Manera ta conoci dia 1 di mei tabata stipula como e deadline pa Gobierno di Aruba y Hulanda yega na un acuerdo pa loke ta trata e Rijkswet y asina entrega e proyecto di ley pa cu esaki na Parlamento di Aruba y Tweede Kamer. Mirando con e situacion ta na e momentonan aki, faltando apenas algun dia pa luna caba, Secretario di Estado Zsolt Szabó, a anuncia cu lo aumenta e interes cu Aruba mester paga riba si debe di COVID pendiente di 5.1% pa 6.9%.
Segun e plataforma digital Dossier Koninkrijksrelaties a informa, Secretario di Estado Szabó a indica cu e ta bay mantene Aruba na e acuerdo administrativo cu su predecesor Van Huffelen a cera cu prome minister di e tempo ey, Evelyn Wever-Croes, dia 4 di juni 2024. E acuerdo aki entre ex-prome minister y ex-Secretario di Estado a pone cu Hulanda a reduci e interes riba e prestamo di coronavirus di mas di 900 miyon florin na 5.1%.
Pero manera ya ta conoci, e acuerdo aki tambe ta inclui un fecha limite pa entrega na parlamento un ley nobo di reino (Rijkswet) di consenso pa regula supervision financiero. Si esaki no sucede prome cu 1 di mei, segun e acuerdo aki, lo aumenta e tasa di interes te na 6.9% atrobe. E clausula aki tabata destina pa encurasha gobierno di Gabinete Wever-Croes coopera rapidamente den preparacion di e proyecto di ley.
Segun e plataforma e menasa di un aumento di interes a haci tiki impresion: “Awor ta cla pa ambos pais cu lo no ta posibel pa entrega e proyecto di ley na Tweede Kamer dia 1 di mei. Esaki ta nifica cu e interes lo ser aumenta riba e fecha ey di acuerdo cu e palabracionnan den e acuerdo administrativo,” Secretario di Estado Szabó a contesta preguntanan di Dossier Koninkrijksrelaties.
E plataforma ta remarca cu ta e gabinete nobo, esta Gabinete AVP-FUTURO, cu a asumi poder algun siman pasa, ta pagando e cuenta pa e obstruccion silencioso di su antecesor. E plataforma ta señala cu esey no ta e unico obstruccion tampoco y ta menciona cu despues di e eleccionnan perdi, e Gabinete Wever-Croes a baha e toeslag liber di belasting sin envolve e Estadonan, loke a causa cu e cantidad di pagador di belasting a baha di 40 mil pa 12 mil, haciendo cu gobierno a perde alrededor di 50 miyon florin na entrada tur aña.
Na nivel oficial actualmente ta trahando riba e contenido di e concepto di ley di reino. Na momento cu ambos gobierno bay di acuerdo cu e proposicion, esaki lo ser entrega pa un ronde di conseho na Aruba y un consulta riba internet na Hulanda. Despues di procesa e conseho, ta keda na Conseho di Minister di Reino pa entrega e proyecto di ley na Conseho di Estado di Reino pa conseho.
Loke ta keda ta pendiente ta pa mira si e proceso parlamentario lo por cuminsa e aña aki ainda. Na momento cu e Rijkswet di Aruba drenta na vigor, Hulanda lo baha e tasa di interes na un nivel di conforme mercado mas un toeslag chikito, manera ta conta caba pa Corsou y Sint Maarten cu 3.1%.
Despues di e anuncio di Secretario di Estado Szabó minister di Finanzas, Asuntonan Economico y Sector Primario, Geoffrey Wever, a reacciona mediante un comunicado di prensa indicando cu Aruba lo entrega tur Aruba su observacionnan final pa cu e Rijkswet riba
supervision financiero prome cu 1 di mei haciendo asina cu nan lo ta den ful cumplimento.
Minister Wever a splica cu otro siman diamars lo tin un Encuentro Publico den Parlamento di Aruba unda Gobierno di Aruba lo duna un splicacion amplio tocante e status di e refinanciamento.
“Mirando cu awe a sali diferente noticia den medionan di comunicacion referente e refinanciamento di e debenan cu Gobierno di Aruba tin cu Gobierno di Hulanda, mi kier a reacciona di awo brevemente,” el a indica.
