Cada 4 di februari, Dia Mundial contra tur tipo di Cancer ta un iniciativa di union lidera pa Union Internacional Contra Cancer (UICC) pa aumenta conscientisacion na nivel mundial, mehora educacion y haci impulso di e accion personal, colectivo, gubernamental, pa tur traha hunto y imagina un mundo den cual miyones di morto evitabel pa cancer no ta existi y na unda e acceso na tratamento pa salba bida ta igual pa tur hende.

Dia mundial contra Cancer crea na aña 2000 a crece asina tanto cu a bira un movemento positivo cu cada aña tin centenar di actividad rond mundo y ta reuni comunidadnan, organisacionnan y personanan pa actua manera un recordatorio poderoso di cu tur tin un rol pa desempeña y asina reduci e impacto mundial di cancer.

Organisacion Panamericano di Salud (PAHO) pa aña 2024 a pone como lema “Pa un cuido mas husto” y ta haci un yamada pa uni e bosnan y actua.

Na nivel mundial, por a calcula cu tabatin 19.9 miyon di caso nobo di cancer y 10 miyon di morto debi na e malesa aki. E carga di cancer ta bay aumenta aproximadamente un 60% durante e proximo dos decada, loke ta bay afecta ainda mas e sistemanan di salud, e personanan y comunidadnan, segun PAHO ta indica riba su website.

Na 2022, por a calcula cu 4.2 miyon persona a ser diagnostica y 1.4 miyon di nan a muri.

Aproximadamente, 54% di e casonan nobo di cancer y e 45.1% di e mortonan ta sucede den personanan di 69 aña bay ariba of mas hoben.

Igualmente PAHO ta destaca e Codigo Latino Americano y Caribeño Contra Cancer na unda specialistanan den materia y representantenan di asociacion civil tanto di Latino America y Caribe a check e evidencia cientifico y ta recomenda 17 acciona cu por haci cu personanan por preveni cancer: No huma, mantene e cas liber di sigaria, mantene un peso saludabel, haci actividad fisico, come saludabel, evita consumo di alcohol, duna lechi di pecho, protehe di solo usando un sunscreen, evita acumulacion di huma ora ta cushina den cas, si ta existi un contaminacion di aire por limita e tempo cu ta pasa den aire liber, informa den trabao riba e substancianan cu por produci cancer y adopta e medidanan di prevencion, infeccion di e bacteria Helicobacter pylori por causa cancer den stoma, infeccion pa virus manera Hepatitis B, C, VPH, y HIV tambe por causa cancer.

Esakinan ta trata di recomendacionnan basa den evidencia cientifico solido mas reciente adapta na scenarionan comun na Latino America y Caribe.

Na Aruba tin varios instancia y fundacionnan cu pa varios aña ta bin trahando pa loke ta trata prevencion di e malesa aki y otronan enfoca riba asistencia pa e pashentnan diagnostica caba, un di nan ta Stichting BOB Aruba ken mediante un reciente comunicado pa prensa a informa cu desde 2019 estadistica ta duna di conoce cu tin un aumento den participacion na e programa di screening di pecho.

Esaki ta principalmente danki na e reaccion positivo di pueblo ariba nan yamadanan di telefon, unda cu antes tabata manda carta solamente. Ademas a amplia den capacidad di BOB Aruba su tecniconan, unda cu awor por screen mas cliente pa dia y tambe por screen pafo di ora di oficina, den oranan di atardi te cu 7or y ariba diasabra mainta.

Interesante pa menciona ta cu e total cu BOB Aruba a referi na dokter di cas pa haci mas investigacion ta entre 3 pa 5 %. Esaki ta un estadística acceptabel y comparabel cu estadisticanan internacional.

Danki na e experiencia cu BOB Aruba tin cu e programa di screening di cancer di pecho, nan ta forma parti di e comision cu ta traha riba e expansion di programa di screening na Aruba. Na Augustus 2023, a lanta un comision informal yama: “Uitbreiding Bevolkingsonderzoek”, cu ta un colaboracion entre BOB Aruba, HOH, CORESA, AZV, DVG y HAVA. E meta di e comision aki ta pa den 2024 studia, evalua y concretisa e posibilidadnan pa ampliacion di e programa di screening di Aruba.