Eleccion regular y liber ta e base di un democracia cu ta permiti votado dicidi e direccion y futuro di nan pais. Resultado di eleccion ta representa e voz di pueblo y ta importante pa e voz ey resona mas duro, claro y puro posibel. A traves di eleccion, pueblo ta scoge su representantenan cu lo dicidi con nan placa lo ser gasta y cu ki prioridad.

Democracia ta traha unicamente ora hende participa, p’esey ta importante pa sigura cu votado ta wak nan voto traduci den representacion, maneho di gobierno etc. Eleccion ta sucede cada cuatro aña, dus ta importante pa e resultado electoral ser traduci mas husto posibel den representacion. Cu esaki den mente, ACCION21 a presenta tres amienda pa modifica nos leynan electoral den reunion publico 13 mei 2024.

Segun un comunicado di Accion21, e prome amienda ta cambia preferencia di ken ta drenta parlamento fe numeracion di lista pa cantidad di voto. Na 2017, actual Minister Dangui Oduber a introduci e cambio di ley cu actual MinPres como co-iniciado. Ta lamentabel cu despues di 7 aña den gobierno cu MEP no a progresa e ley. Un peliger di e cambio di ley tabata cu un donante por influencia politica door di sponsor un candidato. Desde cu e ley di financiamento di partido politico a pasa, cada donante ta limita na un donacion di maximo 20.000,- pa candidato dus e peliger no ta valido mas. Encuestanan cientifico a mustra cu 89% di nos poblacion ta na fabor di e cambio pa esnan cu mas voto riba un lista progresa pa parlamento. E ta kita poder di e lider di partido y haci nos organisacionnan politico mas democratico door di duna e votado e poder di scoge ken riba un lista lo representa nan den parlamento.

E di dos amienda ta regarda reforma nos sistema di reparti restzetels. Nos a copia e kiesverordening di Hulanda caminda restzetels ta representa menos di 1% di asiento den Tweede Kamer, na Aruba actualmente ta 23,8% y na Corsou 42,9%. Encontra un balans entre gobernacion stabiel y credibilidad di resultado electoral ta primordial pa futuro di nos democracia. Actualmente un mayoria di voto a traduci den un minoria di asiento den parlamento, un resultado absurdo cu ta mina confiansa den politica y legitimidad di gobernacion. E amienda ta adopta e sistema di BES caminda un partido cu a logra mas cu 75% di kiesdeler lo por bin na remarca pa unicamente e prome restzetel. Despues cu tur partido a logra un restzetel partidonan cu a yega 50% di kiesdeler lo por bin na remarca pa un restzetel. Den debate 9 juni 2021 lidernan di MEP y AVP hunto cu ocho otro lider di partido a expresa nan apoyo pa e cambio na reparticion di restzetel presenta.

E tercer amienda ta pa introduci pre-eleccion manera Corsou mirando cu e cantidad di partido participando den eleccion ta sigui crece. Tres partido na eleccion 2021 a saca menos voto cu firma necesario pa participa y nos a nota cu esnan cu no a cera firma e prome dos dianan no a yega cerca di un asiento. Pre-eleccion lo sosode dos siman despues di entregamento di lista riba un diasabra y diadomingo pa pueblo demostra cuanto sosten e partidonan no representa den parlamento ta conta cu. Na Corsou na 2021 dies-seis partido a participa na pre-eleccion y ocho di nan a procede pa eleccion general. Faltando un sistema di voto alternativo, ta importante pa mas hopi voto posibel keda representa den parlamento. Tambe e ta reduci e peliger cu partidonan estableci ta manda nan sostenadonan firma pa partidonan nobo cu no lo cualifica mirando cu esaki lo beneficia nan den aumenta e cantidad di restzetels.

Tocante e cambionan aki, prome minister Wever-Croes a comenta: “Partido Accion 21 y Partido AVP a trece un serie di amienda padilanti y akinan a splica nan cu e amiendanan cu nan a presenta ta trata di cambionan grandi y pa esey mester cana e procedura di busca conseho entre otro na Raad van Advies, Electorale Raad of Censo y nan no a haci esaki den tur caso. Prome Minister a recomenda e partidonan pa cuminsa cu un ley di iniciativa ya cu esey ta e derecho constitucional di cada parlamentario. E partidonan tawatin obhecion cu esaki ya cu nan tawata kier pa nan amienda ta parti di e ley pero Parlamento den su gran mayoria a desaproba e amiendanan aki.”