E mandatario a splica cu e acuerdo entre Gobierno di Aruba, esta e gabinete anterior, y Gobierno di Hulanda di 4 di juni 2024 ta stipula cu 1 di mei 2025 e Rijkswet riba supervision financiero mester ta entrega na Tweede Kamer. Inicialmente Gobierno di Hulanda y Gobierno di Aruba no a yega na un comprendemento riba e Rijkswet riba supervision financiero, y e ora ey e dos paisnan a acorda cu e interes riba e prestamo di Afl. 916 miyon cu Hulanda a duna Aruba durante Covid lo ta di 6.9%; cu ta un interes mas halto cu Aruba ta paga riba su debenan riba mercado local y riba mercado internacional.
Gobierno di Aruba, esta e gabinete anterior, y Gobierno di Hulanda a sigui negocia y a yega na un comprendemento preliminario cu, entre otro, Hulanda lo refinancia e debe di Aruba riba mercado internacional y lo reduci e interes di 6.9% pa 5.1%, y despues na mas o menos 3.2%, bou di e condicion cu e Rijkswet riba supervision financiero mester drenta.
Den e acuerdo aki, cual ta conoci, caba tambe a palabra cu si e Rijkswet no a ser entrega prome cu 1 di mei 2025 na Tweede Kamer, e interes di 5.1% riba e prestamo di Afl. 916 miyon lo subi back na 6.9% te ora e Rijkswet drenta na vigor.
Minister Wever ta remarca cu desde cu Gabinete AVP-FUTURO a huramenta, cuater siman pasa, riba 28 maart ultimo nan a sigui traha cu Hulanda pa finalisa e proceso di negociacion y a instrui un team negociador pa percura cu tur documento di banda di Aruba mester ta entrega na Hulanda prome cu 1 di mei 2025 pa asina Aruba keda cla cu e parti inhoudelijk.
El a agrega cu e mensahe aki tambe a ser duna na Hulanda na algun ocasion cu e speransa cu Hulanda lo ta dispuesto pa no ahusta e interes entrante 1 di mei proximo, cual no ta den interes di Aruba, tambe mirando cu e Secretario di Estado Szabo ta pone prioridad riba “zelfredzaamheid” di Aruba.
Secretario di Estado Szabó a anuncia cu no lo desvia di e acuerdo cu a ser firma dia 4 di juni 2024 y consecuentemente interes pa Aruba lo aumenta back na 6.9%.
“Gobierno di Aruba ta tratando na diferente manera pa convence Hulanda cu e tardansa no ta culpa di Aruba, y cu den acuerdo cu Hulanda, a haci peticion na IMF pa un rapport relaciona cu e normanan cu lo stipula den e Rijkswet, cual a tuma mas tempo cu a calcula na prome instante. Aruba lo percura pa entrega su parti prome cu 1 di mei proximo y otro siman Gobierno di Aruba lo duna un splicacion amplio den Parlamento di Aruba, pa asina pueblo di Aruba por haya un bista completo di e proceso,” minister Wever a remarca.
Otmar Oduber: Pueblo lo tin cu paga
Den pasado, lider di PPA, Otmar Oduber a trece dilanti su preocupacion pa e tardansa den trata e asunto di Rijkswet den Parlamento di Aruba. Na luna di maart, el a expresa preocupacion cu faltando apenas algun siman pa e deadline pa cu e Rijkswet, “ainda no tin un draft nobo riba mesa.”
Den un comunicado di prensa e tempo aya, Oduber a bisa cu e tabatin un combersacion cu Presidente di Parlamento caminda cu a mustr’e riba e echo cu ta violando e propio reglamento di ordo di Parlamento, “pasobra Fraccion di PPA a pidi un reunion publico casi 40 dia pasa pa loke ta trata Rijkswet y nada ainda, siendo cu e reglamento ta bisa cu den 30 dia e mester wordo yama.” El a enfatisa cu “e reunion aki ta importante pasobra e ora ey ta haya sa kico tur e fraccionnan den Parlamento ta para pe pa loke ta Rijkswet.”
El a critica e tempo aya e hecho cu “tres fraccion den parlamento ta nenga di atende” e asunto di Rijkswet.
Oduber a enfatisa cu “na final di dia, na final di dia ta pueblo tin di bay entiero, osea paga e consecuencianan di e Rijkswet.”