Dia 1 di september na Aruba ta celebra Dia di Prensa. Cu paso di tempo, e responsabilidad y rol di prensa ta evoluciona y adapta, y esaki sigur a bira hopi mas contundente cu e revolucion digital. Casonan manera esun di Facebook, unda recientemente su creador Mark Zuckerberg a confesa di a ricibi presion di gobierno Mericano pa censura cierto informacion y promove otro, ta ilustra e balans dificil entre libertad di informacion y desinformacion y fake news.

Universidad Britanico, King’s College London (KCL) a publica un articulo titula “The fine line between fake news and freedom of speech,” skirbi den contexto di desinformacion den tempo di pandemia. E reflexionnan aki ta keda relevante actualmente, mirando e campañanan di desinformacion rond di eleccionnan y guera rond mundo, y e bataya pa tuma control di e narativa.

E avance y prominencia di tecnologia sin duda a cambia e manera cu sociedad ta traha, y con mensahenan di medionan di comunicacion ta reproduci. E reduccion di canalnan tradicional, manera corant, y e aumento simultaneo di rednan social tin un rol enorme den e ascenso di teorianan di conspiracion, segun KCL.

Plataformanan di rednan social manera Twitter tabata diseña pa, en teoria, tur hende tin un espacio pa comparti y upload kico cu nan kier – cu algun guia. Y maske esaki a conduci na cosnan increible, manera e desaroyo di activismo digital y movementonan social, tambe a crea un espacio unda cualkier persona por comparti informacion engañoso na un velocidad rapido.

E plamamento di fake news riba rednan social ta bin en parti door di e ausencia di fact-checking y proof-reading cu otro plataformanan mediatico, manera corant, si ta pasa door di dje – maske no semper.

Libertad di expresion – y di informacion – ta un parti fundamental di nos derechonan humano y civil, pero, esaki ta nifica cu un persona mester tin derecho pa papia libremente, hasta si nan ta gaña? Pues, KCL ta nota, e mester pone e linea unda e derecho pa libertad di expresion di un persona ta bin man den man cu daño na otro persona. Pero di otro banda, censura no ta bay na raiz di e problema: desconfiansa den gobierno. Censura ta silencia esnan cu ta kere teorianan di conspiracion y ta duna nan mas motibo pa kere den nan, manera, “pakico nan lo delete [e informacion] si no tabata berdad?”

Buscando e balans aki, X (anteriormente Twitter) a introduci “Community Notes”, unda e comunidad mes ta fact-check diferente post cu ta halando atencion y por contene informacion robes, tin biaha cu resultadonan sorprendente. Por ehemplo, a yega di fact check presidente Mericano, Joe Biden, entre otro.

Jacob Mchangama, skirbiendo pa futurefreespeech.org, ta argumenta cu e combinacion di campaña di influencia online y inteligencia artificial a crea un “tormenta perfecto di desinformacion” cu ta menasa eleccion liber y husto, citando Darrell M. West, un senior fellow na Brookings Institution. Pero e ta argumenta cu e pesimismo aki a pone varios sociedad abierto – incluyendo esnan den Union Europeo – pa adopta medidanan iliberal, manera prohibi noticieronan stranhero y tuma accion contra plataformanan di rednan social. E ascenso di inteligencia artificial generativo a eleva e sentido di emergencia. Mientras cu tin preocupacion legitimo tocante desinformacion for di estadonan hostil, Mchangama ta nota cu esaki a incentiva gobiernonan democrata pa adopta regulacionnan iliberal, cu ta debilita e balornan cu ta supposed ti protege. Hefe di politica di UE a argumenta cu door di prohibi 448 miyon ciudadano na 27 democracia Europeo di haya acceso na informacion, “nos no ta atacando e libertad di expresion, nos ta net protegiendo e libertad di expresion.”

Mchangama ta nota tambe e aumento stabiel di leynan contra “fake news” entre 2011 y 2022, cual hopi ta inclui prison como castigo. E Comite pa Protege Periodismo recientemente a registra su di dos cantidad mas halto di periodista den prison desde cu a cuminsa e registro na 1992. Pa e motibo aki, ta specialmente importante pa democracianan lider considera e consecuencianan colateral global di nan metodonan anti-desinformacion.

Loke ta resulta esencial ta pa tanto autoridadnan – gobierno y su institucionnan – mantene confiansa di publico den nan door di actua cu integridad y transparencia, y pa prensa – formal y informal – tuma su responsabilidad na serio door di actua cu credibilidad, etica y profesionalismo.