Den nos delaster columna nos a indica cu un tormenta economico a yega. Pero e no ta manera cu nos no a papia amplio over solucionnan cu ta posibel awe y cu por brinda alivio economico masivo y den contexto di un plaso largo strategico. Nos a papia di Innovacion den casi tur sector di Aruba pa e delaster 4 aña. Principalmente net prome cu eleccion den e columnanan “Dia #1” a papia amplio over un stappenplan pa trece innovacion berdadero y radical Aruba.
Esaki lo ta mas cu necesario pa mitiga e consecuencianan di periodo di stagflatie global unda crecemento economico ta cay y na mesun momento inflacion ta hisa. Door di esaki nos Gobierno mester enfoca mas hopi posibel riba proyectonan cu un Return-on-Investment atractivo y mas importante cual lo trece besparing en/of entrada den un manera strategico di largo plaso.
Un parti unda mi no ta di acuerdo cu economistanan local ta uitgaven di Gobierno lo mester baha. Den caso cu Gobierno stimula proyectonan cu lo tin beneficionan duradero di largo plaso, ta net e ora Gobierno lo por hunga un rol grandi positivo. Den cuadra aki, e “New Deal” concept den tempo di President Roosevelt di Estados Unidos durante tempo di depresion economico por forma un bunita guiansa pa nos gobernantenan actual. Den caso di “New Deal”, Gobierno a inverti den proyectonan cu meta strategico beneficioso.
Un resumen hopi breve ta:
Uso di Inteligencia Artificial pa tur sector, specialmente pa automatisa practica di ley, parti nan grandi back office, accounting y sector medico.
Concepto di Solar Panels combina cu haci casnan energie-zuinig na mesun momento.
E concepto di RoboTaxi carpool pa reduci e cantidad di auto na Aruba, y pa habitantenan spaar masivamente dor cu no mester cumpra nan mesun auto mas.
Agricultura local via container farming, cu ta usa hidroponico avansa.
3D Printing di cas pa haci construccion casi 80% mas barata y pa tur realisa nan soño di tin nan propio hogar.
Tin tanto otro ehempel di innovacion cual a cubri den e delaster 4 aña, cual no lo por menciona tur den e grandura di un columna. Pero mundialmente e tecnologia siguramente t’ey pa innovacion berdadero pa Aruba. Manera a wordo splica den manera hopi amplio den columnanan anterior, lo mester crea full un portfolio di proyectonan innovativo di diferente grandura, risico, y den manera stapsgewijs.
Un bes mas tambe nos ta wak e huidig Minister di Innovatie esta Excellentie Gerlien Croes, saca potret cu el a bishita wega di zaal voetbal y eventonan cultural, pero te ainda nos no a tende y weita net nada locual ta maneho di innovacion radical pa Aruba. Esaki ta di lamenta vooral door cu innovacion lo ta bay tin funcion fundamental awo cu economia global lo drenta un recesion. Tambe Excellentie Croes ta Minister di Educacion, den contexto aki educacion pa tur esnan cu lo wordo afecta door di automatisacion mester haya un prioridad grandi. Pensa di tur e Staats N.V.s manera Setar N.V., Elmar N.V., Post N.V., Arubus N.V. cual no lo tin derecho di existencia riba un plaso no dje leu den futuro, pero tambe di aparatonan gubernamental cual automatisacion lo haci mas y mas chikito den nan uso di labor.
Tambe e factor di mas tax riba capital (overwaarde di casnan multi-miyonario), sector hotelero, banconan y tax riba tur cos cu mester wordo descurasha (Sin tax) & den futuro cercano riba entrada di automatisacion & AI. Usando tur e entrada grandi extra aki pa un reparatietoeslag no pa pensionado so, pero un comienzo di Universal Basic Income pa full pueblo di Aruba. Esaki lo ta mas cu necesario pa garantisa ‘bestaan zekerheid’ di habitantenan Arubiano y pa preveni cu sociedad Arubiano sigui deteriora.
E combinacion di innovacion radical cual lo baha gasto y prijsnan di tur producto across-the-board pa full Aruba, combina cu un comienso di Universal Basic Income, funda dor di varios forma di taxation riba capital, (hotel, condominio, AirBnB, overwaarde di casnan multi-miyonario, Sin tax), combina cu subsidionan y financiamento pa pueblo den areanan strategico cual lo kier motiva inversion aden. Den esaki e mix di politica aki por tin impactonan masivo pa nos isla den ambos termino inmediato y mas importante esun structural strategico.