Recientemente, Oficina Central di Estadistica a publica su Statistical Overview of Aruba. Den e capitulo tocante Salubridad Publico, CBS a duna informacion valioso di e tendencianan di malesa, embehecemento y planificacion familiar den e periodo di 2015 pa 2022.

Cuido di salud y utilisacion di hospital
Di 2015 pa 2020, Hospital Dr. Horacio Oduber a mantene un cantidad stabiel di 288 cama, cu tasa halto di ocupacion te cu 2020. Un caida notable a sucede na 2020, unda e ocupacion a baha na 63 porciento, probablemente pa motibo di pandemia di Covid-19.

Admision den hospital tambe a registra un reduccion skerpi for di un averahe di 11.4mil-11.9mil te 9mil na 2020, indicando un reduccion den acceso na of atraso den cuido durante e periodo di pandemia. E duracion averahe di estadia tambe a baha durante tempo, di 6.9 dia na 2015, pa 5.5 dia na 2019, cual por ta un indicacion di mehoracion den eficiencia, of cu hende ta sali di hospital trempan.

Cuido geriatrico y embehecemento di poblacion
E cantidad di cama den casnan di cuido di anciano a baha un tiki, di 239 na 2015 pa 191 na 2022, a pesar di un aumento stabiel den e poblacion di adulto mayor (60+), di 20,327 pa 27,404. Corespondientemente, e porcentahe di adulto mayor den casnan di cuido a baha di 1,18% na 2015 pa apenas 0.70% na 2022, loke ta refleha sea problemanan di capacidad, un tendencia di bira bieu na cas, of un falta di recurso. Loke si ta interesante ta cu e lista di espera a keda significante – specialmente na Huize Maris Stella, cu 76 pa 93 cliente pa aña, mas comunmente di edad entre 71 pa 90 aña.

Planificacion familiar

Registracionnan na Fundacion Famia Plania a keda relativamente stabiel durante e periodo bao observacion, cu un peak di 740 na 2019 y un caida na 571 na 2020, probablemente pa motibo di pandemia, prome cu recupera di nobo.

Adolescentenan ta conta pa mayoria di registracion, particularmente hoben muhe, contando pa alrededor di 75% pa 85% di cliente adolescente.

E distribucion di metodo anticonceptivo tabata notable: condon a domina, cu mas cu 100mil unidad anualmente, cu un peak na 2016 y un recuperacion despues di 2020.

Anticonceptivonan oral a mira un aumento masivo di 2,130 na 2015, pa mas di 11mil na 2021-2022.

Hangua y IUD a ser usa hopi menos, pero su uso a keda stabiel.

E categoria di “otro” a mira un aumento sorprendente na 2022, cu 1,395 unidad, indicando un posible cambio den preferencia of disponiblidad.

Malesa contagioso y tendencianan di HIV
E cantidad di caso positivo nobo di HIV (e virus di AIDS of SIDA) a baha significantemente di 19 na 2015 pa 20 of menos na 2018-2019, prome cu aumenta un tiki atrobe. Mayoria di caso tabata consistentemente entre hende homber. E cifranan aki ta alinea cu reportahenan di caso di HIV y AIDS na e seccion di Malesa Contagioso di DVG, cu a baha di 49 caso na 2015 pa 11 na 2020, y despues a subi back na 38 na 2021.

Influenza tabatin un tendencia altamente volatil – aumentando na 270 caso na 2019, despues bahando durante pandemia, prome cu subi atrobe na 2021.

Malesanan manera Zika, Chikungunya y Dengue a aparece den patronchinan estilo brote:
Zika a peak masivamente na 2017 cu 2,231 caso, y despues a casi desaparece na 2020.
Dengue a subi na 2017 cu 1,795 caso, y a keda un preocupacion recurente.
Chikungunya tabata significante na 2015 cu 458 caso, y na 2018 cu 903 caso, pero apenas un caso a keda registra na 2021.

Causa di morto
E causanan di morto ta mustra panorama similar pa hende homber y hende muhe.
Pa e hombernan, den e periodo di 2015 pa 2021, e cantidad di morto a aumenta di 381 na 500. E causa mas comun tabata malesa di sistema circulatorio. Otro causanan comun tabata cancer, y malesa contagioso – cu a duplica na 2021 cu 97 morto compara cu mayoria di aña anterior, posiblemente vincula na Covid.

E mortalidad di mas halto tabata entre esnan mayor di 75 aña di edad.

Pa e muhenan, e cantidad di morto tambe a aumenta, alcansando 454 na 2021, un aumento for di 311 na 2015. E causanan principal tabata similar na e patronchi di e hombernan, pero cu aumento notable den e cantidad di morto pa malesa contagioso, cu a aumenta cinco biaha entre 2015 y 2021 (di 16 pa 80).

Muhenan anciano, mayor di 75 aña di edad, a carga e peso mas halto di mortalidad – mas cu 56 porciento di tur morto na 2021 tabata den e grupo di edad aki.

Pa tur dos genero, malesa circulatorio y cancer ta consistentemente e causanan mas comun. Diabetes y malesanan respiratorio ta mustra un aumento stabiel, specialmente pa hende muhe. Causanan externo di lesion ta keda relativamente stabiel, pero ta mas halto generalmente entre hende homber.

Conclusion

Algo cu ta sobresali ta cu cambionan relaciona cu pandemia ta visible den tur aspecto, desde utilisacion di hospital, tendencia di malesa contagioso y causanan di morto (notablemente na 2020-2021.)

Capacidad di cuido di adulto mayor no ta siguiendo e velocidad di e embehecemento di e poblacion. E reduccion den disponibilidad di cama y un lista di espera ta señala presion riba servicionan pa anciano.

Acceso na anticonceptivo a recupera rapidamente despues di 2020, cu condon y pildo kedando como e metodonan mas poular.

Mortalidad pa malesa contagioso a aumenta rapidamente na 2021, specialmente pa hende homber.
Dengue y Zika a mustra e potencial pa brotenan grandi y repentino, enfatisando e necesidad pa esfuersonan continuo di control di vector.