Den e edicion aki di nos column dedica na nos idioma nacional Papiamento nos lo trata diferente palabra y concepto, cu no necesariamente tin algun relacion cu otro pero cu ta trata asunto cu recientemente nos a topa den nos giro den nos medionan di comunicacion. Nos ta keda explicitamente sin menciona e fuente cu a ‘inspira’ nos, ya cu den e caso particular aki e necesidad di ‘prueba periodistico’ no ta al caso y no ta intencion di laga cualkier persona sinti nan mes incomodo.

Afinidad o afinacion?

Nos a topa recientemente cu varios caso unda ta usa e palabra ‘afinacion’ na lugar di ‘afinidad’. Por ehemplo e siguiente frase: “E candidato pa e puesto mester tin ‘afinacion’ cu e meta y vision di e empresa unda el a solicita.” Pakico e ‘afinacion’ no ta corecto? Pasobra e palabra corecto ta ‘afinidad’, na Hulandes ‘affiniteit’, na Ingles ‘affinity’, unda ta trata di e mesun contenido cu e variante Spaño. Kico e ta significa? E proximidad, analogia o semehanza di un cos cu otro. Tambe similitud o coincidencia di caracter, opinion, preferencia cu por existi entre diferente persona. Den e ehemplo menciona anto e candidato mester tin un cierto sentimento positivo cu e asunto o entidad, o persona cu cual e tin o ta bay tin un relacion.

Kico ta ‘afinacion’ anto? Ta trata na Spaño di mehora un asunto pa haci esaki funciona mihor. Ehemplo: ‘afinacion’ ta ser usa pa por ehemplo e accion di ahusta sonido di un instrumento musical, manera un guitara. Den Papiamento nos no tin custumber pa usa e palabra aki; e no ta aparece tampoco den nos lista di palabra oficial. Den bida diario nos lo bisa cu nos ta “stem un guitara”. A proposito, e palabra ‘afinidad’ tampoco ta den e Vocabulario oficial; tempo pa traha riba un revision?

Awor e pregunta: con a yega na e ‘afinacion’ na lugar di ‘afinidad’? Probablemente e conexion a cuminza cu uso di e version Hulandes o Ingles, te na e momento cu un persona a dicidi cu lo tabata bon idea pa usa un version ‘Spaño’ pero a scoge pa esun robez. Esey no mester ta un drama, pasobra e hecho cu nos idioma a nace di comunicacion oral entre persona y hopi tempo despues a desaroya un sistema di idioma por escrito. Den e forma ey no semper un persona cu ta aplica un cierto palabra o concepto ta na altura di e forma corecto, pasobra no ta tur hende ta consultando diccionario henter ora.

‘Concerni’, ‘concerned’ o simplemente ‘preocupa’?

Mientras e caso trata aki riba a surgi di palabra cu no tabatin uso extenso den nos comunicacion, awor un caso di palabra, concepto, cu si ta parti oficial di nos idioma. Ta trata di ‘concerni’, ‘concerniendo’ y ‘concerniente’ pero cu lamentablemente, a pesar di su contenido bon cla, awor a haya bida como aparentemente procedente di Ingles: ‘concerned’, loke na nos idioma ta ‘preocupa’. Realmente nos no ta mira motibo pa introduci un palabra nobo cu no ta un concepto nobo den nos idioma, nos ta cubri esey caba. E no ta amplia contenido di nos Papiamento.

‘Huramenta’, ‘huramento’, ‘hura’ y ‘huramentacion’?

Den e dianan aki di entrada di un gobierno y parlamentario nobo, nos ta tende regularmente di parlamentario cu nan “ta bay huramenta”. Esaki ta uso incorecto di e concepto. E persona cu ta dirigi e ‘huramento’, y ta haci e pregunta na e persona cu ta ‘hura’ – cu bo lo cumpli sagradamente cu e debernan cu bo ta acepta, ta esun cu ta ‘huramenta’. Un parlamentario o un ministro anto lo bisa, corectamente: “Ayera mi a hura” o “Mi a haci mi huramento.” Pa evita cualkier problema nos ta bisa tambe cu palabra ‘auto-inventa’ manera ‘huramentacion’ no tin ni lugar ni sentido, e ta simplemente incorecto.