Weekend ultimo, parlamentario di Tweede Kamer, Peter van Haasen (PVV) a dirigi pregunta por escrito na Secretario di Estado pa Relacionnan di Reino, Zsolt Szabo, tocante e ley di Reino pa Supervision Financiero pa Aruba, un tema contencioso cu ta di importancia urgente pa Aruba, mirando cu Aruba tin e deadline te dia 1 di mei pa entrega un propuesta pa e ley aki.
Memey di tur e discusion, diabierna ultimo, parlamentario Hulandes, Peter van Haasen (PVV), kende ta miembro di e Comision Fiho pa Relacionnan di Reino di Tweede Kamer, a manda un carta cu pregunta pa Secretario di Estado Szabo. Su carta a hala atencion for di e titulo, cu ta indica cu tin un intencion pa bandona e Ley di Reino pa Supervision Financiero di Aruba, regularmente yama simplemente “Rijkswet.”
“Ta berdad cu bo ta bandonando definitivamente e Ley di Reino pa Supervision Financiero di Aruba, a pesar di e deadline explicitamente declara di 1 di mei 2025?”, Parlamentario Van Haasen ta puntra den e prome pregunta. “Pakico bo ta awo optando pa un asina-yama consensus rijkswet, mientras cu anteriormente un ley di Reino regular tabata poni como condicion pa refinanciamento di e prestamonan di [tempo di pandemia di] corona? Ki consideracionnan ta sostene e decision aki y kico ta e diferencia entre nan dos?
Ademas, parlamentario Van Haasen ta pidi Secretario di Estado Szabo pa specifica exactamente ki condicionnan ta marando na e consensus rijkswet nobo aki, y pa ki fecha e ta kere cu, a mas tardar, mester yega na un acuerdo riba e ley aki?
Tocando un tema cu ta hopi den discusion local recientemente, Van Haasen a puntra Szabo si e ta “considera aceptable cu Aruba, cu te awo no a cumpli cu e serie di condicion y deadline, awo ta ricibiendo e oportunidad pa sigui un trayectorio mas indulgente? Bo ta considera esaki consistente cu e principio di igualdad legal dentro di Reino? Y si ta asina, con bo ta splica esaki na e gobiernonan di Corsou y Sint Maarten, cu a bay di acuerdo cu un rijkswet regular?”
Van Haasen tambe a pidi aclaracion tocante e porcentahe di interes riba e debe cu Aruba mester paga, cual Szabo a anuncia ta bay aumenta si no cumpli cu e deadline di 1 di mei. “Bo ta dispuesto pa reverti e reduccion di tasa di interes otorga anteriormente di 1,8 porciento pa Aruba tanten cu no a establece un Ley di Reino of consensus rijkswet formal? Si no, pakico no, specialmente teniendo cuenta cu bo compromisonan anterior cu Parlamento [di Hulanda]?”
Finalmente, Van Haasen ta expresa preocupacion pa e maneho di e Secretario di Estado, puntrando: “Con bo maneho actual pa cu Aruba ta relaciona na bo propio prioridadnan di politica den areanan di bon gobernacion, integridad y politica financiero saludable?”
Aumento di porcentahe di interes riba prestamo
Manera ta conoci, dia 1 di mei tabata stipula como e deadline pa Gobierno di Aruba y Hulanda yega na un acuerdo ptocante e Rijkswet y asina entrega e proyecto di ley pa cu esaki na Parlamento di Aruba y Tweede Kamer. Mirando con e situacion ta na e momentonan aki, faltando apenas algun dia pa luna caba, Secretario di Estado Zsolt Szabo a anuncia cu lo aumenta e interes cu Aruba mester paga riba si debe di COVID pendiente di 5.1% pa 6.9%.
