Noticieronan local ta reportando cu tin avancenan den e proceso di screening di candidatonan pa minister di e partidonan cu ta den proceso di forma gobierno, esta AVP y Futuro. E dos partido ta den proceso di formacion pa mas cu 100 dia, despues di eleccion dia 6 di december di aña pasa. Entre tanto, e tardansa di e proceso tin hopi ciudadano preocupa, maske e formadornan ta sigura cu no tin motibo pa esaki.
Den weekend, portal online NoticiaCla a reporta cu ainda Raad van Advies no a reuni cu e dos formador, lider di AVP, Mike Eman y lider di Futuro, Gerlien Croes, tocante e resultado di screening. Esaki ta un indicacion cu ainda no ta cla pa tin un gobierno nobo pa presenta na pueblo. Sinembargo, segun e relato, entre ayera cu awe e reunion cu Raad van Advies lo tuma lugar. Asina tin speransa y expectativa cu pa weekend, Aruba por finalmente tin gobierno nobo.
Weekend ultimo tambe, formador Croes a bisa un noticiero local cu ainda “falta mas cu un departamento pa keda cla cu screening.” Rumornan entre comunidad ta indica cu tin diferente asunto cu diferente candidato cu ta pendiente, cu ta nifica cu tin mas cu un posible minister cu ainda ta den duda.
Duda riba candidatonan
Tocante candidato cu no ta pasa screening, Croes a bisa cu e formadornan lo warda te ora nan ricibi tur dossier prome cu duna comentario.
Parlamentario di MEP, Dangui Oduber, den un comunicado di prensa a indica cu tin candidato cu no a pasa screening. “Loke ta mas remarcabel awor ta e hecho cu tin candidato pa bira minister NO a pasa e screening. Consecuentemente e proceso lo bay tarda aun mas pasobra e candidato lo mester wordo reemplasa pa un otro candidato,” el a bisa. No tin informacion precies na cua candidato ta referi.
Sinembargo, tabatin hopi comentario riba Desiree Croes, kende tabata bisa tabata candidato pa minister Plenipotenciario na Hulanda, pero cu formador Gerlien Croes no a aproba su candidatura. Den un entrevista na radio, Desiree Croes a ricibi pregunta tocante esaki. El a bisa cu partido AVP a acerca su persona pa e bira candidato pa Minister Plenipotenciario. “Aparentemente tin un discusion riba persona. Esey ta e cos cu mi ta haya cu no ta cuadra,” el a bisa tocante e supuesto disputa. “Bo por tin un discusion, mi ta kere como politiconan, por ta riba maneho, riba temanan cu por ta boso ta un tiki leu di otro, boso por yega na otro. Pero pa bo bay discuti riba un persona, mi ta kere esey si no por. E ta duna muestra di falta di madurez.”
Desiree Croes a bisa cu e ta spera cu e impasse por keda resolvi. “No tin nada straño aki tras cu pakico mi no lo por ta Gevolmachtige Minister. Mi mes tin hopi gana di sa kico por ta e motibo,” el a bisa.
Ademas, NoticiaCla a reporta tambe cu parlamentario di AVP, Mike de Meza, a confirma cu e ta candidato pa minister, pero no a confirma e rumornan cu pa motibo di un debe cu Impuesto, tin problema pa e pasa e screening. “E ta confirma si cu tin algo eynan,” NoticiaCla a reporta. E noticiero a cita De Meza bisando: “Cu tin obhecion, tin obhecion y si mester yega na un areglo pa algo, husto of no, por haci un areglo mescos cu tur hende ta haci. No tin nada straño.” Sinembargo, e screening ta pa controla e comportamento di e candidato durante ultimo 5 aña, pues un areglo di pago awo no lo kita cualkier mal comportamento cu por a sucede den e añanan bao revision.
Di su banda, parlamentario Rocco Tjon (MEP) tambe a duna su opinion riba e proceso, cuestionando declaracion di e formadornan, cu ley di screening no ta practico. “Mi ta kere ta bon pa nan sali splica kico exactamente no ta practico. Pasobra si bo no ta condena pa ningun delito, bo no ta sospechoso den un caso penal andando, y semper abo y bo famia a cumpli cu debernan di belasting, bo ta pasa bo screening masha trankil mes. Pues no tin nada complica na e ley. Es mas e ta un proceso obhetivo cu ta wordo ehecuta door di
departamentonan manera belastingdienst, FIU, Ministerio Publico y Veiligheidsdienst,” el a bisa den un comunicado di prensa. “No ta e ley di screening ta complica. E hallazgonan di e diferente investigacionnan ta hacie complica kisas pa cierto hende por bira minister. Es mas loke realmente a tarda ful e formacion ta cu tin problema interno den e partidonan kende lo mester bira minister, y p’esey a tarda pa duna nomber,” el a bisa. E informacion aki no a keda confirma mas leu cu e comentarionan di e parlamentario.
