Den nos edicion semanal di nos analisis di desaroyo di nos idioma nacional, nos ta bolbe e biaha aki na e tipo di eror cu nos ta mira ainda cu demasiado frecuencia den nos medionan skirbi, incluyendo esun di nos mes. No cu esaki ta e topico cu ta causa nos mas alegria den elabora, nos ta prefera di ta investigando e raiznan historico di nos Papiamento, pero de vez en cuando nos mester recapitula loke nos ta topa casi diariamente den nos publicacionnan y cu ta parce nos incorecto o pa cual tin un mihor forma pa hacie.

Nos ta cuminza cu e uso innecesario y exagera di e articulo (Hulandes: lidwoord) ‘e’ dilanti di cualkier persona o entidad den un frase. Manera semper, un ehemplo ta yuda: “E Gobierno di Aruba a duna di conoce cu e tramitenan aki ta keda encarga na e ministerio di Husticia. Relaciona cu esaki, e ministro di Husticia a declara cu e Cuerpo Policial finalmente tin e tarea di…”. Nos por ‘clean up’ e frase aki y haci cu e ta lesa y zona mas agradable y mas segun nos reglanan, cu no ta skirbi den piedra pero sin duda algun tin sentido: “Gobierno di Aruba a duna di conoce cu e tramitenan aki ta keda encarga na ministerio di Husticia. Relaciona cu esaki, ministro di Husticia a declara cu Cuerpo Policial finalmente tin e tarea di…”.

Nos por comprende e custumber di semper kier añadi e ‘articulo’ (lidwoord) na e sustantivo, pasobra tur otro idioma cu nos ta practica cu cierto frecuencia, Hulandes, Spaño y Ingles, ta haci uso di esey. Sin embargo, nos tin un idioma unico cu ta mantene cierto forma conciso, compacto, di comunica unda tur loke ta excesivo ta keda un banda, sin perde nada di contenido. Un cos si: pareu cu mester pone e articulo pa mayor claridad, mester cumpli cu esey. Un bon sugerencia ora ta busca e forma mas adecua ta: pronuncia e frase pa bo mes. Lo bo ripara cu den e idioma papia mas tanto nos ta usa e forma corecto, saltando tur e ‘e’nan innecesario.

E mesun fenomeno aki, di un idioma ‘economico’ cu nada excesivo den e forma di construi un frase, nos ta mira tambe den (e) uso di e conocido ‘nan’ pa indica plural. Mesora cu contexto di e frase ta indica caba cu ta trata di plural, no ta necesario pa añadi ‘nan’ na e sustantivo en cuestion. Esaki naturalmente ta un di e erornan mas frecuente den loke ta keda publica diariamente. Un ehemplo, ficticio: “E cantidad di autonan na nos isla ta birando un problema.” Tambe: “Algun teamnan di futbol a haci denuncianan di intentonan di soborno di arbitronan.” Un frase asina ta un horor pa cualkier persona cu conocimento di Papiamento. Despues di drech’e, e ta: “Algun team di futbol a haci denuncia di intento di soborno di arbitro.” Eliminacion di no menos cu cuatro ‘nan’ innecesario ta haci hopi diferencia.

Aki tambe e hecho cu e otro idiomanan cu nos ta usa frecuentemente y cu ta sirbi como referencia principal, ta maneha forma di plural semper ora ta trata di plural. Tin excepcion si; por ehemplo Hulandes conoce algun excepcion manera den maneho di tempo: vijf uur geleden; twintig jaar gevangenisstraf, etc. Esaki no ta conta den tur caso; no ta usa esaki ora ta trata di un dia o siman, ey semper ta aplica plural. Den caso di nos Papiamento, esaki no ta excepcion sino e regla cu mester aplica semper. Porcierto nos ta comparti e regla aki tambe cu otro idioma crioyo cu origen den Portugues, manera e Criol di Guine Bissau y Cabo Verde. E ta anto un di e elementonan mas antiguo di nos idioma.