Recientemente, Bon Dia Aruba a tuma nota di cierto desaroyonan cu tin impacto riba e situacion di cacho riba caya na Aruba. E problema aki ya a bin dilanti varios biaha den pasado, y ta keda uno persistente. Esaki a pesar di e hendenan yen di amor y pasion cu ta bataya cu tur nan forsa contra un enemigo cu ta parce imposible di derota.

Pa haya un bista riba e problema aki, Bon Dia Aruba a combersa cu Tamara B, un persona cu ta dedica boluntariamente na yuda rescata animalnan riba caya. Hunto cu organisacionnan manera Sgt. Pepper’s Friends, Luna Foundation, Crijojo Trappers, AWAA, y mas, Tamara ta den front lines di e problema aki, y su experiencia ta duna un bista riba un situacion extremadamente dificil cu mester di hopi mas atencion, recurso y boluntario.

Tocante e magnitud di e problema, Tamara ta bisa cu “nos no tin cifra. Niun di e fundacionnan tin e capacidad pa haci un estudio di tur cacho cu nan a wak y registra nan den tur e añanan aki, ban bisa desde 1989. Locual si nos sa, ta cu di comienso di Kill Cage te 2021, 164mil cacho, pushi y otro animal a ser mata.” Loke ta haci esaki preocupante ta e hecho cu maske ta mata entre 5mil pa 8mil animal pa aña, toch Aruba ta keda cu un sobrepoblacion di cacho y pushi.

Y no ta existi un base di dato centralisa riba esaki. Loke Tamara a comparti ta solamente desde cu el a yega back na Aruba na 2014. “Pero como un hende cu a bin back, y comparando e trabao di rescate di Sint Maarten y Aruba, mi por ripara cu Aruba ta struggle inmensamente. Sint Maarten tin mas pobresa mi a pensa semper. Fluho di hende cu bay bin, laga nan mascota pa nan cuenta. Pero Aruba a bira mescos.”

Ademas, situacion a empeora durante pandemia. Durante pandemia, hopi mascota a perde nan cas. “Pa motibonan financiero, famia mester a bay di un cas mas grandi pa chikito, unda no ta acepta animal den apartamento cu ta huur. Hopi stranhero a bay for di e isla. Hende no ta sterilisa nan cacho, pa motibo cu no tin placa of nan terkedad di “let nature be nature,”” Tamara ta opina.

Esaki a resulta den un situacion abrumante. “Pa un hende cu kier yuda por lo menos un cacho pa aña, mi a haya mi mes ta yuda 50-pico cacho y pushi pa aña, y sin cu ami ta wak mehoracion. Tur caminda bo ta wak, tin mas caso di abuso y negligencia. Y bo no por yuda tur. Y esey ta hopi deprimente.”

Rescate di animal na Aruba tin un peso enorme riba salud mental di e boluntarionan. Tamara ta referi na un grupo di cacho, conoci como e “pack na HATO.”

“Esey ta esun cu ta pone mi mas tristo di tur e casonan.” E grupo original cu a ser bandona den mondi alrededor di dos aña pasa, nan mes a muri caba, pero ainda tabatin un grupo di 3 adulto y 7 puppies. “Pero super miedoso y feral. Bo no por mishi cu nan, ni e puppies, asina miedo nan tin di hende. Tres puppy so a haya un chens na un fundacion. Pero te ainda nan ta miedoso, blaf hopi.” Esaki ta pone cu hene no kier adopta nan. E otronan ya no ta puppy, nan ta grandi y salvahe y hende den bario ta haya miedo di nan. “Un bisiña kier nan morto pasobra nan a mata 4 di su pauwies. E otro bisiña tambe kier nan bay, den cualkier modo, no ta importa nan. Pero niun hende dos aña pasa a pensa, wel, mi ta sterilisa nan. E problema lo a caba caba.” Ademas, e cachonan awo ya sa di e trap, y no lo drenta den e trap “ni maske bo pone un T-bone steak den dje.” Esaki ta complica e tarea di rescate, cual ya ta imposible pa e boluntarionan.

Falta di boluntario

Manera Tamara ta comenta, “e ciudadano tipico ta pensa semper cu otro hende mester resolve e problema, cu fundacion mester bin, of polis mester bin.” Pero no tin suficiente boluntario pa e literal miles di cacho cu cada aña mester di rescate. Si hende cu ta haya molester di un cacho lo opta pa yuda door di bira boluntario, e problema lo haya un solucion mas rapido.

E miho solucion pa controla un poblacion di cacho riba caya ta sterilisacion. Esaki pasobra cada aña, miles di puppy ta bolbe nace na Aruba y asina e problema ta keda draai. No por pensa cu na Aruba tin un manera pa haya un hogar adecuado pa miles di cacho cada aña, simplemente no tin tanto cas na Aruba, vooral si considera cu un cacho ta biba un averahe di 7 aña.

Pero pa sterilisa cacho di caya mester di placa y personal pa haci e trabao. E ta un trabao dificil y duro. Iniciativanan manera Stimami Sterilisami y AWAA ta dedicando tur nan forsa na sterilisacion pa yuda cu e problema, pero asina mes, no ta suficiente.

Prohibicion di CDC

Esey ta e motibo tambe cu algun fundacion ta manda e cachonan den exterior, pa nan haya un hogar sea na Merca of Hulanda, ya cu Aruba ta satura.

Y esaki tambe a bira pio despues di e regla nobo di CDC na Merca pa cacho. Dia 1 di augustus proximo, cacho cu drenta of bolbe Merca cu ta bin for di pais liber di rabies of di riesgo abao den ultimo seis luna mester cumpli cu condicionnan adicional. E cambio cu tin mas impacto pa Aruba ta cu e cacho mester tin mas cu 6 luna di edad na momento cu drenta Merca. Esaki ta haci e trabao di e fundacionnan mas dificil, pa motibo cu usualmente, e puppies ta mas facil di transporta como carry-on pa boluntarionan di vuelo. Puppies mas di 6 luna bieu lo surpasa e limite di peso pa bula den e cabina, forsando nan pa bula como cargo, cual ta costa entre $800 pa $1000.

Esaki a haci cu a bira mas dificil pa haya un hogar, hasta den exterior, pa e cachonan cu logra rescata.

Con pa yuda?
Si bo kier yuda, considera haci un donacion na un fundacion, of tuma contacto pa bira boluntario. Lo minimo cu por haci, cu alabes tin e impacto di mas grandi, ta sterilisa bo mascota! Considera haci esaki a traves di bo veterinario, of tuma contacto cu Fundacion Stimami Sterilisami of AWAA.

AWAA:
contact@awa-aruba.org
Paypal.me/AWAAspay
BA: 6029930190 Aruba Bank SWIFT: ARUBAWAX
Stichting Animal Welfare Alliance Aruba

Stimami Sterilisami:
Stimamisterilisami.com
Fundashon Stimami Sterilisami

Acc. # 6012630190

Aruba Bank N.V.