Den edicion di awe di nos column dedica na nos idioma Papiamento, atencion pa e uso corecto di palabra hopi similar pero ta importante usa esun corecto, dependiendo di e situacion. Loke por yuda orienta nos ta e pregunta kico ta e ‘sinonimo’ pero tambe e ‘antonimo’, loke ta e palabra cu e significado contrario di loke nos kier usa den cierto situacion. Asina bo por detecta ta cual bo mester.
Un bon ehemplo di loke nos kier splica aki nos por a mira den prensa siman pasa, unda repetidamente nos a topa cu un ‘manifestacion pasivo’. Esaki claramente mester ta un ‘manifestacion pacifico’. E splicacion: ‘pasivo’ su antonimo ta ‘activo’ y por lo tanto no por ta corecto usa ‘pasivo’ pasobra un manifestacion ta semper un ‘actividad’, semper activo anto. E palabra corecto lo ta ‘pacifico’ cu ta expresa cu e manifestacion ta uno cu deseo di paz, sin violencia y segun nos esey ta exactamente loke kier a expresa aki.
Awor un pregunta practico: con por evita e tipo di eror aki? Un sugerencia ta pa bay riba internet y busca tal palabra. Si ta trata por ehemplo di un palabra di Spaño, bo ta haya kico e palabra significa pero tambe sinonimo y antonimo, e significado contrario di e palabra ey. Esey ta yuda clarifica loke bo ta buscando. Si por ehemplo den e caso aki nos busca ‘pacífico’ riba internet y adicionalmente pidi ‘sinónimos’ nos ta haya di biaha splicacion di e palabra y tambe sinonimo y antonimo hunto. Den e caso aki anto, ‘pacifico’ tin como sinonimo ‘quieto, reposado, sosegado, tranquilo, manso, sereno’. Mayoria di e sinonimonan aki ta den uso den nos Papiamento tambe, solamente cu un cambio chikito den forma di skirbi y pronuncia. E antonimo cu nos lo por haya ta ‘inquieto, violento’. E origen di ‘pacifico’ ta e palabra ‘paz’ cu no mester mas splicacion, nos ta pensa.
Ora nos busca ‘pasivo’ riba internet nos ta haya como splicacion, cu e ta un termino usa, hunto cu su antonimo, den contabilidad. ‘Activo’ ta referi na e valor di e propiedad y recurso financiero cu un empresa tin, mientras cu ‘pasivo’ ta lo contrario, e cantidad di debe y otro obligacion financiero cu e empresa por tin. Por cierto esakinan ta e terminonan usa na Hulandes tambe (‘activa’ y ‘passiva’).
Den e caso di derecho di voto tambe nos ta topa cu tanto Hulandes como Spaño ta usa e mesun terminonan aki: ‘actief en passief kiesrecht’; ‘derecho de voto activo y pasivo’. Tambe Ingles ta haci uso di esakinan tambe: ‘active and passive suffrage’. Obviamente e palabranan aki ta di origen Latin y ta den uso den un gran cantidad di idioma. Pasivo anto generalmente ta indica lo contrario di activo, falta di actividad. Na Hulandes por ehemplo, ora ta bisa di un persona cu e ta ‘passief’ esaki tin un contenido un poco negativo den sentido cu e persona ey ‘no ta move’, no ta mustra iniciativa, lo contrario di ‘een actief persoon’.
Un caso casi similar na esun di ‘pasivo’ y ‘pacifico’ ta e confusion regular cu nos sa mira entre ‘refleha’ y ‘reflexiona’. Mayoria di eror ta cu ta usa ‘refleha’ na unda mester usa ‘refelexiona’. Kico ta e diferencia? Cu ‘refleha’ ta bin di ‘refleho’ y cu ta referi por ehemplo na luz cu ta bolbe despues di dal den un obheto; por ehemplo luz cu ta refleha den un bentana. ‘Reflexiona’ ta referi mas tanto na ‘pensa profundamente riba algo’. Por ehemplo, ora algo no a bay bon y bo kier sinta pensa bon ta kico a bay robez, anto bo ta ‘reflexiona’ tocante e sucedido. Un posible causa di e uso eroneo di ‘refleha’ ta cu na Ingles ‘to reflect’ por significa loke na Spaño/Papiamento ta ‘reflexiona’.
E tipo di eror aki, cu ta algo cu regularmente sa sucede, ta bin di e confusion entre e diferente idiomanan cu ta aporta hopi na nos vocabulario, pero no semper un cierto palabra tin e mesun contenido den tur idioma.