Dissident guerrilla leader who goes by the name Aldemar (L), member of the First Front of the Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC), and other rebels, patrol the jungle along the Inirida River in Guaviare Department, Colombia, on September 26, 2017. Aldemar is one of several dissident guerrilla leaders who rejected a December peace deal that saw FARC rebels disarm after a half-century of war against the state. Like other dissidents, he is now a man wanted dead or alive by military patrols combing the jungle. FARC officially became a political party at a special congress in September 2017 but Aldemar says his jungle holdouts "haven't changed an iota of our ideology." / AFP PHOTO / Raul ARBOLEDA

Den luganan na unda e conflicto arma ta sinti cu mas forsa na Colombia, ta e gruponan arma ilegal ta esun cu ta forsa cumplimento cu sanger y candela e aislamento obligatorio cu Gobierno a decreta pa via di COVID-19 na e pais.

Zona como Nariño, Chocó, Cauca of sur di Córdoba, e avisonan cadena di WhatsApp, graffitinan na cas y actonan violento pa intimida ta aumenta y aunke esaki no a wordo comproba, tras di cada un di nan ta e nomber di un grupo arma cu tin e tarea di forsa cumplimento di e cuarentena, pa impedi cu e virus sigui plama.

Pero e situacion di salubridad ta haci tur cos mas grave, pues ta presenta un riesgo hopi grandi pa e ilegalnan, ya cu nan no tin con pa responde na un eventual aumento di caso. Esaki a causa un pausa raro entre e gruponan arma y un consenso den locual ta miho pa reforsa e medidanan di Gobierno nacional y yuda desde e arbitrario autoridad di e armanan cu e personanan mester mantene aisla den nan cas.

Den tur e zona frontera cu Ecuador, varios grupo arma tin pa añanan caba un guera sin cuartel pa e control di camindanan y ruta entre e dos pais cu ta transporta contrabando y cocaina, asina como e areanan na unda ta cultiva e blachi di coca, Nariño ta un di e departamento cu mas hectarnan sembra den e pais (45 mil).

Den contexto aki, ta uni e trafico di persona pa un of otro pais cu mas di 37 caminda ilegal cu ta existi cerca di e frontera, cu ta crea un latente menasa pa e aumento di contagio cu COVID-19 den e zona.