Aruba Fair Trade Authority (AFTA) a dicidi di tene un conferencia di prensa pa asina informa comunidad tocante e prome seis luna di nan creacion como instituto independiente. Tambe nan kier a trece dilanti nan reaccion pa e declaracionnan cu Comerciantenan Uni a haci dia 17 di mei ultimo, unda nan a expresa e preocupacion di empresarionan encuanto supuesto comportamento monopolisa di e compania SETAR N.V.

Pa esaki, Roly Sint Jago presidente di AFTA a informa cu nan ta e autoridad independiente di competencia di Aruba, como un entidad administrativo autonomo cu personalidad huridico (ZBO), nan ta promove y vigila competencia husto y efectivo na Aruba, esaki ta nifica cu nan ta percura cu e competencia entre empresanan no ta ser obstrui, limita of falsifica y cu empresanan no ta abusa di nan posicion dominante.

Nan tarea principal ta supervisa e cumplimento cu e Ordenanza di Competencia, principalmente pa medio di e supervision y aplicacion di e reglanan di competencia husto. Pa por realisa esaki, a informa cu nan ta conta cu instrumentonan efectivo di investigacion y aplicacion. Como ehempel, nan por solicita informacion por escrito y oral, y realisa bishita na empresanan anuncia y no anuncia, pa lo cual empresanan ta obliga pa coopera cu un investigacion di AFTA bao castigo di un multa.

E contenido di e investigacionnan di AFTA ta confidencial te na momento cu nan keda conclui formalmente, despues di un proceso cuidadoso di coleccion y analisis di tur e hechonan y circunstancianan relevante di tur partidonan envolvi y un proceso de audiencia y replica (esta hoor en wederhoor). Te despues cu conclui e proceso aki AFTA por saca conclusionnan y haci nan publico.

Ademas, nan ta duna conseho na gobierno, tanto di forma solicita como no solicita, tocante implicacionnan di regulacionnan existente y propuesta pa competencia y tocante e funcionamento di e mercadonan na Aruba.

Manera a ser publica caba, nan a emiti un comunicado di prensa dia 20 di mei ultimo anunciando cu nan lo bay tin un reunion cu SETAR N.V tumando na cuenta, e señalnan tocante e supuesto comportacion monopolista encuanto e adkisicion di ITP Caribbean door di SETAR N.V y pa lo cual e reunion a tuma luga dia 5 di juni.

Tambe a trece dilanti cu nan ta bay haci e investigacion como un instancia “transparente y cu comunicacion ta esencial.”

Sint Jago a sigura cu AFTA ta un organisacion chikito y nan mester determina kico ta investiga y kico no, esaki mediante un maneho di priorisacion. E maneho di priorisacion di AFTA ta un conhunto di normanan y criterianan cu nan ta usa pa determina ki kehonan y ki casonan AFTA lo investiga.

E factornan importante den e maneho di priorisacion ta:

Impacto riba bienestar di e consumidor Arubano;

Impacto economico ;

Importancia strategico di e caso;

Uso eficiente di recursonan y e peso di prueba legal den e caso.

E criterianan aki ta yuda nan enfoca nan recursonan y atencion riba e casonan mas urgente y cu mayor impacto unda nan por haci un diferencia, segun el a sigura.

Desde 1 di januari 2024 e reglanan nobo di competencia ta aplicabel y e aña aki nan ta enfoca specificamente riba e funcionamento di supermercado y esun di agentenan di real estate y tambe den cumplimento di e reglanan di competencia den e dos mercado aki.

Ademas, nan lo investiga e dos mercado aki pa motibo cu nan ta considera cu nan ta di gran importancia pa e ciudadanonan di Aruba, un otro prioridad pa 2024 ta informacion y educacion, pa lo cual, durante e proximo lunanan nan lo organisa presentacionnan y sesionnan informativo pa diferente partidonan interesa den varios sectornan comercial.

Den investigacion pa e supermercadonan, nan ta señala cu nan lo purba compronde kico ta “come y bebe” den mercado si supermercadonan, esey kiermen cu nan ta purba haya sa con e prijs ta desaroya, ki ruta tin di hopi cos cu ta ser importa, con e producto ta bin Aruba, ki tipo di transporte tin pa e productonan y con e prijs ta varia durante e pasonan aki, tambe nan lo purba haya sa ki poder tin den tur e pasonan di e supermercadonan, ken tin un parti grandi di e mercado y kico ta sucede eynan.

Nan ta enfoca mas riba comestibel pa motibo cu nan a ripara cu tin hopi keho tocante e prijs di comestibel, cu compara cu otro paisnan, Aruba ta mas caro. “Nos lo haci un investigacion pa wak con e prijs ta varia y cuanto e ta varia, mi ta kere cu prome cu september nos por saca un rapport,” e director Ernesto Kross a comenta.

Tocante canasta basico, Kross a bisa cu gobierno ta esun cu ta dicidi kico ta bay ser regula y kico no, “e productonan cu tin regulacion, ta productonan cu tin nan prijs di y esey ta keda fiho, e otro productonan ta esun cu supermercado mes ta competi riba e productonan aki, eynan nos ta bay wak cu tur supermercado tin otro prijs y esey ta e competencia. AFTA ta para pa competencia, pasobra nos ta kere y nos sa cu esey ta pone cu e prijs ta bay ta mas abou y e calidad di servicio ta bay subi.”

Di su parti, Sint Jago tambe a bisa cu e aña aki nan ta contribuyendo na e proyecto di un ley di proteccion di consumidor riba invitacion di minister.

Desde 1 di januari 2025, AFTA ta spera di por cuminsa supervisa e cumplimento cu e ley aki tambe y nan no lo ta ocupa cu e resolucion di disputanan individual entre un consumidor y un empresario. “Nos lo actua solamente ora ta trata di un comportacion cu potencialmente ta afecta tur e consumidornan di e empresario of grupo di empresarionan den cuestion. Por pensa, por ehempel, ariba terminonan y condicionnan inhusto of engaño ariba escala grandi,” el a sigura.