Rumornan ta keda circula, pero como cu ta e formadornan so por duna informacion concreto, no tin claridad riba kico precies ta sucediendo tras di cortina. Entre tanto, pueblo di Aruba ta wardando cu ansha pa ki momento lo tin un gobierno nobo.
Proceso di Screening
Den un video en bibo riba su pagina di Facebook personal, prome minister demisionario, Evelyn Wever-Croes a contesta pregunta cu el a bisa ta ricibi di un cantidad di persona, tocante e proceso di screening.
Reconociendo cu Ley di Screening ta un di e temanan cu mas ta halando atencion e dianan aki, Wever-Croes a splica: “Na Aruba, nos a ripara den temporada prome cu mi a bira minister, tabatin hopi papia di kiebro di integridad, corupcion. Tabatin casonan di investigacion, dos a yega na casonan di condena ex-ministernan,” referiendo na Ibis y Avestruz. “Tur esey a kibra e confiansa cu pueblo tin den gobierno, den politico,” el a bisa. Cu meta pa restaura confiansa di comunidad den politica, a introduci e ley di screening di minister. E ley aki “ta permiti cu prome cu un candidato bira minister, ta haci un investigacion na su integridad. Y solamente si su integridad no ta wordo cuestiona, no tin duda riba su integridad, e ora e persona aki por bira minister,” Wever-Croes a splica.
Tempo cu a introduci e iniciativa pa e ley aki, tur politico a bay di acuerdo cune – cu excepcion di lider di Accion21, Miguel Mansur, kende segun Wever-Croes tabata kier pa e ley bay mas leu, y un parlamentario di AVP cu no tabata presente.
Splicando e proceso di screening, Wever-Croes a bisa cu “screening ta un proceso cu ta tarda.”
Basa riba e Ley di Screening tin dos screening ta tuma lugar. E prome ta screening di e formadornan – den e caso aki Gerlien Croes y Mike Eman. “Nan no por screen nan mes, nan ta wordo gescreend pa presidente di Raad van Advies.”
E otro screening ta e formadornan mes ta screen e cinco otro candidato pa minister y e minister Plenipotenciario, dus seis persona en total. Wever-Croes a splica cu e formadornan ta manda e nomber di e candidatonan cu nan kier pa bira minister na diferente instituto cu ta bay haci investigacion. Tin seis instancia ta haci investigacion di screening. Veiligheidsdienst (Seguridad Nacional) “ta bay weita sin tin algo rond di e candidato cu por trece seguridad nacional di Pais Aruba den peliger.”
Departamento di Impuesto ta revisa si den ultimo cinco aña e candidato tabatin un comportamento di belasting corecto, “y ta consulta cu Svb, den caso cu e candidato tabatin un negoshi, pa ta sigur cu e candidato a cumpli cu su deber cu Svb.”
Ministerio Publico “tin cu informa si e candidato tin antecedentenan penal si of no.”
Transaccionnan inusual – FIU (Financial Intelligence Unit) – ta check si tabatin “transaccionnan inusual di e candidato aki.”
Declaracion medico – riba e fisico di candidato, “si e por cu e nivel di trabao cu ta wordo exigi di minister, plus un evaluacion mental, si e candidato psicologicamente ta fuerte suficiente pa por deal cu tur e presion cu ta bin riba un minister.”
E ultimo, “ta un investigacion cu e formador ta haci basa riba declaracion di e candidato riba kico ta su posesionnan.” Wever-Croes a splica cu aki mester declara si tin cas, auto, placa den banco, compania, of otro trabao adicional etc. Tambe kico e familiarnan mas cercano ta haci. Tur esaki mester bira conoci.
Mirando cu e screening ta asina extenso, ta comprendible cu e ta tuma su tempo. Wever-Croes a bisa cu e hecho cu e proceso di formacion di gobierno ta tardando, no por keda culpa screening, sino na e hecho cu e den e proceso di formacion, e formadornan a tuma mucho tempo pa delibera, prome cu entrega e nomber di e candidatonan pa e instancianan por cuminsa cu e screening, algo cu den su opinion, mester a haci un par di luna atras caba.