Na januari ultimo, Aruba Conservation Foundation (ACF) a anuncia e reintroduccion di e parha extincto yellow-shouldered amazon, localmente conoci pa e Lora, cu tabata back den naturalesa di Aruba, sinembargo, recientemente e fundacion aki a tuma nota di hendenan cu ta purba yega mucho cerca di nan pa purba duna nan cuminda.

E aña aki, ACF den colaboracion cu partnernan local y internacional a reintroduci e yellow-shouldered Amazon, parha conoci localmente como Lora, ken ta back den Aruba su naturalesa despues cu tabata extincto pa mas cu 70 aña.

Nan a informa cu e populacion di Lora ta bayendo bon y nan ta adaptando na e diferente areanan natural den Parke Nacional Arikok y otro areanan, sinembargo, “recientemente nos a tuma nota cu algun hende ta purba di yega mucho cerca di e Lora of ta purba duna nan cuminda. Nos kier recorda y encurasha tur hende pa goza di e bunitesa di e especie di parha aki cu ta endemico y protegi pa ley, di lew. Nos ta pidi pa respeta nan espacio y no duna nan cuminda.

E Lora (Amazona barbadensis) ta localmente un especie extermina na Aruba for di aña 1947, pero semper a keda cu un luga significante den e herencia ecologico y cultural di Aruba y den e curason di e comunidad. E Lora ta conoci pa ta hopi social y inteligente y e temponan aya, localnan por a goza di mira nan bula den naturalesa di Aruba te ora cu nan a bira extincto.

Populacion di e Lora ta existi na areanan isola na Boneiro y Corsou, como tambe na algun partinan nort di Venezuela y islananan di Margarita y La Blanquilla. E Lora a ser evalua pa ta riba e “IUCN Red List of Threatened Species” na aña 2021 pero ta calcula cu e populacion den naturalesa actual ta menos cu 10,000. Pa Aruba specificamente, e Lora ta protegi pa ley bou Ordenansa di Naturalesa, (AB 1995 no. 2, Art. 4 /AB 2017 no. 48).

Tin hopi menasanan pa e poblacionnan di Lora y mayoria di e menasanan aki ta di origen humano (Birdlife International 2017, Silvius 1991). Pa Aruba particularmente, e extincion di e Lora ta debi na jaagmento ilegal pa bendemento como mascota, y matamento di e lora pa motibo cu e ta ser considera un plaga pa agricultura (Voous 1983). Fuera di e menasa di origen humano, otro menasanan local serio ta especienan manera pushi y djaca. Contrario di creencia popular, e Boa no ta e causa principal pa e desaparicion di e Lora na Aruba door cu e Boa solamente a ser introduci’ riba e isla den añanan 1990.