Fundacion Alzheimer Aruba ta bin haciendo charlanan pa conscientisa comunidad encuanto prevencion di abuso di adulto mayor den cuadro di 23 aña di resolucion di Nacionnan Uni, cu tur 15 di juni di cada aña ta conmemora e fecha aki, pa asina demostra e rechaso na maltrato pa hende grandi, loke ta constitui un violacion di derechonan humano.

Segun Nacionnan Uni, ta calcula cu entre 2019 y 2030 e cantidad di persona di 60 aña bay ariba lo aumenta un 38%, di mil miyon na 1,400 miyon, superando den number e hubentud na nivel mundial; y e crecemento aki ta bay ta mas lihe den regionnan den desaroyo, loke ta rekeri pa pone mas atencion riba e desafionan specifico cu ta afecta hende grandi, incluso den area di derechonan humano.

Maltrato di adultonan mayor ta un problema social cu ta existi den paisnan den desaroyo y esnan desaroya. Aunke e magnitud di e maltrato di hende grandi no ta conoci, su importancia social y moral no ta discutibel. Pa e motibo aki, e problema ta rekeri di un respuesta mundial multifacetico enfoca riba proteccion di derechonan di adultonan mayor.

Den e prome seminario, cu a tuma luga riba 15 di juni tocante conscientisacion y prevencion di abuso di adulto mayor, a trece dilanti cu 1 di cada 10 adulto mayor ta victima di abuso di adulto mayor. Esaki ta aumenta e riesgo di mortalidad na un 40% y mayoria di e casonan aki ta tuma luga rond y den e hogar mes.

Desafortunadamente, mucho hopi caso no ta ser denuncia pa miedo, berguensa of pa falta di conocemento.

E estadistica aki ta enfatisa e necesidad urgente pa accion y intervencion. E prevalencia y e impacto di abuso contra adulto mayor ta algo cu tur hende mester ta preocupa pe. Esaki pasobra e clase di abusonan aki por tin consecuencianan tanto fisicamente como emocionalmente, lagando efectonan grave y duradero atras den bienestar y calidad di bida di un hende. Consecuentemente ta destrui su confiansa, disminui su auto-estima y aumenta aislamento social di e adulto mayor.

Den esaki a pone atencion riba kico ta edadismo y abuso contra adulto mayor, explotacion financiero den wowo di un abogado, con Cuerpo Policial di Aruba por contribui na seguridad y preveni abuso di adulto mayor por medio di Polis di Bario y abuso di adulto mayor den practica di salubridad publico na Aruba.

Edadismo ta afecta e forma den cual tur hende ta pensa, sinti y actua pa cu un otro hende y pa nan mes den funcion di e edad. Ta constitui un poderoso obstaculo pa desaroyo di politica y programanan adecua pa adulto mayor y hoben, tin consecuencianan negativo profundo pa salud y bienestar di adulto mayor. Organisacion Mundial di Salud a lansa e campaña “Combati edadismo” cu ta pretende cambia e discurso tocante edad y enbehecimento, y pa yuda crea un mundo pa tur edad.

E serie di seminarionan aki ta pa crea consciencia riba abuso contra Adulto Mayor cu, entre otro, lo brinda informacion di kico ta cay bou Abuso di Adulto Mayor y con lo por preveni, entre otro, negligencia di cuidadornan, explotacion financiero, abuso emocional/psicologico.

E abusonan aki ta creando problema alarmante den nos comunidad. Y e serie di seminarionan aki ta sirbi como antesala di un Plan Nacional Strategico pa preveni abusonan asina.

E seminarionan aki tabata habri pa publico y tabata dirigi na adultonan mayor, nan famia, cuidadonan na cas y den institutonan, y esnan cu ta duna servicio di cuido y asistencia na adulto mayor en general, incluso e adulto mayor cu un of otro condicion di salud fisico, abuso di adulto mayor mental, neuro-cognitivo y malesanan neuro-degenerativo, manera e malesa tipo Alzheimer.

Den e di dos seminario, tabatin presente Drs. Melva Croes-Yánez, neuropsicologo, ken a elabora riba e aspecto neuropsicologico di toma di decision financiero di e adulto mayor.

Mr. Dr. Alida Marval, hurista, ken a elabora riba un sistema confiabel pa atende cu edadismo y abuso di adulto mayor y a amplia riba su presentacion den seminario 1.

Clarisca Velasquez, Polis Di Bario, a sigui elabora riba trabounan cu KPA ta desplegando e ultimo tempo pa e victimanan di abuso di adulto mayor cu accento riba prevencion di abuso di adulto mayor y tambe riba e aspecto di prevencion.

Tambe Ralph Yarzagaray ken ta fungi como notario a elabora riba e retonan cu su persona por topa den su practica relaciona cu abuso di adulto mayor y tambe con e notario por propone maneranan legal pa preveni abuso di adulto mayor.

Cu e tema di “Adulto mayor den punto di mira di emergencianan” den dia di Toma Consciencia di Abuso y Maltrato na behes, e aña aki ta enfoca den e necesidad urgente di protege y ofrece asistencia na adultonan mayor durante temponan di crisis.

Tin diferente forma di defini, detecta y resolve e maltrato di adultonan mayor unda tin cu mark’e den contexto cultural, por ehemplo, na algun pais tradicional ta obliga e viudanan di edad avansa pa casa di nobo, mientras cu otro adultonan mayor hende muhe cu ta biba nan so ta ser acusa di practica bruheria. For di un perspectiva sanitario y social, si e sectornan di atencion primario di salud y servicionan social no ta bon prepara pa detecta y resolve e problema, maltrato di adulto mayor ta bay sigui keda scondi.