Fraccion di MAS cu sosten di Accion 21 a manda un carta na Presidente di Parlamento, mr. Edgard Vrolijk, cu e peticion di yama Minister di Enseñansa y Deporte, Sr. Endy Croes, pa e presenta na Parlamento.

Segun nos Constitucion, art. 23 inciso 1 ta stipula cu Gobierno ta responsabel pa enseñansa. Den e caso di SKOA, ta gobierno su responsabilidad di subsidia e fundacion pa di e forma aki garantisa cu e 8,500 alumno cu ta atendiendo un scol cu ta cay bao di SKOA por ricibi educacion.

Minister Endy Croes como esun responsabel pa cu enseñansa di Gabinete Wever-Croes II, tin e deber di duna Parlamento un splicacion amplio tocante e implicacionnan cu e decision di hues di dia 23 januari ultimo tin pa e sistema di enseñansa di Aruba, particularmente pa e alumno-y empleadonan di SKOA. Tambe pa e mandatario splica extensamente tocante e plan di accion di gobierno con lo atende cu e debe astronomico di belasting cu fundacion SKOA (mas cu 6 miyon te september 2022) tin cu Pais Aruba.

Parlamentario di MAS, Aquanette Gunn, a splica cu “dia 7 di februari mi a dirigi un carta na Presidente di e Comision Fiho di Enseñansa, drs. Shailiny Tromp-Lee, cu e peticion pa e yama un reunion cu caracter di urgencia cu dirigente di SKOA. SKOA ta e fundacion di enseñansa mas grandi na Aruba. SKOA tin un poblacion di aproximadamente 8,500 alumno. E ‘beschikking’ di dia 23 di januari ultimo ta elabora riba hechonan cu ta trece hopi preocupacion, interogacion y incertidumbre pa loke ta e continuidad di e fundacion Catolico. Ta di sumamente importante pa SKOA duna comision fiho di enseñansa un splicacion amplio di e implicacionnan cu dicho decision tin pa e fundacion Catolico.”

Den su carta, Gunn ta indica cu ta trata di e tema relaciona cu e ‘uitspraken AUA202303049, AUA202303050, AUA202303051, AUA202303052 en AUA20230303054 t/m AUA202303060 EJ’, cual ta e veredicto cu hues a duna siman pasa den e caso di e trahadonan di limpiesa di SKOA.

Veredicto di hues

E trahadornan di limpiesa – yama werksters den comunidad – a exigi pa Corte declara cu mientras no yega na otro acuerdo entre e partinan, mester cumpli cu e condicionnan laboral acorda te cu termina cu e contract di forma valido, pa cumpli cu nan salario mensual y premienan, y a exigi pa duna orden na SKOA pa paga e tarifanan legal y e salario atrasa.

Hues a nota cu SKOA ta casi completamente subsidia pa pais Aruba y ta desempeña un papel di gran importancia social. SKOA ta e institucion educativo mas grandi di Aruba. Scolnan no por funciona sin personal docente cualifica, pero tampoco sin cu mantene e edificionan den cual e personal aki ta traha den condicionnan limpi y adecua. Por lo tanto, e personal di limpiesa di SKOA tin un papel importante den y pa scol. Den e contexto aki, hues ta lamenta cu e personal en cuestion a bira obheto di un debate prolonga entre SKOA y gobierno.

A nota cu durante e debate, e deficit presupuestario di SKOA a aumenta y a genera un debe fiscal di mas di seis miyon Florin, y “ta un ilusion pa pensa cu SKOA por resolve e problema aki riba su mes. Simplemente no tin medio ni recurso pa hacie.” Tampoco por aumenta e contribucion di e mayornan pa SKOA ya cu esaki lo por afecta acceso na educacion.

Pues hues ta indica cu ta ‘inevitable’ pa SKOA y gobierno bolbe dialoga pa yega na un solucion adecua y definitivo, ya cu ta considera cu por concede e exigencia di e empleadonan.

