Oficina Central di Estadistica di Aruba (CBS) conhuntamente cu Directie Arbeid & Onderzoek (DAO) y Banco Central di Aruba (BCA) a informa tocante e comienso di Encuesta di Forsa Laboral 2023 e cual a inicia ayera y ta bay tin un duracion di seis siman.

Pa esaki, Desiree Helder ken ta fungi como director suplente di CBS a señala cu hasta fin di october 4.050 adres selecciona rond di Aruba ta bay haya e bishita di algun di e 27 encuestado cu ta bay ta flexibel pa por realisa e encuesta den caso cu algun persona no lo ta disponibel pa haci encuesta na e momento ey.

“Esaki ta asina importante pasobra e encuesta ta bay duna informacion actual riba e desaroyo cu ta tumando luga riba e mercado laboral di Aruba y esey ta hopi importante pa nos tin, no solamente pa CBS saca e informacion cu tin cu saca pero tambe na diferente instancia como Departamento di Labor y Banco Central pa nan tin un bista riba nos mercado laboral,” el a bisa.

Den transcurso di luna di september y te final di october encuestadonan ta bay ta riba caya cu uniforme bisti y un badge na unda nan ta bay acercando diferente adres pa haci preguntanan tocante e area laboral, na banda di esey, tambe nan ta puntra tocante educacion, ademas e aña aki nan kier haya sa tocante e orarionan di trabou.

“Vooral ora e percepcion ta riba e balans entre e trabou, e oranan cu ta pasa na trabou y e bida personal y famia, tin ora esey no ta full bon,” Helder a sigura.

Pa e motibo aki, nan ta haci un yamada na comunidad pa ora ta mira cu un encuestado di CBS ta yega na boso cas pa coopera cune y participa den encuesta aki, ademas segun informacion cu nan mes a duna, tur miembro di famia di 15 aña of mas por participa y ta forma parti di e forsa laboral di un pais.

Aunke na Aruba hobennan entre 15 y 18 aña no mag di traha, esey si ta tuma luga na algun supermercado ora nan yena saco, por ehemplo, cu nan no ta haya un salario sino tips y nan ta forma parti di e forsa laboral.

“Loke nos kier sa si den e siman prome cu e encuesta si e persona ta traha pa cuatro ora of mas y esey ta recomendacionnan internacional, unda ta haci calculacionnan a base di edad cu ta colecta.” Helder a afirma.

E encuesta aki ta tuma luga for di aña 2011 y na aña 2022 nan a haciel’e dos biaha via telefon, na november di aña pasa e tasa di desempleo tabata na 4.3% lo cual segun Helder a sigura, tabata un bahada basta importante compara cu resultadonan di Censo 2020 unda tabata di 8.8%, “cada biaha nos ta monitoria e desaroyo di por ehemplo, e tasa di desempleo of di participacion den mercado laboral.”

Pa escogencia di e 4.050 adres cu encuestadonan ta bay bishita, Herlder a expresa cu esey a ser selecciona via un programa di computer unda nan tin tur e adresnan di Aruba cu ta conoci y mediante e programa aki esey a keda selecciona.

“Nos mes no tin participacion den esaki, solamente nos ta zorg pa e ta full bon parti rond di Aruba y despues nos ta partinan na encuestado,” el a finalisa.

Di su parti, Ivonne Lee-Perez hoofd burea Arbeidsmarktonderzoek di DAO a informa cu e coleccion di datonan cu nan lo haya ta un fuente importante pa nan tin un bista cla di e mercado laboral, vooral despues di pandemia di Covid-19 unda nan a mira cu hopi di e datosnan cu nan ta publica nan ta compara cu aña 2019 -cu tabata e aña prome cu pandemia- y nan ta ripara cu den ultimo tres aña aki con e desaroyo a sigui despues di pandemia. Nan tambe ta wak e trend di full añanan prome manera nan a señala cu esaki a cuminsa for di 2011 y esey ta duna nan un bon bista con e mercado laboral ta desaroya.

“E prome bista semper ta ser pidi hopi mas e cual ta e tasa di desempleo, pa instancianan internacional hopi biaha esey ta e prome indicador cu nan ta puntra, participacion tambe pero fuera di esey tin mas detaya cu nos ta saca afo di e datosnan cu ta colecta door di e encuesta di Forsa laboral y tur aña nos ta purba di añadi den e encuesta preguntanan cu ta duna bo un tiki mas di detaye, e aña aki por ehemplo, nos tin pregunta cu ta purba saca afo e balans entre bida y trabou, e cantidad di oranan cu hendenan ta traha extra of con nan ta balans’e cu nan bida personal.” Lee-Perez a bisa.

Pa loke ta trata e sector di personanan di 15 pa 24 aña e encuesta ta duna un bista con esaki ta desaroya.

Pero un di e retonan cu nan ta haya na ora di realisa e encuesta aki ta cu algun hende ta bisa cu nan no tin tempo pa haci e encuesta pero ta importante pa coopera y duna e datosnan cu pa hopi biaha e hendenan no ta mira e meta su tras.

Giancarlo Croes manager di departamento di research di BCA a bisa cu pa nan e informacion di esaki tambe ta importante debi cu un di nan tarea ta pa haci analisis di economia di Aruba y mercado laboral ta forma parti di esey, “esaki lo yuda nos den nos analisis cu proyeccion macroeconomico y si nos tin informacion di e mercado laboral esaki lo hisa e calidad di nos proyeccionnan y di nos analisis, lo yuda nos pa duna miho conseho y tuma miho decision riba maneho monetario no solamente Banco Central sino otro instancianan cu ta traha cu maneho pa nan ta miho informa di un parti importante di nos economia.” El a bisa.

Igualmente, Croes a expresa cu esaki tambe lo yuda pa haya sa con ta e poder di compra di e hendenan y kico por consumi “p’esey nos ta haci esaki tur aña pa por wak con e desaroyo ta, si nos ta wak cada aña tin mas hende trahando, esey ta nifica cu nan ta consumi mas y cu economia y GDP lo por mustra un crecemento.”