Den su rapport mas recien tocante ‘State of the Economy’, cubriendo e prome nuebe luna di 2024, Banco Central di Aruba a evalua e cantidad di inversion na Aruba. Den esaki a nota un panorama mixto, influencia pa proyectonan di construccion grandi y chikito.
Indicadornan relaciona cu inversion a pinta un panorama mixto di actividad di inversion na Aruba den prome nuebe luna di 2024. E balor di material di construccion importa di exterior a baha cu 0.8 porciento durante e periodo bao revision, a diferencia di e mesun periodo na 2023 (+30.4%) y 2022 (+12.4%) (Chart 6).
Un desaroyo similar ta evidente den e balor di importacion di metal base y trabao deriva. Segun datonan obteni di Oficina Central di Estadistica (CBS), e balor di importacion di metal base y trabao deriva a contrae cu 9.6 porciento den prome tres kwartaal di 2024, den contraste cu e aumentonan registra durante e lunanan corespondiente na 2023 (+40.5%) y 2022 (+29.8%).
Di otro banda, e balor di importacion di mashin y ekipo electrotecnico a aumenta cu 14.7 porciento durante e prome nuebe luna di 2024. E crecemento aki tabata den linea cu e aumento registra den e mesun periodo di 2023 (+16.2%), maske mas chikito cu e expansion observa den prome nuebe luna di 2022 (+27.1%).
E reduccion den indicadornan di importacion relaciona cu inversion por refleha e hecho cu a completa e proyectonan andando de sector hotelero cu ta programa pa apertura na 2024, mientras e fasenan pa completa por no rekeri mesun hopi importacion di material di construccion manera e fasenan inicial di construccion.
Datonan di sector di banco comercial relaciona cu actividadnan di hipoteca ta punta riba proyectonan di inversion mas chikito durante e prome tres kwartaal di 2024 compara cu e mesun periodo na 2023. E cantidad di hipoteca comercial nobo a aumenta cu 6.9 porciento, mientras e balor di hipoteca comercial nobo a contrae cu 37.5 porciento.
E contraccion aki den e balor di hipoteca comercial nobo ta contrario na e desaroyonan den hipoteca comercial nobo registra den e mesun periodo na 2023, y ta indica construccion di proyectonan mas chikito.
Ademas, datonan riba hipoteca pa vivienda nobo ta mustra un caida den e cantidad di hipoteca pa vivienda nobo (-5.0%) mientras e balor di hipoteca pa vivienda nobo a aumenta cu 2.0 porciento.
Den e periodo corespondiente di 2023, tanto e cantidad (+3.5%) y e balor (+13.1%) di hipoteca pa vivienda nobo a aumenta.
Den prome nuebe luna di 2024, e cantidad y balor di permiso di construccion a baha cu 23.2 porciento y 41.1 porciento respectivamente. E contribucion mas grandi na e contraccion den e cantidad di permiso di construccion tabata e categoria “cas” (-115 permiso; -25.2%).
E reduccion den e balor di permiso di construccion, di otro banda, a bin principalmente for di permisonan di construccion den e categoria “otro” (-Afl. 150.3 miyon; – 68.8%). E ultimo aki ta inclui permiso di construccion pa condominio. E caida substancial den e categoria aki ta refleha principalmente e balor incidentalmente grandi pa e categoria “otro” registra den e di tres kwartaal di 2023 (Afl. 202.4 miyon) compara cu e di tres kwartaal den 2024 (Afl. 29.9 miyon).
Mester tene cuenta cu mester interpreta datonan di permiso di construccion cu cautela, pa motibo di e potencial diferencia di tempo entre e emision di permiso y e inversion actual. Consecuentemente, e balor di permiso di construccion no ta necesariamente igual na e gasto di inversion durante e periodo bao revision, Banco Central ta adverti.
Indice di Percepcion di Negoshi
E Indice di Percepcion di Negoshi (BPI) reporta den e Encuesta di Percepcion di Negoshi di Banco Central di Aruba (BPS) a alcansa 106.3 na final di e di tres kwartaal di 2024, detayando un mehoracion di 1.0 punto di indice compara cu e di tres kwartaal di 2023 (Chart 7.)
E aumento den BPI tabata impulsa pa un indice mas fuerte den condicion economico a corto plaso (+0.5 punto) y e indice di condicion economico actual (+1.3 punto).
E mehoracion den e indicenan aki ta refleha mas optimismo den e percepcion di negoshinan local di condicionnan economico actual y futuro.
E indice di Inversion di BPS, di su banda, a contra di 107.1 fin di e di tres kwartaal di 2023 na 105.0 den e di tres kwartaal di 2024. Esaki a sucede mientras mas encuestado a reporta un empeoramento den e condicionnan di inversion actual den e di tres kwartaal di 2024 compara cu e mesun kwartaal di 2023
(2024-III: 13.5% vs. 2023-III: 6.4%). E ultimo aki a supera e aumento den cantidad di encuestado, indicando un mehoracion den condicion di inversion actual (2024-III: 40.4% vs. 2023-III: 38.3%).
Pa loke ta plan di inversion a largo plaso, un cantidad mas grandi di encuestado a declara plan di inversion den BPS 2024 Q-III (69.3%) vs. BPS 2023-III (53.1%) (Chart 8).