Durante e audiencia den corte a revela cu SKOA tabata establece contract di trabao cu e werksternan sin documenta esakinan por escrito. Funcionario di Recurso Humano di SKOA y algun di e werksternan a duna informacion di esaki, y a compronde cu ta e hoofd di cada scol tabata solicita e werkster cu despues tabata bay SKOA unda ta haya sa kico e salario ta. Eynan a bisa nan cu tur condicion di ambtenaar tambe lo aplica pa nan, sin bisa nan cu e decision aki tabata temporal. Na 2015, e werksternan a ricibi un documento cu e condicionnan laboral den dje, ya cu e aña aki a bin cu pago complementario.

Hues ta considera esaki como un contract di trabao y a bisa cu no lo por inferi cu e acuerdo tabata temporal y e pagonan por disminui. Corte a nota ademas cu a paga e werksternan segun e condicionnan aki, incluyendo e pagonan complementario, di 2015 te 2022. Door cu no a bisa e werksternan explicitamente cu tabata temporal, y door di haci e pagonan automaticamente, durante varios aña y sin excepcion, e trahadornan por a confia cu nan tabatin derecho riba esaki.

Tocante e cuestion si SKOA por cambia e contract laboral, ta nota cu no tin un acuerdo por escrito den cual lo por a inclui un clausula di modificacion unilateral. Pero sin esaki, un trahador en principio no ta obliga pa acepta propuesta di e dunador di trabao pa cambia e condicionnan laboral, sino cu mester yega na un acuerdo cu cada trahador individualmente. SKOA a logra den algun caso, pero toch den e negociacionnan cu e werksternan no a yega na un acuerdo.

E werksternan a designa sindicato SEPPA pa representa nan, y tanto SEPPA como SKOA ta acusa otro di no kier negocia. Sinembargo, door di no tin un acta di nombramento igual na un ambtenaar, pais Aruba no ta afecta den e caso cu a dicidi na 2015 di compensa e werksternan como ambtenaar y luego retira esaki abruptamente. SKOA no por replica e comportamento aki door di no permiti un dialogo rasonable. Door cu SKOA a evita e diaologo, pa e motibo aki riba su mes, no por invoca articulo 7:611 di Codigo Civil.

Asina mes, hues a considera cu ya cu SKOA ta depende di loke pais Aruba ta dispuesto pa subsidia, si e subsidio disminui, SKOA no por evita di tuma medida pa baha gasto. Pues SKOA tabata den libertad pa haci un propuesta di reduccion salarial boluntario na tur empleado. Sinembargo, a considera cu e propuesta cu SKOA a haci e empleadonan no ta rasonable, ya cu ta implica un modificacion permanente di e condicionnan laboral primario, y ta afecta mas di 30% di e ingreso anual di e werksternan. Hues ta indica cu SKOA mester duna un periodo di transicion durante cual lo reduci e componentenan di e salario pa permiti pa e empleadonan ahusta nan gasto, y esaki no tabata den e propuesta di SKOA. Tampoco SKOA a splica pakico no a propone ni discuti sacrificio di parti di otro empleadonan.

Pa e motibonan aki, Corte a considera cu e empleadonan tabatin derecho pa rechasa e propuesta di SKOA.

E empleadonan a solicita pa SKOA paga e debe salarial corespondiente como tambe e sancion legal y interesnan legal. Sinembargo, a considera cu esaki no ta practico y lo por provoca problema di ehecucion. Mester ta factible pa calcula facilmente cuanto SKOA a paga di menos na cada empleado desde dia 1 di augustus 2022, y pues corte no a duna un sancion legal riba esaki ya cu ta considera cu no ta existi un base suficiente di equidad considerando tur circunstancia di e caso.

A remiti e caso na e lista di espera di 20 di februari proximo pa asina e empleadonan presenta e calculonan menciona, y SKOA lo tin oportunidad di responde na esakinan.

Asina a pospone cualkier otro decision adicional.