Ta dificil pa no mustra un sonrisa modesto ora nos bolbe tende di e plan pa rehabilita Caya Grandi na Playa, di parti di ministro encarga cu asunto economico y un gremio empresarial. No cu nos no ta apoya e idea riba su mes, es mas, den ultimo decada e area aki y su estado deplorable tabata topico den nos medio na multiple ocasion, pa un motibo real y presente: su rehabilitacion ta importante pa desaroyo urbano balanza di nos isla. Pero apoyo en principio pa un plan no ta encera descarta un vista critico riba loke ta trece dilanti actualmente, hustamente pa e varios fracasonan cu a tuma lugar den pasado recien. Y esaki ta obliga nos pa trece dilanti loke no ta ni util ni deseable pa mira ripiti. Banda di esaki tin cierto elemento cu por ta util pero cu den pasado a keda neglisha, sea pa conveniencia politico o inconveniencia comercial. Nos no ta bay menciona tur pasobra esey lo requeri espacio di tres edicion, pero algun cu ta al caso awor aki mes.

Rehabilitacion comercial

E fenomeno di laga un centro di ciudad (casi) muri pa despues lamenta y trata di trece bida back den ciudad no ta un problema unico. E asunto clave ta cu, sin un plan integral y bon funda y apoya pa tur parti interesa, esaki ta bira un barco sin rumbo cu ta termina na fondo di lama. Esey ta loke nos a mira sucede varios biaha caba. E pegunta clave ta: con bo ta trece comercio back den Caya Grandi, despues cu e permiso pa establece negoshi na cualkier otro lugar a bira asina comun, cu tabata logico cu comercio, en vista di e problemanan no atendi di centro di ciudad, a busca nan refugio den area mas accesible pa trafico, un punto cardinal den henter e asunto aki. Con ta bay atende e asunto aki? Nos no a mira un solucion viable ainda.

Otro problema ta e structura di propiedad y e obstaculonan pa financia rehabilitacion. Mayoria di propiedad den e area ta den man priva, loke riba su mes ta bon, pero ta exigi solucion cu ta viable comercialmente. Cu esey nos no ta bisa cu simplemente mester sigui e deseo di inversion y ganashi di e propietario, pero mester evalua cierto alternativa. Concretamente e asunto ta esaki: ora prijs halto di mantenimento di propiedad ta un obstaculo pa baha prijs di huur, pa haci ocupacion comercial mas atractivo y realizable, ta indispensable pa haci algo conhuntamente pa kita e obstaculonan for di caminda. Aki e propietarionan mes tambe mester considera nan posicion: bo kier sigui perde placa pasobra ningun hende kier o por paga loke bo ta exigi pa bo propiedad, no ta mihor gana menos y tin bo propiedad na huur y haya algo? A lo largo bo no ta sali perdi… Pa esun cu ta kere cu aki nos ta haci pegunta impertinente, djis pensa ta con na otro pais a logra rehabilita un ciudad sin haci, entre otro, e pregunta fastioso aki.

Colaboracion den e proyecto aki ta di primordial importancia, pero no ta kita e papel di liderazgo di gobernacion den delinea un plan general pa henter e proyecto, contemplando tur elemento necesario. Loke ta preocupa nos ta cu no ti n un plan, ainda, mientras ta necesario conta cu apoyo y colaboracion di otro entidad gubernamental, cu ta cay bao di mandatario di e otro partido, specificamente nos promer ministro cu ta tambe encarga cu planificacion y desaroyo teritorial. Falta di apoyo explicito di su parti lo ta un claro señal cu ta mira e actual esfuerzo como un proyecto di campaña, nada mas. Pa bon comprension, nos no ta boga pa tal posicion di no apoya, al contrario; loke por ta bon pa Aruba, mester por ta bon pa e partido mayoritario di e coalicion tambe. Sin embargo, experiencia reciente cu e actitud pa cu nan coleganan minoritario no ta mustra asina positivo; por lo tanto nos por ta optimista den esaki.

Otro tema importante ta e repoblacion di centro di ciudad. Envez di conta solamente cu bishita di turista no mester lubida e impacto positivo cu e presencia di mas poblacion local den centro di ciudad por tin. Tin un iniciativa positivo di converti e edificio cu tabata alberga Ministerio Publico den apartamento pa studiante, sin un mencion di un plan mas general cu e proyecto aki ta pas aden. Pakico ta sigui cu e politica enfermizo di duna publico tur cos na pida chikito ‘pa come’; acaso ta kere cu nos no por comprende un cuadro general mas grandi? O di berdad nos mester kere cu tal plan mas general no ta ni existi? Pa keda na e tema aki, ta importante dedica atencion na e obstaculonan cu tabatin den pasado pa logra re-introduci vivienda riba e pisonan halto den centro. Hopi decada atras tabatin cantidad di famia cu tabata biba ariba; kico ta e problemanan cu por ehemplo departamento di bombero ta mira pa no permiti vivienda? Resolve nan y sigui, no laga esaki ta argumento pa no avanza.

Finalmente, lo mester di algun plataforma di consulta cu e partinan interesa. Den pasado a diseña un organizacion specifico, a yega te na funda esaki pero nunca a yega na implementacion debido, ademas cu despues di cambio di gobierno a bandona henter e proyecto. Si no tin un apoyo cu ta alcanza mas leu cu e propio periodo di gobernacion, ningun proyecto tin un futuro. ‘Been there and not done anything…’?