Nos ta den e temporada di aña unda mester delibera y dicidi encuanto e posibilidad pa aumenta salario minimo. Si tin un decision pa haci esaki a base di inflacion, e mester tuma lugar entrante 1 di januari 2023. Pa por haci esaki, mester contempla e asunto di tur banda, loke ta implica tanto e desaroyo di nivel di prijs den e periodo prescribi pa ley. Den e caso aki esey ta e periodo di augustus 2021 pa augustus 2022. Di otro banda, mester studia e desaroyo economico actual, pa por conclui cu e aumento lo ta algo cu nos economia por carga. E poder di carga ey ta defini tambe con grandi e aumento por ta, si esey ta hustifica.

Den esaki, tambe segun ley, Conseho Socio-Economico (SER) mester duna contesta den e periodo actual. Nos ta dispone di e conseho cu SER a duna riba un peticion mas tempran den e aña aki, cu tabata trata di un posible aumento ‘tussentijds’ (interino), cual ta cay bao otro inciso di e ley di salario minimo, esta articulo 13 inciso 3. E conseho tabata negativo y e mandatario concerni – encarga cu Labor – no a sigui cu e asunto tampoco.

Basicamente e argumento di SER tabata cu ta trata di e aumento di nivel di prijs internacional di productonan petrolero y gas natural, loke a percura pa un aumento fuerte di inflacion, pero cu no ta un circunstancia extraordinario na cual e inciso aki di e ley ta referi. Inflacion lo mester ta cay bao di e inciso anterior, cu ta tuma na cuenta e inflacion den e periodo ya menciona y ta keda introduci, si tin un base pa esaki, na e siguiente januari.

Sin embargo, tin cu considera tambe e otro banda di e medaya, y esey ta encera un evaluacion di e situacion economico general, pa por contesta e pregunta clave, si nos economia ta den e posicion pa carga un aumento asina. Un eventual conseho for di e perspectiva aki nos no a mira ainda, pero esey no ta motibo pa no elabora riba e tema aki. Si nos mira e cifranan di inflacion, por constata cu entre augustus 2021 y augustus 2022 e index di prijs di consumo (CPI) a aumenta di 98.8 na 2021 te na 106.4 na augustus e aña aki. E inflacion midi segun e criterio di ultimo 12 luna compara cu e 12 luna anterior ta indica un cifra di 4.3 di cambio porcentual. Tabatin inflacion anto, pero esey no ta tur. Gobierno a anuncia tambe cu lo ta aumentando BBO cu 1% entrante januari 2023, esaki na lugar di introduccion di BTW, pa genera mas entrada pa gobierno. Esaki lo bay causa mas inflacion, mientras cu no tin un vista bon kico lo ta e desaroyonan internacional, e guera na Ucrania na promer lugar, y tur loke esey ta trece cune.

Di otro banda, a anuncia tambe medida pa duna algo back na esnan cu entrada mas chikito den e elimnacion di inmomstenbelasting pa esnan cu entrada mas abao, loke ta parce nos corecto pa haci, pero ta surgi e pregunta si mester aumenta salario minimo tambe…

E problema ta keda cu ta dificil pa haci pronostico di e situacion den loke ta resta di e aña aki, y na 2023. Y esey na su turno tin su efecto riba e otro banda di e medaya, cu ta e desaroyo economico. Den esey tin e parti positivo di desaroyo den turismo, cu por lo pronto ta bay bon, sin embargo, un posible recesion na Merca y por lo tanto na gran parti di mundo, y cu un Europa tambe den incertidumbre grandi kico ta bay sucede e invierno aki pa via di e guera na Ucrania y e hostilidadnan di Rusia, tur esaki por afecta crecemento economico den futuro inmediato.

Banda di esey mester tuma na cuenta tambe cu nos economia no a recupera completamente ainda. Un cos ta e recuperacion den turismo pa loke ta cantidad di bishitante y placa cu nan ta laga atras, pero si nos mira e cifranan di empleo (formal), nos no a yega ainda na e nivel di inicio di 2020, pero nos ta cerca si: segun cifra di SVb na januari 2020 tabatin 42.983 cupo di empleo, y na 1 di october 2022 a registra 42.434 cupo. Cu esaki ainda nos no ta contando ainda cu e grado di recuperacion general den economia. Tabatin un aumento di impuesto riba ganashi, na 2021 compara cu 2020, y den promer mitar di 2022 compara cu 2021, pero esey no ta bisa tur cos. Gran parti di e ganashi ta bin di un grupo bastante chikito di compania relativamente grandi, y e cifra ey anto no ta bisa tanto di e cantidad grandi di negoshi chikito cu a pasa den duro den e crisis di Covid-19.

Y finalmente tin algo mas cu mester sucede. Pa empresanan por paga mihor salario, nan mester por opera mas economico. Si mester paga un payroll mas grandi, un empresa mester por economiza na otro banda. Aki ta unda e promesanan di corta ‘red tape’ ta bira importante, mientras tambe reforma di e sistema di importacion mester por baha e gastonan di handling di carga na Aruba mes. Nos no tin influencia riba prijs di flete, pero ta varios aña pasa cu tabatin un debate riba e structura di maneho di carga na Aruba mes. Tempo pa pensa ‘outside the box’?