E topico di parasol y stoelnan riba beach dilanti e hotel cu recientemente a habri su portanan ta uno cu ta captando hopi atencion den e ultimo dianan aki. Comunidad ta disgusta pa e hecho aki, pero e realidad di e caso ta cu tur esaki ta conforme ley. Tambe ta importante pa comunidad ta informa di nan derecho y sa cu e beach a keda publico, pero tin algun aspecto importante pa tene cuenta cune.
E topico aki ta hayando hopi atencion y ciudadanonan ta disgusta. Tin ta indica cu nan no por compronde con un hotel por simplemente por tuma over un beach cu ta publico segun ley y cu antes localnan tabata disfruta di dje sin ningun problema. Mirando e atencion cu e caso ta ricibiendo, Bon Dia Aruba ta brinda informacion cla y detaya riba con e situacion ta hinca den otro, kico ta conforme ley, kico mag, kico no mag y hopi importante tambe kico ta e derecho di e ciudadanonan Arubiano den e caso aki.
Primeramente a tuma contacto cu prome minister y minister di Infrastructura demisionario, Evelyn Wever-Croes, pa puntra tocante e situacion aki cu tin comunidad preocupa y disgusta.
Segun e mandatario a indica, informacion suminstra pa DOW na su persona, ta indica cu e caso di e hotel St Regis, ta un caso particular caminda cu gobierno a duna den erfpacht desde 2006, un parcela pa construi hotel unda a resta mas o menos di 21 meter, midi for di canto di lama. E zona aki ta beach publico. Tur otro hotelnan e zona di beach ta publico.
E informacion ta indica cu hotelnan ta haya precario cu e condicion cu e beach ta publico, y e regla di “first come first serve” ta na luga. DIP, hunto cu strandpolitie y Aruba Security Foundation, tin bista pa mehora e uso di beachnan publico, pa e uso bay conforme e condicion bou cual e permiso ta ser duna.
Manera ta conoci caba na Aruba tin e ley ‘Landsverordening openbare wateren en stranden’ (Ordenansa nacional awanan publico y nos playanan) cu ta stipula cu tur lama na Aruba ta publico, si no tin otro beheer. Den caso di hotel St. Regis parcial.
Adicionalmente Bon Dia Aruba a tuma contacto cu ex minister di Infrastructura y actual parlamentario lider di fraccion PPA Otmar Oduber, ken a splica con e permiso aki ta hinca den otro y kico en realidad esaki ta nifica, tanto pa e hotel, como pa e ciudadanonan cu kier haci uso di e beach.
Oduber a indica cu di un banda falta di informacion en berdad ta e problema mas grandi den henter e discusion aki, pero di otro banda, el a indica, tambe tin e interes, cu na cierto momento por ta personal, cu ta haci cu cierto hendenan ta crea discusionnan caminda cu en realidad tin regla- y leynan.
El a splica cu e desaroyo di e hotel aki, y tur e hotelnan cu ta tumando luga recientemente, ta decisionnan cu tabatin for di mas di 15 pa 20 aña pasa. E no ta un discusion di e gobierno di awe, ni esun prome, ni esun prome cu esey, ta decisionnan cu a ser tuma for di prome cu 2006 caba.
Loke si a tuma luga, el a sigui splica, ta cu e tempo ey nan kier a desaroya loke ta trata nan bouwvergunning cu gobierno e tempo ey a bisa cu ta bayendo den direccion di tin e voorbereidingsbesluit (decision preparatorio) cu el a cera e tempo ey cu a crea e morotario riba mas hotel na Aruba.
“Danki na e discusion ey desde final di 2018 a pasa un maneho cu a wordo hancra den e ley di ROPV, despues caminda evita cu cualkier gobierno for di e momento ey por a duna mas tereno,” el a resalta.
Oduber a indica cu otro punto ta cu tur desaroyador na Aruba sa cu na momento cu gobierno duna un tereno pa ser desaroya, tin consecuencianan. Den e caso specifico aki, e hotel a haya e derecho di tin un precario mescos cu tur otro hotel cu ta riba beach y hasta esnan cu nota riba beach.
El a enfatisa cu tur hotel a haya e derecho adkiri na momento cu gobierno ta duna nan pa ley un tereno pa ser desaroya cu nan por haci uso di un precario riba beach. E precario aki e hotel ta paga p’e pa aña, y ta ser regla den e maneho y pues loke ta tumando luga dilanti e hotel na e momentonan aki ta conforme e ley ey cu a ser implementa.
Oduber a splica cu loke a sucede aworaki ta cu casi 10 aña despues e implementacion di dje a verwater, manera cu tur cos ta sucede na Aruba. Pues tin ley, tin regla, pero nan no ta wordo controla.
El a resalta cu loke mester sucede aworaki ta e control pa percura cu aunke e derecho pa pone un palapa, pa pone parasol y stoel, niun hende no tin derecho riba e beach.
El a remarca cu e hotel ta pone parasol na e tereno dilanti ta parti di e precario cu e ta paga como esun cu ta desaroyando e tereno erfpacht, pero si un persona, como ciudadano Arubiano kier sinta bou di e palapa, sin mishi cu e parasol y sin mishi cu e stoel, niun hende no por prohibi esaki pasobra ley ta bisa cu beach ta habri, e tereno di e beach ta keda publico.
Oduber a splica cu berdad tin stoelnan bashi riba beach y hende ta bisa cu ta cay sinta riba e stoel, esaki no mag pasobra e stoel ta propiedad di e hotel cu ta pagando un precario pa pone e parasol y stoel. Pero si e mesun ciudadano Arubiano kier yega sinta banda di e stoel riba e beach cu su propio stoel cu el a bin cune for cas, niun hende no por prohibi esaki tampoco pasobra e tereno, e beach ta keda publico.
Na mesun momento e mandatario a expresa cu e ta haya jammer cu e discusion cu tin riba rednan social aworaki ta un discusion di un grupo, cu talbes no tin e conocemento cu tin maneho, ley y regla na luga, y cu e cosnan aki ta derechonan adkiri.
“Mi critica ta dicon e mesun gruponan aki no ta papiando aworaki riba kico nos kier pa e proximo 10 aña, pa e proximo 15 aña. Nos ta discutiendo riba un cos cu ta existente cu ta segun ley cu ta segun maneho caba, siendo cu nos por bisa con nos kier mehora e producto Aruba, con nos ta bay mehora e parti di e preservacion di nos recursonan natural y di nos medio ambiente pa futuro? Niun hende ta hibando e discusion ey,” el a remarca.