Nos ta yegando na mitar di luna di juni y ainda e ciudadano comun y coriente no tin un idea kico exactamente e cambio di ley, cu ta introduci e pago di 7% di BBO na frontera, ta bay trece pa nan. Mientras cu na e altura aki e ley lo tabata vigente caba, ta awor no mas e gremionan empresarial a bin dilanti cu nan preocupacion den forma mas urgente, cu ta resulta di no ta di un frente uni tampoco. Henter e pleito reciente no tabata tocante contenido di e ley, cu mester haya su tratamento e luna aki den parlamento, sino tocante e pregunta si e lista di gremio firmante lo tabata referi na e informe prepara pa un comision experto, o tabata tocante e gremionan cu a firma e acuerdo pa laga e comision traha e informe. Nos no ta bay dedica tempo ni papel na debate di un asunto infantil asina, sino mas bien ta dedica atencion na e aspectonan di e asunto aki cu ta di interes general.

Hecho principal: aki un par di siman e ley lo ta vigente y cada ken mester biba cu e consecuencianan cu e ‘reforma di ley’ aki tin pa nan. E motibo cu nos a yega na tal situacion ta pasobra gobierno ta papia so di transparencia pero den practica ta mustra di no tin ningun nocion di kico esaki ta encera, y di otro banda e gremionan a laga e oportunidad bay perdi pa duna e claridad cu gobierno no tabata duna. Nos ta aprecia e trabao haci pa e comision, pero pakico a opta pa comparti contenido di e rapport hustamente y solamente cu gobierno? No tin un responsabilidad pa informa comunidad? Publicacion lo a amplia un posible base di apoyo pa e puntonan valido treci dilanti, anto pa temor di e par di diferencia di opinion ta duna net gobierno pa haci fiesta cune? Ta parce cu por lo menos por denuncia e gremionan pa nan ‘ingenuidad’ (naiviteit) den e caso aki. Finalmente e informe a haya su caminda pa prensa, pero tampoco via e ruta oficial, pasobra ainda no a hacie publico pa cada ken por forma su opinion. Y nos no ta kere cu mester tin miedo pa mal comprension, pasobra gran parti di e informe ta asunto bastante ‘clear cut’.

Nos ta kere cu tin un motibo cu nos ta haya nos den e tipo di situacion aki. Esey ta cu mas y mas, cu cierto excepcion, e gremionan a cuminza bira mescos gobierno. Nan ta sali despues di reunion y bisa cu “a reuni, den un ambiente ameno,” y…, no mucho mas. O, manera den e caso aki, algun ta expresa nan preocupacion riba un punto pa nan mes cuenta, pero no ta bin claridad kico ta realmente e totalidad di asunto y aspecto cu e gremionan ta trece dilanti. Di e manera aki ta bira hopi facil pa gobierno usa e documento na nan antoho; no mester rabia ora nan ta haci esey. Awor por pidi tanto reunion cu ta desea cu gobierno, pero e propuesta ta cla pa tratamento caba.

En todo caso, pa no perde di vista cu e rapport a atende mas asunto cu solamente e BBO na frontera, ta importante pa referi na algun di e asuntonan relaciona cu e reforma fiscal cu gobierno ta proyecta, cu e rapport ta menciona. Por ehemplo, tabata bon pa mira e recomendacion pa hinca recibo di Serlimar den recibo di coriente, manera Corsou ta haciendo pa varios decada caba. Tambe ta enfatiza e mesun mecanismo aki pa cobranza cu mester bin pa purificacion di awa sushi, di esunnan cu ta contamina: “de vervuiler betaalt”. Otro asunto cu segun nos gobierno no a atende ainda, ta e porcentahe haltisimo pa importacion di muebles, loke no solamente ta un desafio pa hotel y otro acomodacion turistico, sino tambe pa e ciudadano. Al fin y al cabo, ta cual industria di muebles ta proteha cu esaki na Aruba? E asunto aki a traves di varios decada a para bira un abuso abierto di varios gobierno contra e ciudadano, pero te awor loke mas nos ta tende, ta silencio…

Finalmente, kico lo ta bay pasa den e proximo dianan? Parlamento lo aproba e ley, y entrante 1 di juli e pago di BBO na frontera lo ta un hecho. E eventual efecto inflacionario lo bin na claridad despues. Esey no mester kita atencion di e asuntonan mas general, entre otro si e cambio aki lo significa cu a lo largo lo bin cu un BTW ainda. Nos sa cu gobierno ta bisa cu si, pero nos ta mantene cierto duda. E problema, principalmente pa e ciudadano, ta cu e proceso di BBO den e benta y rebenta di producto despues di importacion, ta keda causa cierto efecto cumulativo, y awor na 7%. E impuesto aki lo tabata aceptable ainda si e porcentahe lo a keda na 3; sin embargo, manera semper, na man di politico e cos no por a keda asina, pasobra ora mester di placa, esaki ta e promer pensamento. Manera nos a skirbi den un anterior editorial, ta na 2019 caba gobierno tabatin e BBO na frontera den preparacion, te cu e propuesta a bay caba pa Raad van Advies pa conseho. Ta Covid-19 na 2020 a stroba su introduccion. E pregunta cu a keda: Gremionan tabata na altura di esaki, y si nan tabata sa, pakico no a comunica cu comunidad? O e tabata parti di consulta secreto?