mas responsabilidad, aworaki ta bezig cu un programa nobo pa e data base management y cu esey nan por cuminsa yama cliente pa bin haci nan test,” el a bisa.

Fundacion ABO, anteriormente yama Fundacion BOB Aruba, ta comprometi na deteccion na tempo di cancer di pecho, cancer di boca di matriz y cancer di tripa na Aruba. For di 2016, e fundacion a realisa mas di 43.000 screening.

Actualmente e fundacion ta ocupa cu e ultimo preparacionnan pa cuminsa oficialmente cu e programanan nobo aki di deteccion pa asina inicia cu screening den e di dos trimester di 2025.

Pa esaki, nan a sigura cu nan lo duna mas informacion proximamente tocante rekisitonan y con por registra pa participa cu e programanan di screening.

Pa loke ta trata e programa boca di matriz, a informa cu nan lo bay hacie den hende muhe desde 24 aña, cancer di pecho y cancer di tripa desde 45 aña.

Hendenan mas jong ta hayando cancer di tripa

Di su parti, Dr. Chris Franca fundador y voorzitter di Fundacion Coresa ken tambe ta specialista den carcer di tripa a splica cu Coresa ta para pa Colorrectal Screening Aruba e cual ta un iniciativa cu a cuminsa un par di aña atras unda nan tabata bezig pa set up un programa di screening pa cancer di tripa.

Esaki ta pa motibo cu nan a ripara cu cancer di tripa ta subiendo enormemente “nos ta wak tambe cu nos ta diagnosticando hendenan mas jong cu e malesa aki y lastimamente e mortalidad di e malesa aki ta hopi halto,” Dr. Franca a bisa.

Loke nan ta bin haciendo ta hopi studio cientifico cu a yega na e programa aki cu nan a presenta caminda el a sigura cu esaki tabata un dia hopi importante “pasobra tur stichting ta tene nan mes bezig cu medicina preventivo y nan a join hunto pa lanta Stichting ABO bao di esey ta bay tin stichting cu ta wak pa cancer di pecho, esun cu ta wak pa cancer di boca di matriz y tambe stichting cu ta wak pa cancer di tripa.”

Cancer di tripa ta un malesa cu si ta wordo detecta na tempo ta un malesa curabel, door di institui un tipo di screen programa asina aki nan sa cu nan ta bay haci un diferencia hopi grandi na Aruba, manera el a declara.

Dr. Franca tambe ta indica cu tin dos factor importante, ta conoci cu mundialmente cu incidencia di cancer di tripa ta subiendo y edad di hende cu ta hayando e tipo di cancer aki ta bahando “nos ta pensa cu esey tin hopi factor, tin e factor cu nos ta pensa ta hopi stress, cuminda cu nos ta come ta ultra procesa, obesidad, presion, colesterol y tur esey. Logicamente loke bo mes por haci ta pensa si bo mes tin sintoma, si bo tin dolor di bariga, bo ta baha di peso, bo tin sanger den bo af, famianan cu tin cancer di tripa of a yega di saca poliponan cu ta e comienso di cancer den bo tripa, e ora ey bo sa cu bo tin cu bay controla, bay dokter di cas y pidiele pa bo bay un specialista.”

Pa esnan cu no tin ni un sintoma, Dr. Franca a señala cu tin poliponan cu ta crece den e tripanan sin duna sintomanan, “esey ta e manera pa bay logicamente haci un test di af pa por gara si e ta e comienso di e malesa, asina por diagnostica na tempo, por wordo trata miho y e persona lo tin mas calidad di bida.”