Den e edicion aki nos ta cuminza cu recorda cu e articulo semanal aki ya a caba di cumpli su segundo aniversario. Na fin di augustus 2021 a cumpli cu e idea pa cuminza cu e esfuerzo aki, y nos ta spera cu e por t’ey pa hopi tempo mas. No semper ta resulta facil pa explora historia di nos idioma, pa falta di acceso na e documentonan di antaño, cu ta requeri un esfuerzo cu ta dificil pa logra combina cu trabao regular di redaccion. Sin embargo, nos mes a keda sorprendi pa e fluho constante di topico cu nos a logra reuni den e dos añanan aki. A pesar di e fluho aki, tin hopi mas cos pa explora y tambe talvez asunto pa ripiti. Nos no por conclui cu tur hende a lesa tur edicion y tin tema cu lo mester bolbe pasobra nan ta trata asunto cu nos ta mira regularmente den nos medionan di comunicacion.

Pero aki como tema principal, atencion pa cierto area di nos idioma, pa cual a scoge e uso di Papiamento den texto legal. Nos legislacion ta skirbi na Hulandes, pa motibo cu cierto hende ta haya logico, otro no. En todo caso nos ta consciente di e hecho cu ta parce facil pa desea di tin tur e legislacion completo na nos idioma nacional, pero realidad ta otro. Pa cuminza, e ta parce un tarea facil, pero haciendo esaki bo por ripara cu Papiamento no ta tanto desaroya ainda pa por tin un variedad asina grandi di sinonimo, cada un cu nan aplicacion specifico, cu ta caracteristico pa idiomanan mas grandi y cu mas historia manera Hulandes, Spaño y Ingles. Claro cu esaki ta keda un opinion personal, pero si di un persona cu e experiencia necesario como traductor profesional pa por tin un opinion acerta. Pero, esey ta implica cu nos mester sinta cu braza cruza? No, pasobra na diferente nivel y den diferente area ta necesario pa comunica contenido legal cu nos ciudadanonan. Esey ta parti di trabao periodistico, pero den gobernacion mes tambe ta necesario pa publica contenido legal na Papiamento y esey ta trece cune cu mester tin hende cu por interpreta texto legal na Hulandes bon y por entrega un texto na Papiamento cu ta refleha e berdadero sentido di e texto original, atendiendo tur e problemanan cu bo por topa pasobra den cierto caso no tin un palabra na Papiamento cu ta indica exactamente loke ta necesario. Hopi biaha nos ta resolve esaki usando, talvez pa promer biaha, o en todo caso sin sa si otro persona a yega di usa e palabra ey, algo mas tanto ‘fia’ di Hulandes, Spaño o Ingles. For di loke nos ta observa den prensa, tin vez e desconocimento di e terminologia exacto na Papiamento, cu ta existi si, ta hasta asina grandi cerca por ehemplo empleado publico di nivel halto, cu ta trompica pa por logra hiba un entrevista, sin un uso frecuente y innecesario di un vocabulario di otro idioma. Tambe nos sa ripara cu tin hende cu no tin conocimento corecto di terminologia cu realmente mester ta algo cu na e nivel ey bo mester por domina. Asina por ehemplo nos a yega di observa un empleado publico di nivel halto cu no tabata sa e diferencia na Papiamento entre un ley (ordenanza) y un decreto, y a opta pa yama ambos un ‘ley’. Naturalmente e persona tabata sa e diferencia na Hulandes perfectamente, un ‘landsverordening’ y un ‘landsbesluit’, pero no sin mas por supone cu e conocimento ey den nos idioma ta presente.

Si por ehemplo nos ta desea di elabora un lista di termino legal na Papiamento nos no mester di cuminza for di cero. Na Corte di Promer Instancia a elabora hopi aña pasa caba un lista di palabra, cu tabata hopi necesario y util, no solamente pa e profesionalnan den y alrededor di corte, sino tambe pa usa den comunicacion den sala cu e ciudadano cu ta yega ey, den calidad di acusado pero tambe como demandante o e partido demanda den un caso civil, por ehemplo. Si e lista ey por bira disponible den e aparato publico y tambe pa publico en general, nos ta logra cu ta haci uso maximo di e esfuerzo ya haci. Y esaki por sirbi como base pa sigui amplia conocimento den e area specifico aki.

Finalmente, loke ta keda e deseo grandi di nos redaccion ta keda un diccionario explicativo (verklarend woordenboek) cu segun nos ta haci tremendo falta. Ken lo bay haci e obra grandi aki?