Den e edicion aki di nos column tocante nos idioma Papiamento nos ta bay dedica atencion na e vocabulario deportivo cu nos a hereda di varios banda. Pa cuminza atencion pa e deportenan di mas popularidad y historia na nos pais, futbol y baseball. Aki ya nos por cuminza pa splica algo: pakico den e caso di ‘futbol’ nos ta haya e palabra aki den nos Vocabulario oficial, y no ‘football’, mientras cu den e caso di ‘baseball’ esaki ta aparece den e lista pero ‘beisbol’ no? Hecho ta cu den ambos deporte inicialmente tabata usa e nombernan na Ingles, como cu ambos deporte tabatin nan cuna den un teritorio cu e idioma ey. Den ambos caso cu tempo e terminologia den idioma Spaño a haya entrada, den e caso di baseball hopi aña pasa caba, pero mas di esey despues. En todo caso, awendia nos ta usa cualkier di nan, banda di otro deporte cu no a haya nan ‘variante’ na Spaño, manera ‘basketball’ y ‘volleyball’.

No ta nada straño cu varios palabra presenta aki no ta aparece den nos Vocabulario oficial; nos ta supone cu den e esfuerzo inicial pa copila e lista di palabra, no a logra bay den profundidad riba tur tema posible. Sin embargo, tur e palabra y conceptonan ey ta forma parti di nos vocabulario. Ademas nos mester por sigui e cambionan cu ta tuma lugar semper, unda dado momento a y ta cuminza usa otro palabra cu ta bin di otro idioma. Den pasado nos a mira un desaroyo asina den futbol, unda inicialmente tabatin uso di un terminologia Ingles y Hulandes, cu despues den otro epoca cu mas influencia Spaño a haya e influencia aki expresa den su terminologia. Si nos analiza e terminologia di 50 aña pasa, tabata papia di un ‘back’ y ‘back central’ pa despues mira esaki cambia pa ‘defensa’ y ‘defensa central’. Envez di ‘keeper’ a cuminza usa ‘portero’ aunke a keda usa tur dos banda di otro. A cuminza usa mas ‘gol’ envez di ‘goal’. Un ‘referee’ a bira un ‘arbitro’, usa banda di otro, pero e ‘linesman’ a keda semper asina, mescos cu ‘offside’. Sin embargo, tin termino Spaño cu a drenta nos Papiamento hopi tempran, manera ‘volante’ cu tabata mas den uso cu e ‘half’ Ingles o e ‘middenvelder’ Hulandes den añanan sesenta di siglo pasa caba. Esaki den un tempo cu ainda tabata papia di ‘linksbuiten’ y ‘rechtsbuiten’ pa e atacantenan riba banda robez y drechi. Tin palabra cu no a haya cambio, manera ‘fluit’ cu no a bira ‘pito’, pa motibo obvio, nos ta kere… Sin embargo, ta usa si un ‘pitazo’ di un arbitro, sin referencia na e otro actividad recreativo ey, cu no ta amigo di deporte…

Baseball

E deporte aki a conoce un influencia simultaneo di terminologia Americano y Spaño desde mas di seis decada pasa. E reglanan basico di e deporte tabata conoci na Ingles, pero como cu tanto aña pasa ta radio tabata manda, Aruba durante Serie Mundial tabata claba na radio, unda e transmisionnan tabata mayoritariamente na Spaño. Nada straño si nos tabata y ta cerca di pais cu un tradicion grandi den baseball manera Venezuela, Republica Dominicana y Puerto Rico. E islanan ABC tabata forma un excepcion den Caribe unda e islanan Ingles tabata mas orienta riba futbol, cricket y netball (korfbal), te awe. Na Aruba y Corsou, banda di futbol, baseball a bira e otro deporte grandi. A traves di e transmisionnan na Spaño hopi di e terminonan Spaño a bira di uso comun: ‘bate’ banda di ‘bat’, ‘cuarto bate’ den un ‘line-up’, ‘guante’ banda di ‘glove’. A proposito, den nos Vocabulario oficial ‘glove’ ta aparece pero ‘guante’ no. Ademas, nos ta topa tambe cu ‘baseball’ den e lista oficial, pero ‘beisbol’ no, aunke den nos medionan di comunicacion e ultimo aki ta den uso frecuentemente. Tin termino specifico cu a keda semper den baseball, manera e ‘umpire’ cu cerca nos no a haya su substituto y esey mester keda asina tambe. E ta un termino tipico di e deporte aki. Tambe nos a keda usa ‘shortstop’ y nunca a adopta e ‘campo corto’ di nos bisiñanan. Nos tur por contribui pero finalmente ningun di nos individualmente tin influencia riba formacion y desaroyo di idioma.