Segun e plataforma digital Dossier Koninkrijksrelaties a informa, Secretario di Estado Szabó a indica cu e ta bay mantene Aruba na e acuerdo administrativo cu su predecesor Van Huffelen a cera cu prome minister di e tempo ey, Evelyn Wever-Croes, dia 4 di juni 2024. E acuerdo aki entre ex-prome minister y ex-Secretario di Estado a pone cu Hulanda a reduci e interes riba e prestamo di coronavirus di mas di 900 miyon florin na 5.1%.
Pero manera ya ta conoci, e acuerdo aki tambe ta inclui un fecha limite pa entrega na parlamento un ley nobo di reino (Rijkswet) di consenso pa regula supervision financiero. Si esaki no sucede prome cu 1 di mei, segun e acuerdo aki, lo aumenta e tasa di interes te na 6.9% atrobe. E clausula aki tabata destina pa encurasha gobierno di Gabinete Wever-Croes coopera rapidamente den preparacion di e proyecto di ley.
Segun e plataforma, e menasa di un aumento di interes a haci tiki impresion: “Awor ta cla pa ambos pais cu lo no ta posibel pa entrega e proyecto di ley na Tweede Kamer dia 1 di mei. Esaki ta nifica cu e interes lo ser aumenta riba e fecha ey di acuerdo cu e palabracionnan den e acuerdo administrativo,” Secretario di Estado Szabó a contesta preguntanan di Dossier Koninkrijksrelaties.
Na nivel oficial actualmente ta trahando riba e contenido di e concepto di ley di Reino. Na momento cu ambos gobierno bay di acuerdo cu e proposicion, esaki lo ser entrega pa un ronda di conseho na Aruba y un consulta riba internet na Hulanda. Despues di procesa e conseho, ta keda na Conseho di Minister di Reino pa entrega e proyecto di ley na Conseho di Estado di Reino pa conseho.
Loke ta keda ta pendiente ta pa mira si e proceso parlamentario lo por cuminsa e aña aki ainda. Na momento cu e Rijkswet di Aruba drenta na vigor, Hulanda lo baha e tasa di interes na un nivel di conforme mercado mas un toeslag chikito, manera ta conta caba pa Corsou y Sint Maarten cu 3.1%.
Despues di e anuncio di Secretario di Estado Szabó minister di Finanzas, Asuntonan Economico y Sector Primario, Geoffrey Wever, a reacciona mediante un comunicado di prensa indicando cu Aruba lo entrega tur Aruba su observacionnan final pa cu e Rijkswet riba supervision financiero prome cu 1 di mei haciendo asina cu nan lo ta den ful cumplimento.
Minister Wever a splica cu mañan diamars lo tin un Encuentro Publico den Parlamento di Aruba unda Gobierno di Aruba lo duna un splicacion amplio tocante e status di e refinanciamento.
Minister Wever ta remarca cu desde cu Gabinete AVP-FUTURO a huramenta, cuater siman pasa, riba 28 maart ultimo nan a sigui traha cu Hulanda pa finalisa e proceso di negociacion y a instrui un team negociador pa percura cu tur documento di banda di Aruba mester ta entrega na Hulanda prome cu 1 di mei 2025 pa asina Aruba keda cla cu e parti inhoudelijk.
El a agrega cu e mensahe aki tambe a ser duna na Hulanda na algun ocasion cu e speransa cu Hulanda lo ta dispuesto pa no ahusta e interes entrante 1 di mei proximo, cual no ta den interes di Aruba, tambe mirando cu e Secretario di Estado Szabo ta pone prioridad riba “zelfredzaamheid” di Aruba.
Secretario di Estado Szabó a anuncia cu no lo desvia di e acuerdo cu a ser firma dia 4 di juni 2024 y consecuentemente interes pa Aruba lo aumenta back na 6.9%.
Sinembargo, e carta di parlamentario Van Haasen ta mustra cu tin diferente opcion riba mesa pa e gabinete nobo, y expectativa ta halto pa e anuncio di gobierno mañan.