For di algun tempo caba, Fundacion Rancho ta bezig ta haciendo proyectonan, combersatorionan, entre otro, pa conserva herencia cultural y tur lo cual tin di haber cu pasado caminda cu pa continua cu proyectonan pa loke ta trata sclavitud na Aruba, p’esey a crea un plataforma pa tuma over e trabounan pendiente.

Clifford Rosa, presidente di e fundacion a informa cu e aña aki nan ta bay celebra 200 aña di Oranjestad y ademas di esey nan tambe ta encarga di conscientisa tocante herencia di sclavitud na Aruba, den otro islanan y den Reino Hulandes.

Den pasado nan a haci diferente encuentro pa vocifera lo cual cu fundacionnan, artistanan y esnan interesa den e tema aki, for di 1 di juli 2022 nan a forma como organisacion, tambe pa papia di sclavitud y su influencia na Aruba.

Tur actividad di aña 2023 cu Fundacion Rancho den su kalender a toca, tambe ta e tema di sclavitud pa motibo cu ta un topico cu no ta ser papia di dje manera mester ta y esnan cu mester papi’e, no tabatin mucho informacion di kico pa haci.

Pa november di aña pasa, e comision di Gobierno di Aruba y Ministerio di Cultura a informa stakeholders y otronan cu tabata den e proceso di reunion interesa den e topico aki cu comision di Aruba no ta bay haci nada mas te cu proximo aviso.

Dia 20 di november den nan combersatorio di Dia di Derecho di Mucha a bin dilanti cu mester bin un plataforma pa atende cu e parti aki di herencia di sclavitud na Aruba mirando con Aruba ta actualmente, den e situacion social y cultural cu ta necesario pa e topico bira un tema bibo, segun Rosa splica, den sentido di cu tin hopi informacion y decisionnan nobo cu ta ser tuma tambe den materia di historia pa ta na haltura di tur lo cual ta pasando.

Na januari di e aña aki a tuma reunionnan urgente y nan cuminsa formula e documentonan pa tin e notulanan na ordo y nan por yega na intencion pa lanta e Plataforma Herencia Sclavitud Aruba cu a ser presenta dialuna ultimo mediante un conferencia di prensa. Ademas, Rosa a sigura cu for di comienso di aña, 6 di januari specificamente, a tuma e decision pa bin cu un plataforma mirando cu tabatin un reunion hopi importante na Den Haag, Hulanda ayera 31 di januari unda a bay toca e tema di pasado di sclavitud y e futuro di e topico aki di herencia, “esey sigur ta un momento hopi crucial pa pais Aruba cu mester ta presente y p’esey como Fundacion nos ta sigui y nos ta contento cu tin un plataforma cu a forma unda a scoge un persona pa representa e plataforma aki den e reunion di ayera.” Rosa a bisa.

Rosa a haci un yamada tambe na otro organisacion cu tin nan mesun fondo pa bay na e reunion aki y esey a sucede caminda cu un persona a bay Hulanda representando e Plataforma aki, cada un di nan cu nan experticio y profesionalismo y Rosa a señala cu nan ta desea pa cu e union cu a ser crea den e proceso aki, bira un union cu ta duna e resultado desea pa nos comunidad henter mirando cu esaki ta un iniciativa for di comunidad mes y no un otro instancia gubernamental, “p’esey nos ta bisa cu e ta algo nobo, Aruba no a conoce un plataforma asina grandi pa un responsabilidad cu ta rekeri y cu ta un tema bibo na Hulanda y otro paisnan den Caribe.” El a bisa.

Igualmente, Rosa a lamenta cu nan mester a bay haci pasonan hopi firme y hopi duro pa nan por mustra cu nan t’ey y cu nan t’ey pa e comunidad pa asina ey nan por haya e posicion cu nan mester den e comision cu tin di haber cu sclavitud mirando e diferente manera sea Nacionnan Uni, CARICOM of via e sistema colonial, manera el a comenta, pa motibo cu “den esaki tambe nos ta unico paisnan cu ainda cu ta colonisa, cu ta purba di trece e topico aki riba mesa,” Rosa a expresa.

27 di januari a tuma luga e firmamento di e documento di e plataforma aki unda algun di e organisacionnan cu ta duna sosten na e iniciativa aki hunto cu otro individuonan cu a compromete pa traha pa herencia di sclavitud di Aruba.

Aña pasa a ser celebra 160 aña di abolicion di sclavitud y den contexto ey, Rosa a sigura cu nan ta bay atende cu loke a pasa prome, durante y despues di abolicion di sclavitud te awe cu lo celebra e 200 aña di Oranjestad cu dos diferente pensamento, esun colonial y di esnan cu a ser colonisa.

Por a recorda cu dia 11 di november di aña pasa, minister di Cultura Xiomara Maduro a ser invita pa Genootschap Nederland Aruba pa duna un discurso den cuadro di e Herdenkingsjaar Slavernijverleden, na final di e discurso e minister a informa cu Aruba lo no forma parti mas di e agenda pa conmemora e abolicion di sclavitud den Reino Hulandes, “e motibo principal pa esaki ta e manera di trata cu otro den e negociacionnan pa refinancia e debe di e pandemia, y e ‘strafrente’ di 300 miyon florin cu Aruba ta haya pa paga pa un yudansa basa riba articulo 36 di Statuut.” El a bisa.

Pa esaki, Rosa a comenta cu “puramente pa e hecho ey, cu e mandatario a expresa esey, e panorama a cambia totalmente di tur expectativa cu tabatin pa Aruba, algun organisacionnan a haya fondonan chikito di por ehemplo, Mondriaan Fonds cu ainda esey ta lo cual nos tambe por a logra cune, pero e expectativa macro den e topico aki, nos ta bisa si cu ta di lamenta e expresion di nos mandatario y e resultado ta cu aworaki ta bay tin un plataforma cu ta bay ta tumando e trabou over mirando cu Aruba tin un responsabilidad den e topico aki y mi ta kere e plataforma lo mester por ta esun cu ta bay asumi e responsabilidad pero tambe ehecuta proyectonan cu ta pendiente.” Rosa a finalisa.

Presente den e presentacion di e plataforma nobo, tabata presente Shirley Caines, Sirelda Jackson LPS Aruba y boluntario di Fundacion Rancho, Sharina Gumbs di Soul Harmony Foundation, Sonny Richarfdon di We Culture y Gisele Sint Jag di Stichting BEULAH.