AVP SECRETARIO SZABO COVID

Manera ta conoci, dia 24 di april ultimo Secretario di Estado Zsolt Szabó a anuncia cu entrante 1 di mei 2025 lo aumenta e interes cu Aruba mester paga riba su debe di Covid pendiente, di 5.1% pa 6.9%. Den un esfuerso pa evita e aumento aki, Gabinete AVP-FUTURO a manda un carta pa Secretario di Estado pidiendo pa reconsidera e aumento di interes aki.

Manera ta conoci dia 1 di mei tabata stipula como e deadline pa Gobierno di Aruba y Hulanda yega na un acuerdo pa loke ta trata e Rijkswet y asina entrega e proyecto di ley pa cu esaki na Parlamento di Aruba y Tweede Kamer.

Pero mirando e fecha y e estado di negociacionnan, e Secretario di Estado a indica cu ta bisto cu no lo logra cumpli cu e deadline di 1 di mei stipula y como consecuencia lo aumenta e interes back, for di 5.1% pa 6.9% manteniendo e acuerdo administrativo cu su predecesor Van Huffelen a cera cu prome minister di e tempo ey, Evelyn Wever-Croes, dia 4 di juni 2024.

En conexion cu esaki Gabinete AVP-FUTURO a entrega un carta, fecha 28 di april 2025, na Secretario di Estado Zsolt Szabó pidiendo pa reconsidera su decision pa aumenta e interes di e debe di Covid y mantene asina e acuerdo administrativo firma entre gabinete anterior y ex-Secretario di Estado Alexandra van Huffelen dia 4 di juni 2024.

Den e carta, firma pa prome minister Mike Eman, minister Gerlien Croes y minister Geoffrey Wever, gobierno ta enfatisa cu e preparacion di e concepto pa un Ley di Reino nobo pa finanzas publico sostenibel ta un esfuerso conhunto di Aruba y Hulanda pa yega na un regla bon y duradero, cu ta tuma na consideracion tur factor relevante.

“E esfuerso aki a ser implementa constantemente pa ambos pais, y esaki ta significa cu nos ta cerca di yega na un concepto final pa presenta na e gobiernonan di ambos pais. Pa motibo di esaki no por bisa cu e retraso den e proceso pa yega na un Ley di Reino nobo ta motibo di negligencia di banda di Aruba,” e carta ta remarca.

E ley nobo ta basa riba normanan di presupuesto. Den e acuerdo administrativo a keda acorda pa usa, entre otro, e conseho di Fondo Monetario Internacional (IMF) tocante enbehecimento (vergrijzing) pa formula e normanan. Pero gobierno ta indica cu desafortunadamente, entrega di e conseho di IMF a tuma mas tempo cu a planea, y a ser entrega riba 28 maart 2025.

Den e carta e mandatarionan ta splica cu ora e Gabinete AVP-FUTURO, drenta gobierno riba 28 maart, nan ekiponan di negociacion a indica cu pa motibo di e entrega laat di e conseho di IMF lo ta dificil pa cumpli cu e deadline di 1 di mei.

E ministernan a recorda cu den e acuerdo administrativo a keda indica cu e proceso legislativo ta complica y largo, y e fecha di 1 mei 2025 ya a bira irealista. Prome cu presenta un propuesta di ley na Tweede Kamer, mester pasa pa conseho di Raad van State di Reino, un rapport di respuesta, aprobacion den Rijksministerraad, y evaluacionnan tecnico interdepartamental na Hulanda, sigui pa aprobacion den Ministerraad di Aruba y conseho di Raad di Advies di Aruba.

“Tur e paso aki ta tuma simannan te lunanan. Bou di e circunstancianan aki, ta cla cu e fecha di 1 mei 2025 no por ser logra y Aruba ta ser penalisa pa un situacion cu no ta su falta,” e carta a enfatisa.

Pa loke ta e situacion actual di e negociacionnan, e mandatarionan ta splica den e carta cu awor nan ta cerca di finalisa e negociacionnan, y e ultimo detayenan ta ser atendi cu cuidou, manera ta importante pa un ley asina fundamental pa Aruba y Hulanda.

“Nos gabinete ta pone un gran esfuerso pa keda cla cu e proceso na tempo y a duna nos ekipo instruccion cla pa entrega tur documento nacional pa 1 mei 2025 na BZK, pa sigura cu Aruba ta cla di su banda,” gobierno a agrega.

Nan a agrega cu tambe ta importante den e contexto aki cu Gabinete AVP-FUTURO a pone explicitamente den su acuerdo di gobernacion cu lo traha pa implementa un Ley di Reino pa supervision financiero, cu ta reforsa e compromiso cu e gabinete a confirma na autoridadnan Hulandes durante e bishita di trabou reciente na Aruba.

Splicando e rasonan pa Secretario di Estado Szabó reconsidera e aumento di interes, Gobierno di Aruba ta splica cu mirando e esfuerso y circunstancianan menciona, nan ta considera cu subi e interes di 5.1% pa 6.9% pa e prestamo di Covid ta desproporcional y ta falta di sensibilidad pa Aruba. “Nos gabinete a demostra su compromiso pa pone Aruba riba un ruta di stabilidad financiero. Aruba no ta merece ser penalisa pa factornan cu ta fuera di su control,” gobierno a subraya.

Nan ta agrega cu ademas ta importante pa señala cu Aruba, cu aprobacion di Hulanda, a pidi asistencia di IMF pa yuda cu e preparacion di e Ley di Reino. Gabinete AVP-FUTURO ta menciona cu despues di varios reunion cu IMF, World Bank, banconan comercial internacional y, ta sali na cla cu e aumento y e hecho cu Aruba y Hulanda ainda no a yega na un acuerdo pa un Ley di Reino, por tin un impacto negativo riba e tasa di interes cu Aruba lo haya pa prestamo den futuro.

Pa e motibo aki Gabinete AVP-FUTURO ta pidi Secretario di Estado Szabó reconsidera su decision actual y otorga un plaso rasonabel di seis siman for di awor pa Aruba y Hulanda logra consenso riba e texto final di e ley y pa cuminsa cu e proceso legislativo formal.

Gobierno ta remarca cu Aruba tin poco influencia den e proceso cu ta sigui, ya cu e Ley di Reino mester ser presenta prome na Rijksministerraad y despues e Raad van State di Reino, prome cu e por ser presenta formalmente na Tweede Kamer. Nan ta enfatisa cu cualkier retraso den e proceso debi na cuestionnan legislativo Hulandes no mester ser atribui na Aruba.

“Nos ta confia cu bo lo aprecia e esfuerso y bon boluntad di Aruba y cu bo ta dispuesto pa tuma un decision husto y rasonabel den interes di nos meta comun: finanzas publico solido, autosuficiencia pa Aruba, y laso fuerte den Reino,” e carta a finalisa.