E pandemia di COVID-19 a cambia bida manera nos tabata conoce completamente. Hopi a sufri cu e enfermedad aki, hopi a sobrevivi, pero tambe hopi a perde nan bataya. Den un entrevista cu un ciudadano sobreviviente di COVID-19, cu no ta vacuna, e ta conta con su experiencia durante COVID-19 tabata, y con esaki ta post-covid.
Como un hoben di 31 aña di edad cu yiu, casa y un famia, despues di mas di un aña cu e pandemia a cuminsa na Aruba y no a contagia cu e virus, e ciudadano aki ta conta cu el a cuminsa sinti confortabel y hasta a confia cu e virus no lo yega na su porta. Pero tur esey a cambia, luna pasa, ora cu el a ricibi e noticia cu e tabata positivo pa COVID-19.
“Na principio, ora cu nos, ami y mi casa, tabata sinti malo no a pasa door di mi cabes cu esey lo por tabata covid. Mi a pensa cu e lo ta djis un griep normal”, el a conta. “Pero despues di algun dia e sintomanan a cuminsa bira mas fuerte y e sentimento di miedo a invadi mi curpa, y esey tabata e momento cu mi a yama dokter pa bay haci mi test”.
E ta splica cu e momento di espera, e oranan wardando pa ricibi e resultado tabata haci e miedo bira mas grandi ora pa ora. Con su mente a cuminsa imagina tur tipo di scenario bon, malo y mas malo y con e lo mester avisa tur familiar y amistadnan cu nan tabata den riesgo di contagio di e virus. Despues di mas o menos 20 ora, porfin e resultado a yega, un resultado cu e no a spera cu e lo ricibi.
“Ami y mi casa a test positivo. Na momento cu mi a lesa e resultado mi a sinti un bashi den mi stoma y awa a cuminsa basha for di mi wowonan. Mi casa puntra mi kico a pasa, y mi no por a papia pa un par di seconde. Prome cos cu a pasa den mi mente tabata mi yiu, di 3 aña di edad cu ta sufri di asthma, y mi a sinti un dolor den mi curason. Siguiente dia di biaha el a bay test y danki Dios su test a sali negativo”, el a conta.
Despues di a procesa cu su resultado tabata positivo y cu e tin COVID-19, e yamadanan pa familiarnan y amistadnan cu tabata den contacto cu e ciudadano y su casa, recientemente a cuminsa. “Mi ruman y su famia, y mi mama tabata na mi cas diadomingo y mi a test positivo diaranson, kiermen e miedo pa contagio tabata grandi”, el a bisa.
Di e personanan cu tabata den contacto cune, su señora mama ta e unico cu a resulta positivo, y eynan a toca turno na e sentimento di culpa pa aparece. E ta conta cu el a sinti culpabel, pasobra ta e mes a contagia su mama, un persona di edad grandi y cu risico pa mas grandi pa complicacion.
“Mi a yora ora mi mama a bisami cu el a sali positivo, mi a sinti completamente culpabel y mi tabatin hopi miedo pasobra hende grandi ta mas vulnerabel pa presenta complicacion. Mi tabata yame tur dia 4 pa 5 biaha pa dia pa wak con e tabata sinti y si e tabata tin algun sintoma grave, pero cu alegria mi por bisa cu e tambe a vence COVID-19”, e ciudadano a bisa.
E ta conta cu e prome siman e sintomanan tabata fuerte. Dolor di curpa pisa, hopi dolor di cabes, hopi tosamento, nanishi cera, sin sabor ni holor y diaree tambe. “E dolor di curpa y dolor di cabes tabata hopi fuerte. Mi tabata sinti cu cada weso, cada joint, hasta esunnan di mas chikito den mi dedenan tabata haci dolor”, e ta conta. “Ya pa e di dos siman e sintomanan tabata leve te cu nan no tabata presente mas y mi sabor y holo a bin back”.
E ta splica cu post-covid e ta sinti completamente bon, sin niun problema grave. Dos siman despues di a sali di isolacion y sintiendo bon el a cuminsa sinti un dolor di pecho pa locual el a yama su dokter y traha afspraak pa bay. Pero e experiencia cu su dokter di cas, ora cu el a informa cu e tabata positivo pa COVID-19, tabata for di isolacion pa casi 2 siman caba y cu e no tabata vacuna no tabata na e nivel di un cuido medico manera mester ta.
“Na momento cu mi a drenta e oficina di mi dokter y el a puntrami si mi a test positivo pa covid na cual mi a contesta si, y si mi tabata vacuna, na cual mi contesta no. Su expresion, aunke e tabatin mask bisti mi a ripara, a cambia completamente. Prome el a puntrami dikon mi no a vacuna, y ora mi a splica e motibo, el a cuminsa insulta mi persona pasobra mi no a vacuna. E no tabata kier mishi cumi y no a haci un checkup manera debe ser. Mi ta compronde cu mester tin precaucion, pero como dokter e mester ta prepara cu e tur e herment necesario pa proteccion si en caso e mester atende pashent cu covid. Ademas, mi tabata for di isolacion caba pa casi dos siman”, el a conta.
E ciudadano ta splica cu e ta compronde e miedo cu tin y cu mester tin precaucion, pero como ciudadano cu ta paga pa ricibi atencion medico di bon calidad, el a sinti discrimina solamente pa e hecho di no ta vacuna y door di a keda contagia di COVID-19. “Cuido medico mester ta na un nivel halto, si mi ta vacuna of no, si mi tabatin covid of no, mi cuido medico no mester ser afecta”.