Recientemente den un conferencia di prensa di Gobierno di Aruba, Prome Minister Evelyn Wever-Croes, hunto cu vice-Prome Minister Ursell Arends, a anuncia cu Aruba a firma un acuerdo pa refinanciamento di e debe di pais Aruba di e pandemia di COVID-19 na un interes di 6.9%. Un interes halto pa motibo cu gobierno no a acepta e Ley di Reino di Supervision Financiero (RAft).

Esaki mas cu claro ta un interes hopi halto cu ta bay costa pais Aruba extra placa na interes. Durante e ronda di pregunta durante e conferencia, miembro di prensa a puntra Prome Minister cuanto placa extra e interes 6.9% aki ta bay costa pais Aruba, en bes di a acepta RAft.

Prome Minister a splica cu si Aruba lo a acepta RAft, den prome instante tabata e interes tabata 5.1%, cual ta un diferencia di 1.8% cual ta ongeveer 18 miyon florin.

E propuesta di Hulanda tabata pa acepta RAft, e interes ta bay na 5.1% te ora cu e ley di supervision financiero keda cla, y despues cu acepta e rijkswet e interes ta baha aun mas. El a indica cu cifra cu a papia di dje tabata inicialmente 3.1%, pero aworaki el a bira 3.4%.

No ta bay baha gasto

Otro detaye importante cu a mandatario a agrega ta cu den presupuesto pa 2024 cu tabata cla den e prome mita di aña caba, como cu gobierno no tabata sa kico e interes ta bay bira, a tuma den e presupuesto pa otro aña 3.5% como e cifra di interes. Aworaki gobierno tin cu busca e diferencia entre 6.9% y 3.5%, cual ta 3.4% cu ta ekivalente na alrededor di 34 miyon florin.

El a indica cu aworaki ta trahando e nota di cambio y el a subraya cu 34 miyon extra aki ta bay bin di e entrada adicional cu ta bin “door di desaroyo economico positivo di Aruba” y no di cortamento di gasto.

Prome Minister a indica tambe cu desde aña pasa caba, na mei tabata cla cu Parlamento di Aruba a bisa cu no ta acepta RAft y for di mei aña pasa pa aworaki, el a remarca, e so a haci varios proposicion diferente na e RAft pa por yega na un solucion, pero esakinan a wordo rechasa di biaha.

“RAft ta for di mesa, esey ta pasado. Nos a palabra e ora mirando cu nos parlamento no ta sostene RAft, mi a palabra cu Hulanda cu nos ta bay traha riba e opcion hibrido cu ta bin otro tipo di rijkswet y riba esey nos ta aworaki,” el a señala.

No ta evitando supervision financiero

Contestando otro pregunta di miembro di prensa, Prome Minister a aclaria cu Gobierno di Aruba no ta evitando supervision financiero. El a resalta cu CAft ta e supervision financiero di Aruba y e t’ey caba desde aña 2015, cual ta e aña cu e gobierno di e tempo ey a bay di acuerdo cu e ley di LAft y a bay di acuerdo pa CAft bin, lokel ta nifica cu tin supervision financiero caba.

El a agrega cu den e negociacionnan nan a haci propuestanan pa mehora e supervision financiero, pues segun el a indica, eynan no tin ningun discusion entre Aruba cu Hulanda pasobra e supervision financiero t’ey y e tin cu keda.

E discusion cu tin entre Aruba cu Hulanda, el a sigui splica, ta den ki “bachi mester bisti e supervision financiero.” Manera ta conoci, Hulanda kier un ley di Reino, cual ta mas halto cu un ley local. Gobierno di Aruba a pidi pa sa pakico Hulanda kier hinca e supervision financiero den un rijkswet, pasobra na momento cu haci esaki, el a señala, Hulanda ta kitando e herment mas fundamental y importante di Parlamento di Aruba pa pone den un organo di Reino.

El a duna como ehemplo cu e ley aki cu Hulanda kier pa Aruba ta un ley cu ya caba Hulanda tin pa Corsou y Sint Maarten, y e no ta funcionando pa Corsou y Sint Maarten. El a menciona cu e evaluacion di Algemene Rekenkamer ta bisa cu e ley aki di RAft ta stroba Corsou y Sint Maarten su crecemento.

E unico argumento cu Hulanda ta duna, el a menciona, ta e argumento cu Aruba por cambia e ley local aki unilateralmente, pero cu un rijkswet no por cambia e ley unilateralmente pasobra mester di Hulanda pa cambie.

E mandatario a agrega cu ora cu e ley di LAft a wordo aproba e tempo aya entre gobierno di Aruba y Hulanda, nan a acorda un protocol banda di e ley. Den protocol di 2015, Prome Minister di e tempo ey a firma cu no por cambia e ley sin aprobacion di Conseho di Minister di Reino prome.

“Kiermen ni cua loco tin mañan na Aruba despues cu nos sali for di gobierno, ningun hende por cambia e ley ey unilateralmente pasobra tin e protocol aki,” Prome Minister a expresa. El a indica cu a splica Hulanda esaki tambe, pero su interpretacion di e protocol ta otro manera y den e punto aki ta unda tin e conflicto, pasobra Aruba no ta compronde kico ta e problema di Hulanda exactamente den esaki.

Debe prome cu pandemia

Otro miembro di prensa a puntra Prome Minister si e debe cu tabata existi caba prome cu e pandemia tin un influencia riba e situacion aki. E mandatario a contesta cu si, e ta un punto valido y tin un inlfuencia grandi.

El a splica cu desde 1986, aña cu Aruba a bira un pais, te cu aña 2013 e debe di pais Aruba tabata 2 biyon florin. Di 2010 pa 2015, e gobierno di turno e tempo ey, gobierno di AVP, a redobla e debe na 4 biyon florin. El a señala cu Covid su debe di pandemia ta un biyon, mita di locual cu e gobierno anterior a cera y esey esencialmente ta e problema.

Prome Minister a papia di un plan B pa Aruba, den caso cu no logra yega na un solucion cu e opcion hibrido cu a propone na Hulanda. A puntra si den caso cu scoge pa bay toch cu plan B, si esaki lo tin algun consecuencia pa Aruba, cu Hulanda.

El a indica cu na ultimo momento Aruba a logra haci un cambio crucial. E cambio aki tabata cu nan logra a habri e porta pa Aruba por sali di e acuerdo aki ora e kier. Den e prome versionnan di e acuerdo esaki no tabata e caso. “Nos tabata mara na man cu pia cu hopi cos cu no tabata cla, pero den e version cu nos a firma por mira cla cu e ta un acuerdo cu bo por sali. E ‘exit clause’ ta hopi bon defini den dje,” el a bisa.

Te cu aworaki, el a menciona, tin un oferta caba na un interes di 6.5%, cual ta un poco mas abao, pero gobierno kier purba haya un interes mas abao.