Diaranson 14 di augustus e Organisacion Mundial di Salud (WHO) a bati alarma y declara pa di dos biaha e malesa mpox (monkeypox) un Estado di Emergencia pa Salud Publico cu mester di Preocupacion Internacional. Tabata na luna di mei 2022 cu WHO a bati alarma caba pa motibo cu tabata keda raporta casonan na WHO for di paisnan no endemico pa e virus. Awe na 2024 e situacion actual di mpox no ta diferente; e virus di mpox ta plamando su mes rapidamente Oost di Republica di Congo y den diferente otro paisnan bisiña.

Notando e rapidez cu e virus ta plamando WHO ta preocupa cu e virus por sigui plama mas leu cu unicamente Africa y por plama pa otro continentenan tambe. Despues cu WHO a declara un estado di emergencia pa cu salud publico, un siguiente dia caba Suecia ta raporta su prome caso importa. Departamento di Salud Publico di Aruba lo sigui monitor di cerca e desaroyo rond di e virus di mpox y lo sigui informa comunidad debidamente di esaki.

Sintoma

Mpox ta wordo categorisa como un virus cu ta causa sintoma leve. Pa e grupo di riesgo, cu ta mucha, hende muhe na estado of persona cu sistema inmunologico comprimi, e virus por ta peligroso te hasta mortal.

Sintomanan ta cuminsa cu keintura, dolor di cabes, kliernan hincha y dolor di curpa. Entre 1 te cu 3 dia despues di e keintura, ta aparece un rash cu den mayoria di e casonan ta afecta cara, mannan y pianan. E rash na su turno ta transforma den blaar cu pus aden. Mpox por wordo confundi cu otro malesanan manera Smallpox, Bruela, of Impetigo, pa cual motibo ta importante pa un persona cu e sintomanan aki tuma contacto cu nan dokter di cas pa testnan necesario wordo haci y asina wordo corectamente diagnostica.

Contagio

Contagio cu mpox den paisnan no endemico, ta sosode di hende pa hende pa medio di contacto directo (close contact) cu un persona infecta. Esaki por sosode a traves di particulanan (droplets) cu e persona infecta, ora di tosa of nister. Tambe bo por keda infecta door di tin contacto cu e likido procedente di e blaarnan presente cerca e persona infecta (skin to skin of paña contamina).

Tratamento y vacuna

Pa e virus specifico di mpox no tin vacuna disponibel. E vacuna contra e virus di smallpox por brinda cierto grado di proteccion pero mundialmente tin scarsedad di e vacuna aki p’esey prevencion ta importante. Tampoco tin tratamento disponibel, unicamente tratamento di sintoma cu ta disparce dentro di 2 pa maximo 3 siman.

Medidanan di higiena

Evita contacto cu hende cu ta sinti malo y laba man regularmente. Na momento cu bo a wordo diagnostica cu monkeypox bo lo wordo pidi pa bay den isolacion te na momento cu no tin ningun casca mas procedente di e blaarnan visibel riba e curpa.

Pa mas informacion sigui nos riba Facebook page Directie Volksgezondheid DVG Aruba, subi nos website www.dvg.aw, yama nos na 5224200 of mail nos na servicio@dvg.aw