E partido ‘junior’ den e coalicion a tuma tres aña pa cria curashi y a haci uso di un oportunidad pa pone nan partner den coalicion dilanti un decision casi imposible pa tuma. Despues di tur e humiliacion dilanti hopi hende cu a duna nan e beneficio di duda na 2021, entre otro pa e asunto di e contrato secreto cu Eagle LNG, a sigui un serie di momento unda a spera cu e partido lo a cria curashi, pero mester a constata cu loke a cria aparentemente tabata raiz riba asiento den parlamento y gobierno. Cu eleccion di tur manera na 9 luna nos dilanti, tabata logico pa haci algo pa no bira e proximo victima den coalicion cu e partido mas grandi, mientras cu eleccion tempran ta conveni ambos partido. Di tur dos banda awor tin amplio splicacion di loke a conduci na e situacion aki, unda cu nombramento di un presidente cu no ta di e partido mas grandi den e coalicion tabata e punto unda ‘awa a pasa hariña’ pa e partido di e promer ministro. Tin un acuerdo entre e partidonan, cu no ta parti di e acuerdo di gobernacion, pa tur claridad, cu e partido grandi ta propone y haya apoyo pa nan candidato. Un acuerdo asina sin embargo no ta skirbi den piedra y e disposicion di scucha otro lo mester a prevalece, loke no a resulta e caso. Seguidamente a tuma e paso ireversible di acudi cerca Gobernador pa termina bida di e coalicion y di e parlamento aki.

Pero tabatin hopi cos cu a conduci na e divorcio aki. Por ehemplo e cambio di ley di matrimonio, unda a resulta cu e partner grandi no kier a haci e cambio y ta pretende aparentemente cu pa eternidad ta goberna y administra a base di un veredicto di Hoge Raad, pa asina tene nan base tradicional y conservador contento, asina leu cu por papia di ‘contento’ pasobra e hecho t’ey caba; persona di mesun sexo por casa na Aruba. Ta parce cu e partido grandi no kier a duna e partner den coalicion e satisfaccion di a logra e cambio di ley; algo masha predecible den e custumber di e partido grandi pa ‘no laga ni garnachi riba mesa’ pa nan partner den coalicion.

E conflicto alrededor di e presidente saliente di Staten tambe tin dos splicacion. Su propio partido y e mes ta haya cu el a haci un tremendo trabao. A pesar cu nan ta pensa asina, lo ta normal den un coalicion pa a scucha e critica di banda di e partnernan di coalicion, hustamente pa apacigua un situacion cu por a menaza trabao di e gabinete. Esey en todo caso no a logra, tampoco na ultimo ora entre e dos mandatarionan principal.

Awor e otro banda di e asunto. E critica tabata cu e no tabata duna oido na nan inquietud y tabata actua, segun e acusacion, contra Constitucion y Reglement van Orde di parlamento. Lo ta bon si esnan cu ta argumenta esaki duna un splicacion mas detaya, pa nos por huzga pa nos mes. Sin esey ta keda meramente e malcontento tocante e actitud di e persona en cuestion, riba cual nos no ta bay elabora extensamente. Durante su presidencia nos por a mira varios momento unda por a imagina cu otronan tabata haya su actitud no loke tabata spera di un presidente culto.

Awor lo tin eleccion na december, loke pa ambos partido di e coalicion difunto ta conveniente. E partido junior no tabatin plan pa keda sinta te ora campaña regular yega, pa nan mester splica nan presencia den e gabinete te na ultimo momento. Nan mester tempo pa purba gana confianza cu a bay perdi na varios momento unda nan mester a baila na musica di e partido grandi. Di parti di e partido grandi no lo tin lamento tampoco pasobra e campaña electoral tempran ta haci cu varios tema cayente cu tin pendiente, mas tanto cu Hulanda, awor por bisa cu ta laga nan pa gobierno nobo. Pa cuminza ta keda pendiente presupuesto 2025, unda tin e asunto di placa cu mester a bay pa paga debe y no pa paga mas salario na ambtenaar; un maniobra electoral pa calma critica for di miles di empleado publico. Tambe, si a yega na eleccion na mitar di 2025, e tema di hisa edad di pension pa 66 aña lo a subi mesa; awor lo trata di laga esaki ‘pa futuro’. Punto cardinal aki ta e acumulacion di fondo di reserva na SVB den proximo añanan, unda gobierno ta mas optimista cu e propio SVB mes. Gobierno a proyecta un surplus di mas di 50 miyon florin anualmente te 2029, mientras SVB ta kere cu e surplus lo mengua te na apenas Afl. 4 miyon na 2029. Esaki ta un punto clave pa debate durante e campaña aki, aunke no tur partido lo kier discuti esey awor.

Otro motibo pa eleccion mas tempran ta e situacion di mercado laboral. Na e momento aki ya ta sinti e presion di necesidad di trahador, loke pa mitar di otro aña por gara gobierno den un situacion hopi mas dificil cu awor. Ainda por probecha cu tin un situacion economico positivo, cu pronto por converti den un avalancha di keho tocante inflacion genera localmente, escasez di empleado acompaña cu escasez riba mercado di vivienda cu ta pone cu e resultado positivo economico ta cuminza mustra e otro banda di medaya di desaroyo no sostenible. Asina por lo pronto e partidonan di coalicion no a sali perdi, talvez Aruba si.

LJMADURO – 09-SEP-2024